بارانهای موسمی مونسون اگر چه موجب جاری شدن سیل و طغیان رودخانه ها در محدوده تاثیر پذیر از مونسون می شود اما منطقه گرم و کویری سیستان و بلوچستان و بخش هایی از استانهای کرمان و هرمزگان را از نعمت آب و هوایی لطیف برخوردار و سدها و بندها و هوتک ها را پرآب می کند.
سامانه بارشی مونسون که از روز دوشنبه وارد سیستان و بلوچستان شد روز گذشته زاهدان را در برگرفت و بر اثر برق گرفتگی در باران جان ۲ شهروند زاهدانی را گرفت و فعالیت این سامانه همچنان تا روز جمعه در این استان ادامه دارد.
در حالی هفته گذشته ۲۶.۵ میلی‌متر باران در شهر کویری زاهدان بارید که به گفته سازمان هواشناسی کشور این مقدار بارش روزانه در فصل تابستان در ۶۰ سال اخیر بی سابقه بوده است.
بارش های روز گذشته زاهدان حدودا معادل ۳۰ درصد بارش های یک سال زراعی این شهر است که طی چند ساعت بارید. پیش از این بیشترین بارش روزانه تابستان زاهدان مربوط به مرداد ماه سال ۱۳۷۴ با میزان ۲۳ میلی‌متر بوده است.
امسال شدت طوفان های ۱۲۰ روزه در منطقه سیستان که گرد و غبار آن به زاهدان و سایر شهرهای سیستان و بلوچستان نیز نفوذ کرده زیاد بود. حالا مردم منطقه سیستان به برکت فعالیت سامانه مونسون شامگاه سه‌شنبه شاهد باران بودند.
علیرضا شهرکی مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان با بیان اینکه فعالیت سامانه مونسون همچنان ادامه دارد گفت: با توجه به اهمیت خدمات رسانی مطلوب به شهروندان علاوه‌بر اورژانس هوایی با هماهنگی استاندار، سه فروند بالگرد دیگر از طریق هوا نیروز ارتش در اختیار استان قرار گرفت.
وی در رابطه با آخرین وضعیت سیلاب در سیستان و بلوچستان اظهار داشت: متاسفانه تاکنون ۲ نفر در شهرستان زاهدان جان خودشان را به علت برق گرفتگی از دست دادند، علاوه بر این یک نفر از راهداران نیز در محور ایرانشهر به راسک به علت سانحه ترافیکی جان باخت.
شهرکی با اشاره به ناپدید شدن دختربچه ای در حوزه شهرستان زرآباد افزود: با توجه به اینکه احتمال دارد وی در آبگیری یا هوتکی باشد هنوز از فوت یا پیدا شدن او خبری از سوی فرمانداری زرآباد اعلام نشده است. اکثر راه های فرعی منتهی به رودخانه های اصلی همچون کاجو و جلگه بسته شده است.
چهارشنبه ۵ مرداد نیز سازمان هواشناسی با صدور هشدار نارنجی‌رنگ از بالا آمدن آب رودخانه‌ها، آبگرفتگی معابر و جاری شدن روان‌آب در مسیل‌ها در استان تهران خبر داد و پیرو این خبر حامد یزدی مهر، مدیرکل مدیریت بحران استانداری تهران از مردم خواست در این روزها از نزدیک شدن به رودخانه‌ها و مسیل‌ها جداً خودداری کنند
درباره چرایی وقوع سیل در این فصل سال با بهلول علی‌جانی، استاد جغرافیای طبیعی دانشگاه خوارزمی و بنیان‌گذار اقلیم‌شناسی سینوپتیک در ایران با اشاره به موقعیت جغرافیایی ایران در این باره توضیح داد: کشور ما هم می‌تواند از بارش‌های تابستانی بهره‌مند شود هم بارش‌های زمستانی، ولی بیشتر بارش‌ها در ایران در زمستان و دوره سرد سال است. این بارش‌ها که به آن‌ها سیستم‌های منطقه معتدله می‌گوییم از طرف اروپا می‌آید و رطوبت را از مدیترانه می‌آورد و سبب بارش باران می‌شود.
این استاد دانشگاه خوارزمی در پاسخ به اینکه آیا این بارش‌های تابستان همان سامانه بارشی مونسون است گفت: بله این بارش‌ها همان سامانه بارشی مونسون است که در فارسی به آن بارش‌های موسمی می‌گوییم که از اقیانوس هند وارد ایران می‌شوند.
او درباره علت وقوع این سامانه در تابستان تشریح کرد: این پدیده کم اتفاق می‌افتد اما هرچند سال یک بار روی می‌دهد مثل بارش‌هایی که در مرداد سال ۱۳۶۶ در تهران رخ داد و منجر به وقوع سیل هولناکی شد. امسال هم همان شرایط تابستان ۱۳۶۶ در حال وقوع است؛ سامانه‌ای که این بارش‌ها را ایجاد می‌کند ار اقیانوس هند آمده و شرایط اتمسفر ایران آماده شده است. یعنی اینکه معمولا در تابستان‌ها در بالای ایران سامانه پرفشاری وجود دارد که نمی‌گذارد هوا صعود کند ولی الان آن سامانه پرفشار عقب‌نشینی کرده و به طرف عربستان رفته است درنتیجه هوای گرم و مرطوب موسمی وارد ایران شده است و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد تا تهران هم نفوذ کرد و موجب وقوع سیل شد علاوه بر تهران به قم هم رسیده است اما پیش‌بینی می‌شود از دامنه البرز عبور نکند و متوقف شود.
بنیان‌گذار اقلیم‌شناسی سینوپتیک در ایران گفت: این پدیده بارها در کشور ما رخ داده است منتها پدیده هرساله نیست و چون مردم و حتی مدیریت کشور هم به این اتفاق عادت ندارند پس آمادگی لازم را هم ندارند و درنتیجه با این اتفاق‌ها روبه‌رو می‌شویم.
علی‌جانی درخصوص اینکه چرا این بارش‌ها به سیل تبدیل می‌شود توضیح داد: دلیل اینکه این بارش‌ها به سیل منجر می‌شود این است که سال‌ها در کشور ما خشکسالی بوده، پوشش گیاهی مناسبی نداریم و خاک خشک است و آب این بارانها به سرعت جاری می‌شود و باعث وقوع حوادثی می‌شود که در چند روز گذشته در جنوب کشور شاهد بودیم و از دیشب هم در تهران.
او افزود: پوشش گیاهی مناسب بارانی که می‌بارد را نگه می‌دارد و باعث می‌شود مقدار زیادی از این باران در خاک نفوذ کند به همین دلیل است که در جنگل‌ها خیلی کم سیل رخ می‌دهد چون پوشش گیاهی جلوی جاری شدن آب را می‌گیرد، اما الان مخصوصا در نواحی جنوبی چون پوشش گیاهی کم است بارش باران موجب جاری شدن سیل می‌شود.
این استاد دانشگاه خوارزمی درباره مدت‌زمان فعالیت این سامانه در ایران بیان کرد: هر سامانه‌ای که وارد می‌شود اوج می‌گیرد و بعد کم‌کم عقب‌نشینی می‌کند بنابراین این بارش‌ها چند روزی ادامه دارد و پیش‌بینی می‌شود در هفته آینده قطع شود. در تهران که در روزهای آغاز هفته بارش‌ها به پایان می‌رسد اما در جنوب ممکن است دیرتر بارش‌ها قطع شود، ولی از شدت آن کاسته می‌شود.
به گزارش اترک، با توجه به بارش‌های احتمالی سیل آسا در استانهای جنوبی کشور و با شدت کمتر در این استان به منظور جلوگیری از بروز حوادث احتمالی فرمانداران و اعضای مدیریت بحران استان آماده باش هستند. با توجه به اینکه تا یکشنبه نهم مرداد احتمال بارش‌های سیل آسا در برخی از استانهای کشور و با شدت کمتر در استان مرکزی وجود دارد، این مهم در دستور کار شهرستانهای استان قرار گیرد.
با این بارش‌ها امکان شدت گرفتن نقطه‌ای و ایجاد روان آب و وقوع سیلاب در برخی از مسیل‌های رودخانه‌های فصلی و آبگرفتگی معابر پیش‌بینی می‌شود.