با حذف شدن واتس آپ و اینستاگرام از مای کت و کافه بازار، آیا پروژه فیلتر کردن این دو پیام رسان خارجی، شروع شده است؟ اگر اینگونه باشد، تکلیف میلیونها کسب و کار خانگی و کوچکی که در این دو پلتفرم فعالیت می‌کردند، چه می‌شود؟
نا آرامی‌های اخیر، مانند ادوار گذشته، باز هم بر بستر اینترنت شکل گرفت و باعث شد محدودیت‌های شدیدی بر آن اعمال شود. شبکه‌های اجتماعی مانند واتس آپ و اینستاگرام که بستر داد و ستد بسیاری از کسب و کارهای خرد و خانگی بود، بسته شدند تا این شمشیر دو دم، بیش از پیش خود را نشان بدهد. از طرفی، شورای عالی امنیت ملی مدعی است که هماهنگی برای تظاهرات بر بستر فضای مجازی صورت می‌گیرد و از طرف دیگر، میلیونها کسب و کار که روی این پلتفرم‌ها مشغول کار بودند، در معرض تعطیلی قرار می‌گیرند.
اگر چه دسترسی به پهنای باند بین المللی برای انجام کارهای روزانه دولتی مانند بانک‌ها و ادارات، باز مانده است، اما محدودیت‌های شدید اعمال شده بر روی اینترنت‌های موبایل، همچنان باقی است و کاربران به هیچ کدام از شبکه‌های اجتماعی سابق، دسترسی ندارند. بازار انواع وی پی ان ها هم داغ است و با فیلتر شکن هم، دسترسی به انواع پلتفرم‌های خارجی امکان پذیر نیست.
پس از قطعی سراسری اینترنت در ایران، ایلان ماسک که مدیر شرکت استارلینک یا همان اینترنت ماهواره‌ای است با انتشار توییتی از ارائه اینترنت ماهواره‌ای پر سرعت به صورت رایگان برای مردم ایران خبر داد.
گفتنی است، پیشتر در جنگ بین روسیه و اوکراین و در پی تقاضای وزیر تحول دیجیتال اوکراین برای برخورداری کشورش از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک، ایلان ماسک به سرعت پاسخی مثبت به او داد و محموله‌ای از تجهیزات مخصوص دریافت این اینترنت را به اوکراین فرستاد و در نهایت بسیاری از مردم اوکراین به صورت رایگان به اینترنت پر سرعت دسترسی پیدا کردند.
با توجه به شرایط به وجود آماده و قطعی اینترنت در ایران، ایلان ماسک مجدد دست به کار شد و خبر از فعال کردن اینترنت ماهواره‌ای برای ایران داد.
وزارت خزانه داری آمریکا هم طی روزهای گذشته با صدور مجوز عمومی به مشخص کردن برخی از مبادلاتی پرداخته که در حوزه تأمین اینترنت برای ایران از شمول تحریم‌ها معاف هستند و این یعنی تسهیل در ارسال اینترنت ماهواره‌ای به ایران. برخی کارشناسان مدت زمان ارائه اینترنت ماهواره‌ای در ایران را فاصله زمانی بین سه تا شش ماه اعلام می‌کنند.
روز گذشته در اقدامی عجیب پیام رسان‌های اینستاگرام و واتس اپ از نرم افزارهای بازار و مای‌کت حذف شدند و این خبر، باعث شد شایعاتی مبنی بر فیلتر شدن همیشگی این دو پیام رسان خارجی در ایران، تقویت شود.
این خبر کافی بود تا بسیاری از کارشناسان و مردم به این فکر برسند که آیا باید برای همیشه با این پیام رسان‌ها خداحافظی کنیم؟ پیام رسان‌هایی که وجود آن‌ها باعث ایجاد کسب و کارهای زیادی برای میلیونها ایرانی است.
سوالاتی که این روزها به ذهن مردم می‌رسد، از قبیل اینکه "آیا نمایندگان مجلس که در تلاش برای تصویب قانون صیانت بودند و تلاش می‌کردند با تصویب آن بسیاری از پیام رسان‌های خارجی مانند اینستاگرام و واتس آپ را فیلتر کنند، با توجه به شرایط به وجود آمده به اهداف خود خواهند رسیده‌اند؟"
موضوع توسعه پهنای باند و اینترنت پر سرعت و گسترش شبکه‌های اجتماعی، مربوط به امروز و دیروز نیست و سالهاست که بین دولتی‌ها و مجلس و صدا و سیما، این موضوع چالش برانگیز شده است.
بعنوان مثال، نگاه کنیم به موضوع توسعه اینترنت پرسرعت و چالش بین وزیر سابق ارتباطات و صدا و سیما...
محمد جواد آذری جهرمی وزیر پیشین ارتباطات، صدا و سیما را یکی از موانع اصلی توسعه فضای مجازی عنوان کرده بود. وی در تاریخ ۱۶ شهریور ۱۴۰۱ در مصاحبه‌ای گفت:
ایراد اول و مهم این نهاد سیاست‌گذار آن است که افراد حاضر در این نهاد نه‌تنها خاک‌خورده این حوزه نیستند که افرادی در این شورای سیاست‌گذار حضور پررنگ دارند که نگاه متفاوتی دارند. مانند صداوسیما که نگاهش ذاتاً مخالف توسعه فضای مجازی است، یعنی تمام مراقبت آن‌ها مبنی برآن است که با توسعه فضای مجازی، تکلیف رسانه ما چه می‌شود؟ من بارها در زمان وزارتم این موضوع را مطرح کردم که رسانه نوین را به رسمیت بشناسید و یک بار این مساله را حل کنید، همه چیز فضای مجازی، رسانه نیست. در واقع این نهاد، تعارض منافع و اصطکاک جدی با برنامه‌های توسعه‌ای دارد.
یا در مصاحبه‌ای دیگر گفته بود: صدا و سیما اجازه ارائه اینترنت پر سرعت به دیگران را نمی‌دهد و عنوان داشته بود: فرکانس‌های حال حاضر شبکه موبایل در باندهای بالاست، فرکانس‌های در اختیار صداوسیما باند پایینند. در فرکانس‌های پایین تعداد دکل کمتری لازم است احداث شود. یعنی اگر فرکانسی که خالی است و صداوسیما هم استفاده نمی‌کند در اختیار موبایل قرار گیرد، هم ارز کمتری از کشور برای خرید تجهیزات صرف می‌شود و هم مردم کمتر نگران سلامتی خود از بابت آلودگی فرکانسی خواهند بود.
با پیشرفت تکنولوژی و اینکه جهان امروز محتاج ارتباطات و فناوری است، اکثر شغل‌ها با وجود فضای مجازی گسترش یافته‌اند و بسیاری از جوانان بیکار کشور در این فضا مشغول فعالیت شده‌اند.
همانطور که پیشتر اشاره کردیم گویا برخی مسئولان که سعی در فیلتر و بستن فضای مجازی و اپلیکیشن های پر طرفدار بودند، حالا از فرصت به وجود آمده حداکثر استفاده را کرده و حرف خود را که مخالف خواست اکثریت جامعه است به کرسی نشانده‌اند.
باید منتظر بمانیم و ببینیم سرانجام قطعی اینترنت به کجا خواهد رسید و آیا اپلیکیشن های حذف شده از بازار و مای کت مجدد در دسترس خواهند بود یا برای همیشه با آنان خداحافظی خواهیم کرد؟