دنیای مجازی و آموزش

بچه که بودم، عاشق رادیوی موجی پدرم بودم. در آن زمان، رادیو تنها وسیله ای بود که در دنیای ساده و آرام روستا مرا به دنیاهای ناشناخته می برد: اخبار علمی، سیاسی، ورزشی و .... همه را از رادیو می شنیدم. چه بسا شب ها که تا صبح رادیوی بیچاره بالای سرم روشن می ماند و صبح با صدای نحیف رادیو، که توانی در باطری هایش نداشت، بیدار می شدم.

بعدها در شهر با وسیله¬ای دیگر به نام ویدیو (VIDEO) آشنا شدم، که اصلا وسیله¬ای برای آموزش سمعی و بصری است. البته با کمک تلویزیون. ولی مردم ما  آن را دستگاه می نامیدند و  به اشتباه آن را وسیله ای برای تماشای فیلم و سرگرمی می دانستند. گاهی هم از نوع غیر مجازش. و البته قاچاق بود و کرایه¬ای. جریمه هم داشت. دوستی نقل می کرد. که در دهه ی حکومت دستگاه، ویدئوی داشتند و شب های جمعه با خانواده و فامیل فیلم نگاه می کردند. ولی در سایر ایام هفته آن را در باغچه منزل و زیر خاک مخفی می نمودند!! شاید باورش سخت باشد. قدر عافیت کسی داند، که به مصیبتی گرفتار آید.

در اوایل دهه هفتاد که به دانشگاه خوارزمی تهران راه یافتم؛ بشقاب های بزرگ پشت بام ها و پنجره های تهرانیان توجه ام را به خود جلب کرد. پرس و جو کردم. گفتند: دیش(بشقاب خودمانی) ماهواره ای است و می تواند دنیاهای بیشتری را به نمایش بگذارد. مجاز و غیر مجاز.  البته، باز هم عده ای از اهل فن، آن را فقط وسیله ارتباط با دنیای جنیان و راگومان می دانستند. به ویژه در شهر های کوچک و حاشیه ای. حتی نیروی انتظامی بارها اقدام به جمع آوری فله ای این بشقاب های اغواگر از پشت بام کلیه افراد کرده است. و کاری هم به موقعیت اجتماعی و سواد افراد ندارد. گویا فقط با این وسیله می توان خلاف کرد و دید، و لاغیر. شاید در این مملکت، خلافی بالاتر و جگر آورتر از آن نباشد. حتی دزددیدن یارانه یک ماه همه ملت، برای کار خیر در کانادا. و البته داشتن آن خلاف قانون است. و می گویند نباید از خیابان دیده شود یا شاکی خصوصی داشته باشید. ولی، ما همسایه ای داشتیم که سخت به فکر آخرت ما بود.

در دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی صحبت از فیبر نوری و اینترنت پر سرعت شد. ولی سال ها طول کشید تا اینترنتِ بی سرعت ما به اینترنتِ آهسته سرعت بدل شود. البته مخابرات اصرار دارد که آن را پرسرعت بنامد. Dial up هم دنیایی داشت. کاش نسل جوان درک می کردند.

گاهی هم اخباری مبنی بر این که اکثر جستجوگران اینترنتی ایران به دنبال جستجو در دنیاهای جنیان و راگومان هستند، منتشر می شود و ذهن همه را مشوش و نسبت به این رسانه هم بدبین می کرد. اکنون مجلسیان سخت به دنبال برداشتن گام های عملی برای بستن دریچه های گناه هستند. ولی دانشگاهیان، معلمان و فرهیختگان آن را وسیله ای واجب و مناسب برای نشر آرا و افکار متعالی و حتی آموزش مجازی می دانستند و می دانند. و البته دولت هم تلاش گسترده ای در ارائه اینترنتی پاک و ملی داشت، که تاکنون تلاشی ناموفق بوده است. چون باز هم به تصور این که همه دنبال جن و پری اند.

در دو سال اخیر به همت ویروس کرونا، اهمیت برخی مشاغل بیش از پیش بر عموم مردم و حتی دولت مردانِ دلسوز روشن شده است؛ مانند پرستاران و شاید معلمان زحمت کش و دلسوز. البته کرونا شدیدا به دنبال احیای نقش مهم اینترنت در آموزش نیز هست. ولی کو گوش شنوا. ما با شاد، شادی می کنیم و آموزش می دهیم.

و حال صفحات اجتماعی آمده اند. Facebook ،youtube  ، و فلان و فلان. ولی در بین آنها فیس بوک و اینستاگرام جایگاه ویژه ای دارند. محلی است برای درددل، ارائه افکار و آرا، داستان نویسی، آموزش زبان، ارائه تصاویر و آثار هنری زیبا، کسب و کار  و .... و خلاصه؛ کلاسی مجازی که مجالی ارزشمند را برای آموزش و بحث و تبادل نظر درباره مسایل مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و علمی فراهم کرده است. نکته مهم این که هر فرد می تواند بدون کمترین هزینه ای از علم و اطلاعات سایر کاربران استفاده کند و یا در بحث های مختلف شرکت کند. و البته باز هم عده ای راگوم و جنی حضوری فعال دارند.

حال سوال این است، از اینستاگرام و فیس بوک و سایر رسانه های مجازی چه استفاده ای بنماییم، که به سرنوشت اخلاف خود گرفتار نشوند؟

فرهیختگان جامعه چه  سهمی در استفاده مطلوب و مناسب از آنها دارند؟