روز 20 اسفندماه بورل توقف گفتگوها را اعلام کرده و علتش را«عوامل خارجی» دانسته بود. او در آن زمان در توییتی نوشت که اساسا متن نهایی توافق روی میز حاضر است. اما این روایت از سوی ایران تایید نشد. سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در توییتی نوشت هیچ عامل خارجی نمی‌تواند بر اراده مشترک ما برای پیشروی به سوی توافقی جمعی اثر بگذارد.
توقف گفتگوها برای احیای برجام بعد از 9 دور مذاکره در وین اتفاق افتاد. شش دور از این مذاکرات توسط دولت دوازدهم و به مدیریت عباس عراقچی انجام گرفته بود و دولت سیزدهم بعد از روی کار آمدن پس از وقفه‌ای شش ماهه تیم خود را با هدایت علی باقری‌کنی در هشتم آذرماه به وین راهی کرد.
دلایل متعددی برای توقف مذاکرات وین ذکر شده است. در ابتدا بسیاری بر این موضوع اتفاق نظر داشتند که موضع روسیه و درخواستش از غرب بابت صدور اجازه برای تبادلات تجاری با ایران، یکی از دلایل مهم این وقفه بوده است. برخی دیگر از کارشناسان موضوع را امتیازخواهی مسکو در وین می‌دانستند. اما با گذر زمان مشخص شد که عدم موافقت واشنگتن با بیرون آوردن نام سپاه پاسداران از فهرست سیاه تروریستی، باعث شده تا روند مذاکرات به این سمت و سو برود.
مساله دیگری که مطرح می‌شود پافشاری ایران برای داشتن این اطمینان خاطر است که نشان دهد آمریکایی‌ها بار دیگر با تغییرات سیاسی، زیر قول و قرارهای خود نمی‌زنند.
ماه گذشته ایالات متحده اعلام کرد که دیگر قصد ندارد پیشنهاد جدیدی برای احیای برجام روی میز بگذارد. با این همه واشنگتن هنوز به بازگشت به گفتگوهاعلاقه‌مند است. ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به‌تازگی اعلام کرده کشورش خود را برای هر دو سناریوی حصول توافق با ایران و یا شکست مذاکرات وین آماده می‌کند.
انریکه مورا که قرار است از سه‌شنبه تا جمعه در تهران باشد، احتمالا با پیشنهاداتی از سوی طرف‌های برجام به ایران خواهد آمد. این پیشنهادات ممکن است سازوکاری برای حذف نام سپاه از فهرست تروریستی یا خبر قبول پیشنهادات ایران در این زمینه باشد. هنوز مشخص نیست که مورا واقعا چه در چنته دارد. اما مشخص است که اگر او در این سفر شکست نخورد، احتمالا امید تازه‌ای برای احیا و ادامه گفتگوها در وین وجود خواهد داشت.
مجلس سنا اخیرا دو طرح را علیه ایران به تصویب رسانده که یکی مرتبط با حفظ تحریم‌های مربوط به تروریسم و دیگری عدم حذف سپاه پاسداران از فهرست تروریستی است. البته این مصوبات الزام‌آور نیستند اما کار بازگشت به پای میز مذاکرات و احیای احتمالا توافق را پیچیده‌تر خواهند کرد. مگر اینکه نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین، با پیشنهادات قانع کننده‌ای به تهران سفر کند.
در این راستا عبدالله نعمه، تحلیلگر سیاسی لبنان گفت که گزارش‌های ادعایی برخی رسانه‌ها علیه ایران و جوسازی‌های صورت گرفته بر توافق هسته‌ای ایران تاثیرگذار نخواهد بود و این توافق در حال نهایی شدن است و با دولت آمریکا قطعی شده است.
وی در گفتگو با سایت البوابه‌نیوز تاکید کرد که گزارش‌های منتشر شده درباره ادعای انجام اقداماتی از سوی ایران در اروپا بر توافق برجام تاثیرگذار نخواهد بود به ویژه آنکه نشانه‌های احیای برجام، به طور مثال ابتکار کویت در لبنان و بازگشت سفرای کشورهای عربی به لبنان پس از یک دوره قطع روابط، در حال نمایان شدن است.
این تحلیلگر سیاسی معتقد است که وساطت کویت در موضوع لبنان اقدامی با هدف نهایی کردن برجام و آرام کردن اوضاع در لبنان است اما عملیات نظامی روسیه در اوکراین امضای توافق احیای برجام را به تاخیر انداخت.
از سوی دیگر یک منبع مطلع امروز (یکشنبه) به خبرگزاری رویترز گفته، امیر قطر طی هفته جاری در سفری که انتظار می‌رود احیای توافق هسته‌ای 2015 ایران و امنیت انرژی در اروپا را هدف داشته باشد، از ایران، آلمان، بریتانیا و دیگر کشورهای اروپایی بازدید خواهد کرد.
این منبع که خواست نامش فاش نشود، گفته شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، حاکم یکی از بزرگترین کشورهای صادرکنندگان گاز طبیعی جهان، از ایران بازدید و سپس به اتحادیه اروپا و بریتانیا خواهد رفت.
این منبع در بیانیه ای به رویترز گفته محور اصلی این گفتگوها چگونگی پر کردن شکاف پیش آمده در مذاکرات هسته ای - که از ماه مارس متوقف شده- و صادرات گاز طبیعی مایع و امنیت انرژی در اروپا است.
رسانه های رسمی در ایران نیز روز یکشنبه گزارش داده اند که امیر قطر برای تقویت روابط به ایران سفر خواهد کرد اما تاریخ دقیق یا جزئیات بیشتری ارائه نکردند.
آلمان و سایر کشورهای اروپایی در حالی که به دنبال جایگزینی برای گاز روسیه هستند، به واسطه هراس از عرضه و افزایش قیمت ها در سایه جنگ در اوکراین، به دنبال تقویت روابط انرژی با قطر هستند.
بیشتر ظرفیت گاز صادراتی قطر تحت قراردادهای بلندمدت است و وزیر انرژی قطر گفته که هیچ کشوری ظرفیت جایگزینی گاز طبیعی مایع روسیه به اروپا را در صورت قطع صادرات گاز روسیه ندارد.
این منبع گفته که سفر امیرقطر همچنین با هدف کشاندن طرف‌های توافق هسته‌ای به یک «راه میانه جدید» است. مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا برای نجات این توافق به دلیل اصرار تهران برای حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، از فهرست تروریسم وزارت خارجه آمریکا به بن‌بست رسیده است.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در گفت‌وگو با فایننشال تایمز تایید کرده بود که این اتحادیه به دنبال یک راه میانه، برای پایان دادن به بن بست گفت‌وگوهای وین برای احیای برجام است. به همین ترتیب مقرر شده انریکه مورا، هماهنگ کننده اروپایی این مذاکرات نیز در روزهای آتی راهی تهران شود.
سعید خطیب‌زاده صبح روز دوشنبه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران داخلی و خارجی که در محل وزارت خارجه برگزار شده بود، در پاسخ به سوالی در مورد اخبار منتشر شده در ارتباط با سفر مورا به تهران و جزئیات این سفر خاطرنشان کرد: مذاکرات مربوط به رفع تحریم‌ها علیه ایران و احیای برجام بین طرف‌های مذاکره‌کننده تا امروز بدون وقفه ادامه داشته است. مکثی در حضور در وین رخ داده ولی رد و بدل پیام‌ها از طریق هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها در حال انجام است. سفر آقای مورا به تهران در هفته جاری بعد از تماس تلفنی اخیر آقای امیرعبداللهیان و آقای بورل انجام می‌شود. این به این معنا نیست که بعد از وقفه‌ای ایشان با پیام جدیدی می‌آید. پیام‌ها به صورت مستمر بین ایران و آمریکا از طریق اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها در حال رد و بدل شدن است.
خطیب‌زاده با بیان اینکه لازم بود با توجه به پیشنهاد آقای بورل و استقبال آقای امیرعبداللهیان دیداری حضوری انجام شود، افزود: مورا در این سفر با آقای باقری مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات وین دیدار خواهند کرد. دستور کار گفت‌وگوها در تهران مشخص و روشن است و امیدواریم بتوانیم بعد از انجام این گفت‌وگوها نتیجه را بهتر اعلام کنیم.
وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره بدعهدی‌های آمریکا در اجرای تعهداتش و اتخاذ تصمیم سیاسی لازم گفت: سفر آقای مورا نشان می‌دهد که ما گفت‌وگوها را در مسیری که باید انجام شود همچنان پیگیری کردیم و به رغم اقدامات ضد دیپلماسی که بعضا توسط سنا و کنگره آمریکا انجام شده ایران و گروه ۱+۴ به مسیر دیپلماتیک و دستیابی به توافق خوب، پایدار و قابل اتکا متعهد بوده‌اند.
خطیب‌زاده تأکید کرد: اگر همین امروز آمریکا تصمیم لازم را بگیرد و آنچه که از حقوق و جیب ملت ایران برداشته برگرداند، حقوق ضایع شده ملت ایران را بپذیرد و به آن احترام بگذارد می‌توانیم فردای بعد از بازگشت مورا به وین بازگردیم و توافق را جلو ببریم.