تهاتر نهاده به کجا رسید؟
پس از آشفتگی در بازار نهاده دامی و خروج از اینوضعیت از سی مسئولان مساله تهاتر مظرح شد. در این باره سید فخرالدین عامریان رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و برزیل خبر داد که به دنبال تهاتر کالایی با برزیل هستیم تا بتوانیم کالاهای خود را با کالاهای اساسی تهاتر کرده و از مشکلات بانکی جلوگیری کنیم.
از سوی دیگر رئیس شورای تأمین کنندگان دام کشور گفته بود با تشدید تحریم‌ها تهاتر نفت با کالاهایی همچون نهاده شکل گرفته است البته این اقدام به دو دلیل انجام می‌شود، اول کاهش ذخایر ارزی و دوم تحریم‌ها و مشکل جا به جایی پول باعث شده که برخی کشورها نتوانند کالایی به کشورما وارد کنند.
همچنین منصور پوریان تاکید داشت که هر چند قیمت نهاده‌ها در بازار جهانی گران شده اما این تهاترها و جا به جایی‌های غیر رسمی پول باعث شده هزینه واردات کالاها برای ما دو چندان شود. چندی پیش خبر رسید برای نخستین بار واردات یونجه از روسیه کلید خورده و قرار شد تا پایان امسال ۱۵۰ هزار تن یونجه از روسیه وارد شود. در این راستا عسکری رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس نیز گفته است برای تأمین نهاده‌ها در کوتاه‌مدت با تولیدکنندگان کشت فراسرزمینی در برزیل صحبت شده است که از این مسیر محصولات خود را در ایران تحویل دهند و به‌ازای آن ریال دریافت کنند.
دلار جهانگیری با نهاده ها چه کرد؟
در این میان برخی از مسئولان مشکلات پیش آمده در تامین نهاده‌های دامی را فقط منوط به تحریم‌ها نمی‌دانند و معتقدند سو مدیریت‌ها تامین نهاده‌های دامی را با مشکل مواجهه ساخته است. در این باره احد آزادی خواه عضو هیأت رئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس گفته بود که مهم‌ترین مشکل ما در این زمینه نحوه عرضه نهاده‌های دامی است، همچنین ارز ۴۲۰۰ تومانی باعث شده است که واردات نهاده‌های دامی با چالش روبه رو شود.
وی با بیان اینکه بسیاری از محصولات وارداتی به صورت مستقیم دست تولیدکننده نمی‌رسد، تصریح کرد: زمانی که ارز دولتی به واردکنندگان داده شود، سودجویان پای کار می‌آیند و بازار را ملتهب می‌کنند. توزیع ارز دولتی باعث شده است که مدیریت عرضه نهاده‌های دامی به خوبی انجام نشود.
رانت و فسادی که بازار را بهم ریخت
نکته مهم این است که احدی خواه چندی پیش فرآیند واردات نهاده‌های دامی را بهم ریخته اعلام کرده و تاکید کرده بود که در آن رانت و فساد دیده می‌شود شاید در ابتدای امر این مساله از سوی مسئولان جدی گرفته نشد اما 23 مهر بود که محمدجواد عسکری رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس در گفتگویی از مسائل مهمی پرده برداشت.
او درباره مشکلات موجود در تامین نهاده‌های دامی گفته است وزارت جهاد کشاورزی دولت قبل در بحث واردات نهاده‌های دامی به یک عده قلیل که با بدنه دولت ارتباط داشتند اکتفا کرد تا بدین ترتیب مشکل تأمین نهاده‌ها ایجاد شد. وی اضافه کرد: دلیل اینکه اکنون در واردات نهاده‌های دامی مشکل داریم آن است که به دست عده قلیلی افتاده است که در آن رانت، فساد و ارتباط وجود دارد. همچنین عسکری تأکید کرد: در کوتاه‌مدت باید تأمین و ذخیره‌سازی نهاده‌ها صورت گیرد و در درازمدت به‌سمت ظرفیت‌های داخلی خودمان برویم.
ردپای پسرخاله و پسرعموی دولتی ها
در ادامه رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس خاطرنشان کرد: یکی از وزرای دولت قبل، قبل از رفتن به‌موازات شرکت پشتیبانی امور دام شرکت‌های واردکننده نهاده‌های دامی را ایجاد کرد و پسرخاله و پسرعموها را آوردند، در واردات نهاده‌ها چون امکان به‌دست آوردن پول راحت وجود داشت، ارتباط خویشاوندی را ایجاد کردند که این امر خود مصداق فساد است. عسکری با بیان اینکه پیگیری‌های جدی درباره فساد در واردات نهاده‌های دامی صورت گرفته و به دستگاه قضا اعلام شده است گفت: در سال 98 مبلغ 450 میلیون دلار ارز برای واردات نهاده از کشور خارج شده است اما نهاده‌ای به کشور وارد نشده است، در سال 99 نیز این مقدار و حتی بیشتر نیز ارز از کشور خارج شده است اما نهاده‌ای به کشور برنگشته است. بانک مرکزی و دستگاه‌های نظارتی نیز با توجه به مسئولیتی که دارند باید در این زمینه پاسخگو باشند.
رئیس جمهور چه گفت؟
در این راستا با اذعان بر وجود رانت و فساد ایجاد شده در بازار نهاده دامی توسط دولت قبل، ابراهیم رئیسی صبح پنجشنبه پس از بازدید از کارخانه آزمایش شهرستان مرودشت در جمع روستاییان کِناره در این شهرستان قرار گرفت و اظهار داشت: باید دست دلالان قطع و نهاده‌های دامی راحت و بدون مشکل و واسطه در اختیار دامداران قرار بگیرد. وی گفت: دولت در این حوزه و سایر بخش‌ها در حال تلاش برای رفع مشکلات و مسائل است از این رو دامداران و کشاورزان نباید امید خود را از دست بدهند. از سوی دیگر دولت باید دسترسی کشاورزان و دامداران را به مواد مورد نیازشان ازجمله نهاده‌ها تسهیل کند.
بر اساس این گزارش می‌توان گفت ارز ۴۲۰۰ تومانی هیچ گاه سر سفره مردم نرفته و لازم است که برای از بین بردن این رانت به هر نحو ممکن ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود. در این بازار هم افرادی وجود دارند که با ارز ترجیحی نهاده‌های دامی را وارد کردند و کشتی‌های خود را در آب‌های بین‌المللی نگه داشتند تا بازار از نهاده خالی شود و پس از آن، بخشی از این نهاده را وارد بازار آزاد کردند. همچنین شواهد موجود حاکی از این است که دولت‌های قبل سالانه ۸ تا ۱۲ میلیارد دلار به واردات نهاده‌های دامی‌اختصاص داده‌اند. در این میان اگرچه حدود ۳۰۰ شرکت متقاضی واردات این نهاده‌ها بودند، اما بر اساس اظهارات برخی منابع، واردکنندگان این محصول چند شرکت هستند که انحصار این بازار را در اختیار داشته و آنها هستند که تصمیم می‌گیرند نهاده‌های دامی را در اختیار تولیدکنندگان قرار دهند یا ندهند. در این راستا با توجه به اینکه رئیس دولت سیزدهم عزم خود را برای برطرف کردن مشکلات موجود در بازار نهاده‌های دامی جزم کرده است انتظار می‌رود در آینده ای نزدیک شاهد بهبود در وضعیت تامین نهاده‌های دامی باشیم.