فبه نقل از ایسنا، فَرَت بافی نوعی نساجی سنتی به منظور بافت پارچههای محلی زیبا و رنگارنگ است که برای حوله، شال، روسری، بقچه، چادر شب، پیژامه، زیر پیراهنی، چادر و... استفاده میشود.
بیشتر صنعتگران این حرفه، زنانی هستند که هنر فَرَت بافی را از مادران خود آموختهاند؛ هنری که بیش از 150 سال قدمت دارد و همچنان جای خود را در بین انواع پارچههای سنتی و صنعتی حفظ کرده است و حتی میتواند با بسیاری از آنها رقابت کند.
زنان روئینی در شهرستان اسفراین، فَرَت را درکارگاه های خانگی تولید میکنند و معمولأ این هنر در یک خانواده از مادر به دختر ارث میرسد و دختران در کنار مادران پارچه بافی میکنند. عرض این دستبافته ۵۰ الی ۷۰ سانتیمتر است و طول آن تا ۷۰ متر نیز میرسد.
این هنر، دست بافته دستگاهی بوده و الیاف به کار رفته در پارچهها معمولاً از ابریشمهای الوان و در رنگهای زنده و شاد است که البته در حال حاضر، نخهای پشمی و پنبهای نیز جهت بافت مورد استفاده قرار میگیرد، دارای نقوش هندسی و بیشتر به صورت چهارخانه و اکثراً به رنگ زمینه قرمز بافته میشود.
نقوش، انعکاسی از زندگی بی پیرایه هنرمند روستایی است که با الهام گرفتن از طبیعت و فضای پیرامون خود، بسیار ساده و به دور از پیچیدگی بر روی پارچه نقش میبندد وگل و گیاه و پرنده در آن به وفور به چشم میخورد. گل نماد معنویت و لطافت، پروانه نشانه پیوند زمین با آسمان و احترام به طبیعت و درک جهان پیرامون است.
در حال حاضر حدود 100 تا 120 نفر به روش سنتی کار میکنند و بقیه با دستگاه استقلال (نیمه اتوماتیک) و بیشتر مردان با دستگاه ماشینی کار میکنند؛ دستگاه سنتی رایجترین دستگاه که در بیشتر کارگاههای خانگی مرسوم است و از اجزای ورد، شانه، پاشور، ماکو، ماسوره تشکیل شده در حالی که دستگاه استقلال همانند دستگاه سنتی است و کلیه مراحل بافت به روش سنتی بوده، فقط در دستگاه استقلال بعضی از اجزا مثل شانه از جنس فلز است که هنرمند در دستگاه استقلال میتواند پارچه را با ابعاد بزرگتر و متراژ بیشتر تولید کند.
+فرت بافی در دهکده نساجی سنتی کشور
علی عابدی، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا، در این باره گفت: روستای رویین اسفراین به دلیل وجود صنعتگرانی که از روزگاران گذشته در کار تولید پارچههای سنتی از جمله چادر شب فعالیت میکردند، سال 90 به عنوان نخستین دهکده نساجی سنتی کشور نام گرفت.
عابدی افزود: این روستا با دارا بودن بیشترین بافنده و بالاترین میزان تولیدات منسوجات سنتی، سالانه 150 هزار مترمربع حوله، دستمال و... تولید میکند.
وی عنوان کرد: این دست بافتهها به دلیل مواد اولیه و ابزار کار مختصر و ارزش افزوده بالا، توجیه اقتصادی خوبی برای بافندگانی دارد که اغلب به صورت خانوادگی به این کار مشغول هستند.
وی تصریح کرد: تشکیل کلاسهای آموزشی و انتقال روشهای تولید جوراب بافی از اهداف در حال انجام این اداره کل است که خود بسترهای مناسبی را برای اشتغال جوانان فراهم میکند و این میراث ناملموس را زنده نگاه میدارد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی با اشاره به شناسایی صنعتگران فعال در این رشته و برخوردار نمودن آنان از حمایتها و تسهیلات بانکی، گفت: کاربردی کردن این تولیدات، نقش مهمی در وارد کردن آنها به سبد مصرفی خانواده و همچنین رونق اقتصادی خواهد داشت.
عابدی بر تبلیغات کافی در جهت شناساندن هر چه بیشتر اهمیت صنایع دستی و محصولات چادرشب برای تشویق پیشه وران در بالا بردن کیفیت و کمیت و به روز رسانی این محصول تاکید کرد و حضور در نمایشگاههای صنایع دستی را در این زمینه تاثیرگذار دانست.
وی اظهار کرد: همچنین تشکیل کارگروهی متشکل از فعالان بخش پوشاک و رودوزیهای سنتی به منظور تلفیق نقوش و نگارههای البسه محلی سنتی در پوشاک مورد استفاده امروزی نظیر مانتو، شال، روسری و... از دیگر اقدامات در این زمینه محسوب میشود.
+ قداست فَرَت بافی در بین اهالی خراسان شمالی
علی حسین پناه، کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی نیز در این باره گفت: فَرَت بافی دارای مصارف کاملاً کاربردی است و در بین اهالی استان قداست ویژهای داشته و در حال حاضر نیز به عنوان تزئین استفاده میشود.
حسین پناه افزود: این هنر در زمانهای بیکاری به ویژه فصول سرد که کشاورزان از اوقات فراغت بیشتری برخوردارند بیشتر رونق دارد.
وی با بیان اینکه فَرَت بافی منطبق با فرهنگ منطقهای بوده و در زندگی گذشته تعریف شده بود، عنوان کرد: در تمام مراحل ساخت این بافتنی از مواد طبیعی استفاده میشود و به طور کاملاً طبیعی است.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی تصریح کرد: از مزایای مهم تهیه این بافتنی میتوان به وفور مواد اولیه در استان و در دسترس بودن آن اشاره کرد.