این همان اتفاقی است که در روزهای اخیر با افزایش حدوداً ۱۳ برابری قیمت گندم برای نان‌های فانتزی و حجیم رخ داده است؛ یازدهم اردیبهشت ماه، ادارات کل غله و خدمات بازرگانی در استان‌ها طی نامه‌ای به انجمن کارخانه‌های تولید آرد، نرخ جدید گندم را ۱۲ هزار تومان اعلام کردند. آن‌طور که فعالان صنف پخت نان فانتزی می‌گویند قیمت گندم برای نان‌های فانتزی و حجیم با رشد ۱۳.۳ برابری (۱۲۳۰ درصد) از ۹۰۰ تومان به ۱۲ هزار تومان رسید. موضوعی که می‌تواند تاثیر مستقیم روی قیمت ساندویچ بگذارد.
در عین حال، قیمت گندم طی سال جاری برای خرید تضمینی از کشاورزان در هر کیلو به ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان رسید. همین یک تصمیم کافی بود تا قیمت آرد از کیلویی ۲۷۰۰ تومان برای صنایع و اصناف به کیلویی ۱۶ هزار و ۹۰۰ تومان برسد. این یعنی رشد حدود شش برابری قیمت گندم و آرد مورد نیاز صنایع در کمتر از یک ماه.
۱۳.۳ برابر شدن قیمت گندم برای نان‌های فانتزی، می‌تواند معیشت و تغذیه‌ی در معرض خطرِ کارگران کم درآمد را بیشتر از قبل به مخاطره بیاندازد؛ جمعیت ابنوهی از طبقه‌ی کارگر به خصوص کارگران ساختمانی و فصلی که مدتهاست توان خرید گوشت کیلویی ۲۰۰ هزار تومان یا برنج کیلویی ۸۰ یا ۹۰ هزار تومان را ندارند، برای سد جوع و رفع گرسنگی در سر کار، از ساندویچ‌های بی‌کیفیت و ارزان مثل فلافل یا پیتزاهای ارزان قیمت استفاده می‌کنند؛ حالا با گران شدن نان فانتزی و رشد چند ده برابری قیمت ساندویچ، همین تغذیه ناکافی و ناسالم نیز از این کارگران دریغ می‌شود.
البته صدمات گرانی نان فقط به گرانی نان فانتزی محدود نمی‌شود؛ بعد از زمزمه‌های نایاب شدنِ «ماکارونی» در روزهای اخیر، از سیزدهم اردیبهشت، قیمت ماکارونی نیز حدود ۲۰۰ درصد افزایش یافت. بر اساس تصمیم سازمان حمایت، قیمت هر کیلوگرم از این محصول برای مصرف‌کننده ۳۷ هزار تومان تعیین شد. اگر قیمت کارونی را با قیمت کالاهای باکیفیت‌تر مثل گوشت مرغ قیاس کنیم، درمی یابیم امروز یک کیلو ماکارونی هم قیمت یک کیلو گوشت مرغ در یکسال قبل است! و این نشانه‌ی سقوط سبد غذایی گروه‌های کم درآمد است برای کارگران حداقل بگیری که حتی برای یک فصل، به افزایش ۵۷.۴ درصدی دستمزد خود خوشدل نشدند و به نظر می‌رسد حالا توان خرید ماکارونی یا یک ساندویچ فلافل را دیگر ندارند.
این گرانی‌ها در حالی صورت می‌گیرد که تمام بار تورم را بر دوش دستمزد کارگران می‌اندازند؛ آیا گرانی بیش از ۱۳ برابری قیمت گندم صنعتی و گرانی ۲۰۰ درصدی ماکارونی، هیچ دخلی به دستمزد کارگران دارد؛ آیا این سوداگران و دلالان واسطه‌ی این کالاها نیستند که توانسته‌اند با لابیگری، برای خود سودهای نجومی بخرند و زیرپوستی، هزینه‌های اولیه و بدیهی زندگی کارگران را افسارگسیخته افزایش دهند؟! این الگو مدام تکرار می‌شود: کالاها نایاب می‌شوند و بعد از مدتی، با قیمت‌های چندبرابری سر از قفسه‌های فروشگاه‌ها درمی آورند.
این در حالی است که جواد ساداتی‌نژاد وزیر جهادکشاورزی نیز در گفت‌وگو با خبر شبکه یک سیما گفت: ۷۰ درصد روغن و ۳۰ درصد غلات جهان در منطقه اوکراین و روسیه تولید می‌شود که به علت جنگ اوکراین، قیمت مواد غذایی در جهان بین ۳۴ تا ۶۰ درصد افزایش یافته و موجب جیره‌بندی در کشورهای اروپایی شده است.
وی با تاکید بر این که شرایط جدیدی برای امنیت غذایی جهان ایجاد شده، افزود: دولت ایران هم برای حفظ پایداری امنیت غذایی کشورمان به علت قاچاق گسترده محصولات تولیدی با آرد، تصمیم به آزادسازی آرد برای مصارف صنعتی گرفته است.
وزیر جهادکشاورزی از کسری شدید گندم در یکی از کشورهای همسایه در حدود ۳ میلیون تن خبر داد که این کشور قصد دارد با قاچاق از ایران، این گندم را تامین کند.
ساداتی‌نژاد با بیان اینکه یک کیسه آرد ۵۰ کیلویی در ایران ۳۸ هزار تومان است(البته مصرف کننده قیمت آرد در بازار را با قیمت حدود 100 هزارتومان خریداری می کند)، گفت: در آن سوی مرزها تا ۶۰۰ هزار تومان قیمت دارد، جلوگیری فیزیکی از قاچاق آن میسر نیست. طبق قانون بودجه که دولت باید نظام توزیع یارانه‌ها را تغیر دهد و دولت قصد دارد یارانه را مستقیم به مردم بدهد.
وزیر جهادکشاورزی با تاکید بر این که قیمت نان در نانوایی‌ها هیچ تغییری نکرده است، گفت: نان صنف و صنعت آزاد شده است و برای جبران آن طی روزهای آینده دولت با واریز مبلغی در قالب یارانه، این افزایش قیمت را هم جبران خواهد کرد که بیشتر از هزینه ناشی از این گرانی خواهد بود.این تصمیم هرچند سخت بود اما جلوی فساد را خواهد گرفت و با پرداخت یارانه مستقیم به مردم، هزینه تحمیل‌شده جبران خواهد شد.
گفتنی است که با حذف یارانه آرد، قیمت نان‌های فانتزی افزایش یافته است؛ اما مقامات دولتی تاکید می‌کنند که نان سنتی قرار نیست گران شود. حتی شماره‌ای نیز برای گزارش مردمی گرانی نان اعلام کرده‌اند. همچنین محمدرضا درگاهی، مدیر کل بازرسی جهاد کشاورزی در گفتگو با صدا و سیما گفت: هیچگونه افزایش قیمت در نان‌های سنتی مانند لواش، سنگک و بربری وجود نداشته است. او افزود: هموطنان می‌توانند از طریق سامانه ۱۲۴ و ۱۳۵ تعزیرات، گزارش‌ها را به ما اعلام کنند.
اما آنگونه که صدا و سیما گزارش داده، آرد کیسه‌ای برای تولیدکنندگان نان‌های فانتزی از ۷۰ هزار، به۶۷۰ هزار تومان رسیده است و این موضوع باعث افزایش قیمت این نوع نان شده است.
این در حالی است که مسعود میرکاظمی گفته جزئیات کارت نان در دولت در حال بررسی است و هنوز نهایی نشده. اما پیشنهاد اولیه این است که ارز ترجیحی نان حذف شود و دولت به مردم کارت مخصوص خرید نان بدهد.
مردم می‌توانند با این کارت نان را با قیمت فعلی از نانوا بخرند و بعدا دولت مابه‌التفاوت قیمت واقعی و قیمت یارانه‌ای نان را به نانوا پرداخت می‌کند. به عبارتی در این شیوه خرید نان، همان قیمت قبلی نان از کارت نان افراد کسر می‌شود، ولی به نانوا قیمت جدید پرداخت می‌شود.
میرکاظمی اعلام کرده که طرح پرداخت کارت نان، در بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در حال بررسی است و هنوز نهایی نشده. اما این طرح در همین ابتدای کار ابهامات و سوالات زیادی ایجاد می‌کند.
اولین سوال این است که آیا پرداخت کارت نان به معنای تعیین سهمیه مشخص تعداد نان برای هر خانوار طی یک ماه است؟ یعنی دولت بر اساس تعداد اعضای خانوار به آنها سهمیه یا کوپن خرید نان می‌دهد و مازاد بر آن را مردم باید با قیمت آزاد بخرند؟ مانند سهمیه بنزین که ماهانه سهمیه مشخصی پرداخت می‌شود و مازاد این سهمیه، با قیمت آزاد محاسبه می‌شود؟
اگر چنین باشد به معنای دو نرخی شدن قیمت نان است و بعد از این نان هم مانند بنزین قیمت آزاد و یارانه‌ای خواهد داشت.
سوال دیگری که مطرح می‌شود این است که آیا کارت خرید نان به صورت نقدی شارژ می‌شود و یا مانند کارت بنزین است؟ به عبارتی سوال این است که آیا امکان برداشت نقدی از کارت مخصوص نان وجود دارد و یا نه؟
احتمالا چنین پیشنهادی به این معناست که دولت به جای پرداخت کارت نان، ماهانه مبلغی را به‌عنوان یارانه نان به مردم بدهد.
این به معنای پرداخت یارانه جدید در اقتصاد ایران است. یارانه‌ای که به نظر می‌رسد مبلغ آن بسیار کم است! دولت سالانه چهار هزار میلیارد تومان یارانه نان پرداخت می‌کند. یعنی یارانه‌ای که با کمک آن نان ارزان به دست مردم برسد. حالا اگر قرار باشد قیمت نان آزاد شود و دولت یارانه آن را به مردم بدهد، به هر نفر ماهانه چقدر یارانه نان پرداخت می‌شود؟
با احتساب اعتبار چهار هزار میلیارد تومانی و جمعیت ۸۴ میلیون نفری ایران، سهم هر فرد از یارانه نان ماهانه چهار هزار تومان می‌شود! معادل خرید دو عدد نان سنگک!