ورود به حساب کاربری
ایجاد حساب کاربری
اطلاع رسانی

با توجه به افزایش هزینه‌های تولید روزنامه در چند ماهِ اخیر، و تلاش ما در راستای ادامه انتشار روزنامه «اترک» به‌روال معمول و حفظِ کیفیت و تیراژ روزنامه، ناگزیر به حذفِ امکان بازدید رایگان سایت و به‌تبع آن فروشِ آنلاین مطالب از طریق سایت هستیم. بنابر وضعیتِ اقتصادی اخیر، خاصه گرانی و نبودِ کاغذ موردنیاز برای انتشار روزنامه، در صورتی‌ که متقاضیِ بازدید از سایت روزنامه هستید و جهتِ یاری به امر فرهنگی و امکان ادامه انتشار روزنامه در این مسیر نیز ما را همراهی کنید.

چانچه تا اکنون عضو سایت نیستید، بر روی گزینه ثبت نام کلیک کنید.

چنانچه قبلا ثبت نام کرده‌اید، بر روی گزینه ورود به سایت کلیک کنید.

خبرهای روز

فرهنگ عفاف و حجاب و چالشهاي آن در عصر جهاني شدن اطلاعات

دکترعلي سليمانپور- استادیار دانشگاه آزاد اسلامي بجنورد

 

قسمت چهارم

 

لاسول در سال 1948 م نظريه خود درباره فرآيندهاي ارتباطي را در قالب شش پرسش مطرح مي كند و معتقد است براي درك و شناسايي هر جريان ارتباطي بايد در پي يافتن پاسخ به اين سوالات باشيم: (امير تيموري: 1383، ص:12)

1- فرستنده پيام چه كسي است؟ = فرستنده

2- پيام براي چه كسي فرستاده مي شود؟ = گيرنده

3- محتواي پيام چيست؟ و بعبارتي چه پيامي ارسال مي شود؟ = متن

4- پيام از چه طريقي و با چه ابزاري ارسال مي شود؟ = ابزار

5- در چه شرايطي (زماني، مكاني، رواني و...) ارتباط برقرار مي شود؟ = فضا

6- پيام ارسالي و جريان ارتباطي چه تاثيراتي دارد؟ = نتيجه

قبل از بكارگيري مدل هاي تحليل فوق الذكر (نظر كوئنسي رايت در حوزه امور مختلف و مدل لاسول در عناصر ارتباطي) يادآوري چند نكته را ضروري مي دانيم:

اولاً: بايد پذيرفت كه در موضوع مورد بررسي بدليل آنكه انتظارات ديني، اخلاقي و ملي در امر حجاب و عفاف در جامعه با واقعيت هاي موجود هماهنگي كامل ندارد لذا وجود چالشهاي جدي در اين عرصه مهم في نفسه و اصولا پذيرفتني است.

ثانياً: با وجود آن چه كه از شرايط جهاني شدن ارتباطات بيان كرديم اصل وجود تهديدات آشكار و پنهان و تبليغات گسترده (عمداً يا سهواً، خواسته يا ناخواسته) عليه فرهنگ ملي و ديني ما مساله اي غيرقابل انكار است.

ثالثاً:  براي آسيب شناسي درست و منطقي نيازمند توجه به همه ابعاد و حوزه هاي موثر در آسيب پذيري هستيم كه جهاني شدن ارتباطات تنها بخشي از آن را تشكيل مي دهد.

همانگونه كه پزشك مجرب و متخصص در تشخيص بيماري و به منظور تجويز مناسب و مداواي رضايتبخش ناگزير است تا عوامل خارجي موثر در بيماري مانند محيط آلوده و عوامل داخلي از قبيل ضعف عمومي بدن بيمار را بررسي نمايد در آسيب شناسي فرهنگي و اجتماعي نيز بايد به تمامي عوامل موثر اعم از داخلي و بيروني توجه نمود. به نظر مي رسد چالشهاي بالفعل و بالقوه در حوزه فرهنگ عفاف و حجاب علاوه بر اينكه متاثر از عوامل بيروني و تهديدات فرهنگي بيگانه است به مقدار زيادي همچنين ناشي از شرايط فرهنگي داخلي و عناصر قدرتمند رواني، اجتماعي، اقتصادي و حتي سياسي در جامعه است كه تمامي آنها و بصورت متغيرها مستقل نيازمند بررسي و تجزيه و تحليل عالمانه مي باشد كه البته از حوصله و دستور كار اين مقاله خارج است.

همانگونه كه اشاره شد چالش هاي فراروي دينداري و از جمله فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه اسلامي ايران به اقتضاء هر يك از عناصر دخيل در فرايند ارتباطي از قابليت تعبير و تحليل آسيب شناختي متفاوت برخوردارند كه جهت رعايت اختصار تنها بر سه عنصر ابزار، فضا و متن تاكيد نموده و بررسي عناصر فرستنده، گيرنده و نتيجه را به فرصت مناسب ديگري موكول مي نمائيم.

1- ابزار (رسانه): منظور از رسانه هر نوع ابزار انتقال پيام و معني است به شرطي كه داراي حداقل چند نفر مخاطب و تداوم فعاليت باشد (سايت آفرينش: 2/2/2010) . با توجه به رويكرد اين نوشتار كه معطوف به رسانه هاي مدرن و ابزارهاي نوين ارتباط جمعي است بايد اين توضيح را بيفزائيم كه مهمترين ويژگي رسانه هاي نو اعم از مكتوب و يا ديجيتالي قابليت ارتباط مداوم، دسترسي سريع و موثر با كيفيت بالا، امكان ارتباط در هر زمان و مكان و انتقال سريع پيام آنهاست كه جهان كنوني را از دنياي سنتي گذشته متمايز مي سازد.

پيشرفت شگرف تكنولوژي ارتباطات در سالهاي اخير امكان تماس و مبادله سريع فرهنگها را بصورت كالاهاي تجاري و در بسته هاي جديد الكترونيكي فراهم آورده و اقوام و ملتهاي مختلف را به هم نزديك و وابسته كرده است.

اصطلاح دهكده جهاني كه توسط مك لوهان بكار رفته نيز اشاره به همين معني و اهميت اين نوع ارتباط دارد. (كاظمي: 1377، ص:329) نقش و اهميت رسانه ها به حدي است كه به گفته تامپسون امروزه نمي توان امور را بي حضور كتاب، روزنامه، راديو و تلويزيون و ساير رسانه ها قابل تصور دانست. (تامپسون بروكشاير: 1380، ص:23)

كاركردهاي متنوع رسانه در حوزه هاي اطلاع رساني، سرگرمي، آموزشي و فرهنگ سازي تمامي ابعاد زندگي انسان معاصر را تحت الشعاع خود قرار داده است. آن گونه كه مك كوايل مي گويد: «رسانه ها در درون خانه و خانواده غالبا به عنوان زمينه همه انواع ديگر رفتارها بكار مي روند. بدون آنكه اين رفتارها را مانع شوند يا جابجا كنند همچنين رسانه هاي جمعي توان بالقوه اي براي افزايش يا كاهش تعامل اجتماعي دارند... رسانه ها تقريبا همراهان غيرقابل گريز زندگي روزمره هستند كه ما را وادار مي سازند تا عادات اجتماعي خود را با توجه به حضور آنها تنظيم كنيم. (نايبي و آغاز: 1388، ص:41)

واقعيت اين است كه از اواخر قرن بيستم و در پرتو تازه هاي تكنولوژيك، دسترسي آحاد جامعه بشري به وسايل ارتباط جمعي بيشتر شده و شهروندان اقصي نقاط عالم با دسترسي به وسايل ارتباطي نوين نظير تلويزيون هاي ماهواره اي و اينترنت جزئي از خانواده بزرگ ارتباطي دنيا شده اند كه جمهوري اسلامي ايران نيز مستثني از اين قاعده نيست.

در چنين شرايطي از توانمندي هاي ارتباطي چالشهاي فرهنگ ديني و ارزشهاي مذهبي بطور قطع تشديد مي شود واين خود (في نفسه) بخشي از مشكلاتي است كه فراروي دينداري عصر جديد قرار دارد. دغدغه اصلي عبارت از اين است كه ارزشهاي مذهبي در مواجهه با باورها، ايده ها و افكار و نظريات مختلف مطلق گرايي خود را از دست داده و دچار نسبيت و ويژگيهاي اين جهاني بشوند، عفاف و حجاب نيز به عنوان بخشي از فرهنگ ديني در چنبره چنين چالش گرفتار است.

آنچه امروزه در ايران اسلامي تجربه مي شود بازتاب واقعي تعاملات ارتباطي و اطلاعاتي در پرتو جهاني شدن رسانه است. كه صرف نظر از پيام آن به تعبير مك لوهان «خود رسانه پيام است» و آثار فرهنگي و تربيتي خاص خود را بر جاي مي گذارد شيوه زندگي جديد كه بخشي از آن را رسانه و وسايل ارتباط جمعي تشكيل مي دهد بسيار متفاوت از گذشته است و الزاما در هماهنگي با زندگي سنتي و پاي بندي به ارزشهاي مذهبي حجاب و عفاف قرار ندارد. در واقع و خلاصه سخن اين كه رسانه صرفنظر از محتواي خوب يا بد آن راه خود را مي رود و شيوه متفاوتي از زيستن را به آحاد جامعه بشري تحميل مي كند.

 

تبلیغ

ارسال دیدگاه شما

روزنامه در یک نگاه
ویژه نامه
تبلیغ تبلیغ پرتال استانداری خراسان شمالی
بالای صفحه