اسب ترکمن بدنی کشیده و لاغر دارد که شامل سه زیرتیره یموت، آخال‌تکه و گوگلان می شود. به خاطر ظرفیت بالای این صنعت در استان، چابک سواران منطقه همواره پای ثابت کورس‌های کشوری بوده اند که در بیشتر مواقع نیز، موفق به کسب عنوان های برتر می شوند.
صنعت پرورش اسب ترکمن امروزه در کشورهای مختلف جهان به‌ویژه روسیه و ترکمنستان به طور جدی دنبال می شود. همین باعث شده تا علاوه بر درآمدهای حاصل از تولید و فروش این اسب ها، درآمدهای هنگفتی نیز بابت برگزاری مسابقات کورس سوارکاری نصیب این کشورها شود.
در حال حاضر، این کسب و کار سنتی با مشکلات بسیاری در استان دست و پنجه نرم می کند که اگر حمایتی از تولیدکنندگان صورت نگیرد، بسیاری از آنها ناچار به ورشکستگی می شوند.
+وقتی در گاوداری، اسب ترکمن پرورش می دهند!
ساجدی یکی از پرورش دهندگان قدیمی اسب ترکمن در استان به شمار می رود. وی حدود 18 سال است که وارد این حرفه شده و توانسته برای پنج نفر نیز اشتغال زایی کند. ساجدی به خبرنگار اترک می گوید: در این واحد، سالانه حدود 30 اسب ماده تولید می کنیم که متاسفانه کمبود زیرساخت های مناسب، امکان توسعه این کسب و کار قدیمی را از ما سلب کرده. در حال حاضر یکی از مشکلات عمده ما، گرانی نهاده های دامی است. یک اسب، ماهیانه حداقل 100 کیلو جو مصرف می کند اما جهاد، تنها حدود 20 کیلو با نرخ دولتی برای ما تهیه می کند. پارسال جو با قیمت آزاد هر کیلو حدود پنج هزار تومان بود که الان به حدود 10 هزار تومان رسیده است.
وی ادامه می دهد: تولید کننده باید انقدر نهاده داشته باشد که بتواند حداقل کره اسب را تا سه سالگی نگهداری کرده، آنها را تعلیم دهیم و سپس به فروش برساند اما چون هزینه های نگهداری آنها بالاست، مجبوریم حتی کره اسبی که در شکم مادرش قراردارد را بفروشیم.
ساجدی بیان می کند: در استان تنها سه مجموعه پرورش اسب ترکمن مجوز دارند و مابقی، بدون مجوز فعالیت می کنند. خیلی از آنها در مجموعه های غیراستانداری مثل گاوداری های متروکه فعال هستند که این کار، به برند اسب ترکمن ما ضربه می زند. خراسان شمالی از آب و هوا، زمین و نیروی انسانی فوق العاده ای برای توسعه این کسب و کار برخوردار است اما ضعف زیرساخت های مناسب، یکی از موانع جدی ما برای این امر است. برای مثال در مسابقات کشوری کورس سواری، چابک سواران ما اغلب عناوین برتر را کسب می کنند بنابراین نمی توان گفت که ضعف این صنعت در استان، ناشی از عوامل انسانی است. اگر مشکل پیست استان حل شود، این صنعت سه برابر در خراسان شمالی رشد می کند که در نتیجه، اشتغال زایی و ورود سرمایه به منطقه را به دنبال می آورد. چابک سواران ما برای انجام تمرینات مجبورند تا به پیست شهرستان گنبد مراجعه کنند که این کار، هزینه های زیادی را به آنها وارد می کند. برای حل مشکل پیست سوارکاری استان قراربود تا سپاه جوادالائمه زمینی را بسازد اما متاسفانه این زمین در حال حاضر استاندارد نیست.
این تولیدکننده تصریح می کند: راه اندازی پیست سوارکاری استان، واردات اسب نرینه برای اصلاح نژاد اسب ترکمن و حمایت دولت از تولیدکنندگان، سه عنصر کلیدی برای حمایت از پرورش دهندگان اسب ترکمن خراسان شمالی به شمار می رود.
+گرانی نهاده های دامی، عامل خام فروشی اسب ترکمن خراسان شمالی
شیردل یکی دیگر از تولیدکنندگان اسب ترکمن در استان است. وی حدود 12 سال است که وارد این حرفه شده و اخیرا توانسته که مجوز باشگاه سوارکاری هم بگیرد. شیردل به خبرنگار اترک توضیح می دهد: در مقطع کنونی، پرورش اسب ترکمن در خراسان شمالی، اصلا توجیه اقتصادی ندارد و تمامی کسانی که امروزه در این حرفه مشغول هستند، فقط به خاطر پای بندی به این سنت قدیمی، کسب و کار خود را تعطیل نکرده اند. باید توجه کرد که پرورش اسب مانند پرورش گاو و گوسفند نیست که به راحتی بتوان در میدان مال فروخت. فروش اسب، بازار و مشتریان خاص خودش را دارد و به راحتی نمی شود آن را به فروش رساند.
وی ادامه می دهد: یکی از مهم ترین مشکلات فعلی ما، گرانی نهاده های دامی است. پارسال جو با قیمت آزاد، کیلویی سه هزارتومان بود اما اکنون حدود 10 هزارتومان شده است. با اینکه با افزایش قیمت نهاده های دامی، قیمت اسب ها نیز باید بیشتر شود اما در حقیقت این امر برعکس شده. به دلیل نبود خریدار در بازار، تولیدکنندگان مجبورند تا اسب ها را به هرقیمتی که شده و برای فرار از ضرر بیشتر به فروش برسانند. اسب روزانه حدود 6کیلو جو و هفت کیلو یونجه مصرف می کند که با یک حساب و کتاب ساده می توان فهمید که هزینه نگهداری از آنها چقدر سر به فلک می کشد.
شیردل بیان می کند: به دلیل گرانی نهاده های دامی، امکان نگهداری اسب ها را نداریم و به ناچار، خام فروشی می کنیم. پرورش دهندگان شهرهایی مانند مشهد همین اسب ها را از ما 100 میلیون تومان می خرند و به مدت چهارماه، آنها را تحت آموزش هایی مانند پرش از موانع قرار می دهند. سپس آنها را به قیمت 700میلیون تومان می فروشند. ما حتی اگر بخواهیم که اسب ها را برای تعلیم دادن نگهداری کنیم، زیرساخت های مناسب این امر را در استان نداریم. قراربود در کمربندی بجنورد، زمینی را برای همین اختصاص دهند که این پروژه نیز تاکنون به جایی نرسیده. در حال حاضر برای انجام تمرینات خود، چاره ای جز مراجعه به پیست شهرستان گنبد نداریم که در این صورت، هزینه های زیادی را باید متقبل شویم.
+پیست سپاه جوادالائمه به تامین مالی نیازمند است
اسماعیل محمودآبادی، سرپرست هیأت سوارکاری خراسان شمالی در همین رابطه به خبرنگار اترک می گوید: زیر ساخت های ورزش سوارکاری در استان تقریبا صفر است و فقط یک باشگاه سوارکاری کارگران داریم که در حوزه پرورش قابل استفاده بوده و تقریبا از کاربری ورزشی خارج شده. با توجه به تولیدات بسیار خوب و پرورش دهندگان فعال و توانمند در استان، ایجاد زیر ساخت های این رشته ورزشی، پتانسیل فوق العاده ای در اشتغال زایی، درآمدزایی و ایجاد نشاط در بین مردم منطقه را به ارمغان می آورد. در حوزه گردشگری ورزشی، سوارکاری استان جایگاه ویژه ای دارد اما متاسفانه به علت نداشتن زیر ساخت های مناسب، این پتانسیل ها مغفول مانده است.
محمود آبادی ادامه می دهد: پیست سوارکاری سپاه جوادالائمه برای آماده سازی، نیاز به تامین اعتبار دارد و پیگیری ها در همین خصوص ادامه دارد. قبلا مسابقات سوارکاری در پیست علی آباد معروف به پیست ارتش برگزار می شد که به خاطر مالکیت ارتش بر این زمین با مشکل مواجه شده ایم. باتوجه به اینکه در حال حاضر زیر ساخت دیگری جز این پیست در استان نداریم، در صورت همکاری فرمانده ارتش بدون شک مسابقات سوارکاری به طور جدی و مستمر در خراسان شمالی برگزار خواهد شد.
+کارگروه اسب ترکمن خراسان شمالی باید به طور جدی برگزار شود
علی جدی، نماینده مردم شیروان و رئیس مجمع نمایندگان خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی به خبرنگار اترک می گوید: استان ما از لحاظ اقلیمی بهترین شرایط را برای پرورش اسب ترکمن داراست اما متاسفانه مسئولین و دستگاه های استانی هنوز به این درک نرسیده اند که رونق این کسب و کار می تواند اشتغال زایی، درآمدزایی و برندسازی برای ما به همراه داشته باشد.
وی ادامه می دهد: در سفری که به ترکمنستان داشتم، از تعدادی از واحدهای پرورش اسب ترکمن در این کشور بازدید کردم. شهری مانند عشق آباد که از شیروان تنها 100 کیلومتر فاصله دارد، با صرف سرمایه گذاری های سنگین در این حرفه توانسته که هم اشتغال زایی و هم به درآمدزایی بالایی برسد. یکی از این واحدها دارای 600 اسب ترکمن بود. باید از واحدهایی که در استان فعال هستند، حمایت های لازم صورت گیرد. کارگروه اسب ترکمن استان متاسفانه مدتی است که به طور جدی برگزار نمی شود که برای برگزاری مجدد آن حتما پیگیری های لازم را انجام خواهم داد.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تصریح می کند: برگزاری مسابقات سوارکاری و ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان می تواند محرک و انگیزه آنان برای فعالیت تولید باشد. در همین خصوص، به سرانجام رسیدن پیست سپاه جوادالائمه و ارائه مشوق های مالی از موضوعاتی است که حتما پیگیر آنها خواهم بود.
+در کشور سهمیه نهاده برای اسب ها در نظرگرفته نشده است
مهدی شکاری، مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی به خبرنگار اترک می گوید: در حال حاضر هزار و 460 اسب ترکمن در استان داریم که این صنعت، باعث اشتغال زایی 700 نفر شده است. استان ما از گذشته تاکنون به عنوان مهد پرورش اسب ترکمن در کشور معروف بوده، برای همین علی رغم اینکه در کشور سهمیه نهاده برای اسب ها درنظر گرفته نشده، ما خودمان تصمیم گرفتیم تا بخشی از نهاده های آنها را با نرخ دولتی تهیه کنیم. البته باید این را نیز در نظر داشت که کمبود و گرانی نهاده های دامی فقط مختص پرورش دهندگان اسب ترکمن استان نیست.
وی ادامه می دهد: برگزاری مسابقات کورس سواری، در حیطه اختیارات جهاد کشاورزی نبوده و مسئولین اداره ورزش و جوانان باید همکاری کنند. کارگروه اسب ترکمن استان نیز فقط برای رسیدگی به مسائل خاص تشکیل می شود و اینگونه نیست که در موعد مقرری برگزار شود. با این حال، ما تا جایی که بتوانیم از این واحدها حمایت های لازم را انجام می دهیم.
توسعه صنعت پرورش اسب می تواند زمینه ساز توسعه اقتصادی و افزایش اشتغال زایی در خراسان شمالی باشد اما کمبود‌ها و بی توجهی‌ها سبب شده تا این کسب و کار نتواند به جایگاه مطلوب خود برسد. در این بین، برگزاری دوره‌های مهارتی برای تربیت نیروی انسانی متخصص، برگزاری مسابقات کورس سواری استانی وکشوری، پیگیری در خصوص احداث پیست مناسب و ارائه نهاده‌های دامی دولتی می تواند از اقدامات مفید برای توسعه این صنعت در خراسان شمالی باشد.