رئیس دولت سیزدهم گفت: «دولت برای این کار برنامه دارد و به نحوی از جایگاه تخصصی برخوردار است و اقتصاددان‌ها و کارشناس‌ها درباره این مسئله، نظر دارند و دولت هم از این موضوع غافل نبود و من با صاحب نظران و بازار و فعالان صنفی نشست داشتم و همواره خود را به نظر صاحب نظران و نمایندگان مجلس که دلسوزانه در کمیسیون‌های مختلف بحث و آن را مصوب کردند احترام می‌گذارم.»
آیت‌الله رئیسی ادامه داد: «ما باید هم قانون را اجرا کنیم و هم به مردم و به ویژه نیازمندان و قشر ضعیف جامعه هرگز فشاری وارد نشود و برای این افراد از لحاظ معیشتی مشکلی ایجاد نکند و جان مردم و نان مردم هر دو دغدغه بسیار مهمی برای دولت است.»
رئیس‌جمهور این سیاست را به نوعی مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه و نه حذف آن دانست و گفت: «از این به بعد پول مستقیم به دست مردم می‌رسد و می‌توانند خود برای آن تصمیم بگیرند. ما مصرف سرانه مردم را لحاظ کرده‌ایم و سازمان برنامه و بودجه پیشنهاد کرد به سه دهک نخست از ۱۰ دهک، به ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان در ماه اختصاص یابد و در دهک‌های چهارم به بعد هم هر نفر ۳۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند.»
آیت‌الله رئیسی افزود: «همه مردم بدون استثنا از یارانه نان و دارو برخوردار هستند و اینکه برخی مطرح کرده‌اند قیمت نان، دارو و بنزین افزایش می‌یابد به هیچ‌وجه درست نیست و قیمت این اقلام هرگز افزایش نمی‌یابد.»
وی ادامه داد: «نان سنتی با نرخ فعلی به دست همه مردم خواهد رسید و دارو نیز از طریق بیمه‌ها با همین قیمت امروز عرضه می‌شود و این یارانه به بیمه‌ها هم پرداخت می‌شود و قیمت بنزین هم افزایش نخواهد یافت.»
رئیس‌جمهور با صادق‌الوعد خواندن دولت مردمی گفت: «یارانه کمک معیشتی قبل از گران شدن کالاها و افزایش قیمت‌ها به حساب مردم واریز می‌شود. طی دو تا سه ماه آینده تا آماده شدن کالابرگ الکترونیکی به همه مردم کمک حمایتی معیشتی پرداخت می‌شود که البته قیمت کالاها از طرف سازمان حمایت از مصرف کننده اعلام خواهد شد تا مردم با این کمک معیشتی زندگی خود را تنظیم کنند.»
پس از سخنان رییس جمهوری وزیر اقتصاد در گفتگویی اظهار امیدواری کرد این سیاست که در اولین سال دولت یکی از سخت‌ترین تدابیر است، در سال‌های دوم و سوم شاهد ثمرات آن باشیم.
خاندوزی توضیح داد: فرآیند آغاز پرداخت یارانه به مشمولان دریافت یارانه آغاز شده است و امیدوارم در چند ساعت آینده خاتمه یابد.
وی درباره میزان پرداخت یارانه‌ها گفت: میزان پرداخت یارانه‌ها همان صحبت رئیس‌جمهور است و با توجه به اینکه مسئله حمایت هدفمند و هوشمند مطرح بود، زیرساخت رفاهی خانوارها در کشور چندان دقیق نبود و هم‌اکنون نیز ممکن است مسائلی وجود داشته باشد اما اطلاعات خانوارها در وزارت تعاون تجمیع شده است و سامانه امکان شناسایی دهک‌های جامعه را فراهم کرده است.
وزیر اقتصاد تاکید کرد: تفکیک دهک‌ها را دولت با حداکثر دقت و احتیاط انجام داده است تا در بین گروه‌هایی که کاملاً نیازمند هستند و طبقه متوسط و میانی تمایز قائل شویم و نزدیک به ۷۷ میلیون نفری که گیرندگان یارانه هستند در این دو طبقه تقسیم‌بندی شده‌اند.
وی تصریح کرد: سیاست حمایتی دولت سیاست حمایت نقدی صرف نیست بلکه بسته‌ای از تدابیر حمایتی است که در هفته‌های گذشته زمان دولت صرف تصویب آن شد و وزارتخانه راه و شهرسازی بسته حمایتی داشت که از مستاجران در برابر افزایش اجاره‌بها حمایت می‌کند. همچنین وزارت بهداشت و درمان بسته حمایتی داشت که یکی از اجزای آن پنج میلیون نفری بود که به صورت رایگان از بیمه سلامت برخوردار شدند.
در این راستا صبح روز بعد سازمان هدفمندی یارانه‌ها از واریز یکصد و سی و پنجمین و یکصد و سی و ششمین مرحله یارانه نقدی براساس دهک‌های شناسایی شده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با مبالغ تعیین شده به حساب ۲۳ میلیون سرپرست خانوار خبر داد.
اما گزارش‌ها حاکی از اختلاف جزئی این مبلغ با رقم اعلام شده توسط رئیسی در برخی خانوارها است که به علت کسر اقساط وام یک میلیون تومانی پرداختی در دولت قبل است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این مابه‌التفاوت ناشی از کسر مبلغ قسط وام یک میلیون تومانی کمک معیشتی کرونای اعطا شده در دولت قبل است که توسط بانک ها کسر شده است. در سال ۱۳۹۹ دولت قبل پس از شیوع کرونا تصمیم گرفت، به صورت وام به حساب یارانه بگیران که ۲۳ میلیون خانوار هستند، مبلغ یک میلیون تومان وام واریز کند.
تجربه تاریخی نشان می دهد که در اقتصاد ایران و به طور کلی اقتصاد‌های همراه با تورم مزمن و دو رقمی، اعطای این نوع یارانه در نهایت به ضرر اقشار محروم و متوسط تمام می شود. هرچند که ممکن است به صورت مقطعی و کوتاه مدت، اندکی بهبود ایجاد کند، اما بعد از گذشت زمان، به علت بروز تورم، ارزش ریالی یارانه تخصیصی کاهش پیدا کرده و دولت‌ها اقدامی در راستای افزایش ریالی یارانه و حقظ قدرت خرید مردم انجام نمی دهند. به عنوان مثال، یارانه ۴۵۵۰۰ تومانی در برهه‌ای از زمان، معادل با خرید چند کیلو مرغ بود، اما امروز با این رقم، ۱ کیلو مرغ می توان خرید. لذا از منظر پرداخت یارانه نقدی، تقریبا می توان گفت که گزینه نامناسبی است.
اعطای یارانه کالایی شاید از برخی جهات، نسبت به یارانه نقدی بهتر باشد، اما دارای معایب جدی است. در اعطای این نوع یارانه، اولا مقدار مشخص نیست که مقدار سهمیه تخصیص داده شده به افراد، مکفی است یا خیر. ثانیا بازه زمانی مورد حمایت نیز مشخص نیست. به عنوان یک تجربه تاریخی، در یک زمانی به توزیع کوپن اقدام می شد، اما رفته رفته این نوع توزیع کاهش پیدا کرد و حذف شد. لذا در این مورد هم مجددا تصمیمی به زیان معیشت مردم اتخاذ می شود. ثالثا این روش، در بسیاری از موارد منجر به تشکیل صف خواهد شد و هنوز معلوم نیست که مکانیسم توزیع در مورد یارانه کالایی به چه نحو خواهد بود.
تا زمانی که مسائل اصلی کشور در حوزۀ نظام ارزی و نظام بانکی حل و فصل نشود، اتخاذ این قبیل سیاست‌ها در نهایت به ضرر عمده اقشار مردم تمام می شود. اقتصاد کشور هم اکنون با فقدان نظام جامع ارزی مواجه است؛ به نحوی که با جهش‌های مکرر ارزی ناشی از سفته بازی و رفتار‌های سودجویانه برخی صادرکنندگان و سفته بازان، هر سال شاهد بروز تورم شدید و کاهش توان معیشتی مردم هستیم. در چنین فضایی، صحبت کردن از پرداخت یارانه نقدی و کالایی چندان ثمربخش نیست و حتی پرداختن به ارز کالا‌های اساسی، اولویت اصلی اقتصاد ایران نیست. در کنار نظام جامع ارزی، رسیدگی به بحث نظام بانکی نیز از اولویت جدی برخوردار است تا زمینه بروز تورم و کاهش قدرت خرید مردم، برچیده شود.
به گزارش اترک لازم است تا سیاست‌هایی اتخاذ شود که به صورت پایدار و مداوم، رشد رفاه عمومی را به همراه آورد، نه اینکه در نهایت به ضرر مردم و به نفع تعداد اندکی از فعالان اقتصادی تمام شود.