به گزارش روزنامه «اترک»؛ سینمای ایران به فراخور نگاه ویژهای که به زیارت امام رضا (ع) داشته و اعتقاد و باور عمومی جامعه، بارها روایت درامها را به سمت ادای حق مطلب با پنجره پولاد و کمک خواهی از آستان ستاره مشهد کشانده است. همانجایی که کاراکتر بادلی شکسته و نگاهی مستأصل، تنها راه چاره را گره زدن دلش بهجایی میداند و دستآخر هم روسفید میشود.
دراینبین شاید اینگونه فیلمهایی که غالباً بخش بزرگی از آنها در مشهد جلوی دوربین میرود را بتوان در ژانر جداگانهای با عنوان «دست به آسمانها» و یا «امان خواهان» دانست که سر از حرم آقا علی بن موسیالرضا (ع) درآورده است. در این خصوص ما نیز در ادامه نگاهی به فهرستی از مهمترین این فیلمهایی که در مشهد و در ارتباط با رابطه مردم با امام هشتم ساختهشده است، داریم.
بدون قرار قبلی
فیلم «بدون قرار قبلی» بهروز شعیبی که فیلمنامه آن توسط فرهاد توحیدی و مهدی تراب بیگی با نگاهی به یکی از داستانهای مصطفی مستور نوشتهشده است، داستانی اجتماعی و تازه از روابط انسانی را روایت میکند و مصطفی زمانی در این فیلم در نقش یک خادم امام رضا (ع) ظاهرشده است. به عبارتی حرف اصلی این فیلم «توجه به هویت ملی و مذهبی و حسن وطندوستی» است و داستان حول محور بازگشت نقش اصلی فیلم از آلمان به ایران میچرخد.
داستان فیلم در مورد دختری به نام یاسمن است که پس از سالها به دلیل مرگ پدرش به ایران بازگشته است. پسر او دچار اوتیسم است و این مسئله، سفر را برایش دشوار میکند. یاسمین شناختی از پدرش ندارد و بیش از آن میراثی که پدر برایش گذاشته است باعث تعجب او میشود. اقامت کوتاه او در زادگاه پدر و دیدار باکسانی که پدرش را میشناسند او را به درک تازهای از انسان و مفهوم مرگ میرساند
شایانذکر است «بدون قرار قبلی» ششمین فیلم بلند شعیبی در مقام کارگردان است. گروه بازیگران آن نیز شامل پگاه آهنگرانی، مصطفی زمانی، الهام کردا، امین میری، محمد کیانی، عرفان ابراهیمی، رضا صابری، حامی ترابی و صابر ابر میشود.
سهگانه رسول صدر عاملی
رسول صدر عاملی را میتوان یکی از پیشتازان ساخت فیلم درباره امام رضا (ع) دانست که در اغلب موارد بیشتر حولوحوش تحول شخصیتی افراد براثر ارتباط محیط معنوی حرم مشهدالرضا (ع) داستان را روایت میکند. صدر عاملی فعالیت حرفهای خود در سینما را با تهیهکنندگی فیلم خونبارش (۱۳۵۹) بهعنوان اولین پروژه سینمایی پس از انقلاب آغاز کرد و دو سال بعد، اولین فیلم خود در جایگاه کارگردان را بانام رهایی (۱۳۶۱) ساخت. این کارگردان برجسته کارگردانی فیلمهای سینمایی متعددی همچون دختری با کفشهای کتانی، من، ترانه ۱۵سال دارم، دیشب بابا تو دیدم آیدا، سال دوم دانشکده من و... را نیز بر عهده داشته که در میان آنها سهگانه «شب»، «هر شب تنهایی» و «در انتظار معجزه» مصداقی بر ادعای پیشتاز بودن او در ساخت فیلمهایی با محتوای امام رضا (ع) و حضور در مشهد است.
شب
داستان فیلم «شب»، به کارگردانی رسول صدر عاملی که در سال 1386 ساخته شد، در خود شهر مشهد میگذرد و در بخشهایی شاهد حضور شخصیتهای فیلم در حرم مطهر امام رضا (ع) و تحول شخصیتی آنها هستیم.
فیلم نیز روایتگر گروهبان جوانی است که در آستانه ازدواج با دختر موردعلاقهاش است و باید یک خلافکار باسابقه و فراری را به زندان بازگرداند اما بارش شدید برف، نقلوانتقال را با اشکال مواجه یا متوقف کرده است. گروهبان چارهای ندارد تا صبح روز بعد را با زندانیاش در مشهد بگذراند، او بهسختی جایی را برای اقامت در یک میهمانپذیر پیدا میکند. در ادامه شب اما گروهبان مسموم و توسط مالک میهمانخانه به بیمارستان منتقل میشود، میهمانداری که مرد میانسال پاکدلی است به خلافکار پیر اعتماد میکند تا او بتواند پیرزنی را که مشتاق سلامتی همسر بستریاش در بیمارستان است، به زیارت امام رضا (ع) ببرد. پیرمرد بازمیگردد اما از زندانی خبری نمیشود. گروهبان و میهمانداری در اوج پریشانی و ناامیدی به بارگاه امام پناه میبرند تا آرامش بگیرند اما زندانی نیز تحت تأثیر زیارت خود از فرار منصرف و بازمیگردد. عزتالله... انتظامی، خسرو شکیبایی و امین حیایی، بازیگران سه نسل سینمای ایران در این فیلم نقشهای اصلی را ایفا میکنند.
هر شب تنهایی
صدر عاملی در «هر شب تنهایی»، همبستر اصلی داستانش را در مشهد قرار میدهد. عطیه (لیلا حاتمی) نویسنده و مجری یک برنامه خانوادگی رادیو است. او هرروز به سؤالات شنوندگان این برنامه پاسخ میدهد و به آنها توصیه میکند با همسرشان چگونه باشند تا زندگی زناشویی بهتری داشته باشند. عطیه به شهر مقدس مشهد آمده است اما درگیر مناسبات خود و همسرش (حامد بهداد) است و مشکلی دارد که حلنشده است. در پایان این فیلم شاهد تحول شخصیتی و عقیدتی عطیه هستیم.
در انتظار معجزه
شاید بتوان «در انتظار معجزه» را قسمت سوم این سهگانه است که امیر و مهرانه یعنی زنوشوهری را روایت میکند که چشم دیدن همدیگر را ندارند. ازدواج سه سال پیش این دو نفر اشتباه بوده وزندگی جهنمی آنها امانشان را بریده اما ناگزیرند یک شبانهروز یکدیگر را تحمل کنند. این زن و شوهر همراه دخترشان به مشهد میروند و چالشها آنجا اتفاق میافتد. حمید فرخ نژاد، پریوش نظریه و بیتا فرهی در این فیلم ایفای نقش میکنند.
به آهستگی
«به آهستگی»، دومین فیلم بلند مازیار میری است که در سال 1384 ساختهشده و با تصویر حرم مطهر امام رضا (ع) هم به پایان میرسد، درباره محمود کارگر جوشکار خطهای راهآهن در جنوب ایران است که دور از خانواده و تنها در جنوب کار میکند. اما به ناگاه با تماس تلفنی میفهمد که زنش پری که دچار بیماری عصبی است، مدتی است از خانه رفته و فرزندش را پیش مادر و پدر محمود گذاشته است. محمود باوجود سختگیریهای کارفرمایش، به خانهاش در کرج برمیگردد و سعی میکند زنش را پیدا کند. از همه سراغ زنش را میگیرد، اما هیچکس از او خبری ندارد. پس از چند روز جنازه زنی با مشخصات پری را مییابد و در مراسمی به خاک میسپارد. پس از مدتی، قصاب محل خبر میآورد که پری را در مشهد دیده و رد او را یافته است. همه شواهد نشان از خیانت پری دارد، اما مرز بین داوری و باور، محمود را وادار به جستجو میکند. در این فاصله محمود کارش را از دست میدهد و از سوی همه نزدیکانش طرد میشود. بازرسی که مأمور پیگیری ماجرا شده، بهتدریج کنار میکشد و شبی که محمود در حال نمازخواندن است، پری سر میرسد و میگوید که در مشهد خوابش برده و بعد از مدتی احساس کرده حالش خوب شده و دیگر احساس بیماری نمیکند. به همین دلیل آنها پسازآنکه محمود، به پاکی همسرش پی میبرد و سوءتفاهمها و دروغهای اطرافیان رفع و دفع میشود، به مشهد نقلمکان میکنند. محمدرضا فروتن، نیلوفر خوشخلق و حسن پورشیرازی بازیگران این فیلم هستند.
شایانذکر است «به آهستگی» در بخش مسابقه سینمای ایران و مسابقه سینمای بینالملل بیست و چهارمین جشنواره فیلم فجر شرکت کرد و نامزد دریافت سیمرغ بلورین در پنج رشته شد و توانست این جایزه را در دو رشته بهترین فیلم جشنواره سینمای بینالملل و بهترین بازیگر مرد نیز کسب کند.
کیمیا
«کیمیا»، به کارگردانی احمدرضا درویش که در سال 1373 ساخته شد، بخشهایی از داستانش را در مشهد روایت میکند و در این فیلم بازیگران نام آشنایی همچون خسرو شکیبایی، بیتا فرهی و رضا کیانیان به ایفای نقش میپردازند. کارگردان این فیلم نیز آن را ملودرامی واقعگرا و وفادار به ویژگیهای و شاخصهای دفاع مقدس میداند. هرچند بد نیست اشارهای داشته باشیم که «کیمیا» در سیزدهمین دوره جشنواره بینالمللی فجر در سال 1373، برنده 3سیمرغ بلورین برای بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین جلوههای ویژه و بهترین صدابرداری شد.
داستان فیلم نیز ازاینقرار است که در آغاز جنگ تحمیلی، همسر رضا باردار است و باید مورد عمل جراحی قرار گیرد. رضا او را به بیمارستان میرساند و خود به اسارت قوای دشمن درمیآید. همسر رضا حین عمل جراحی میمیرد و شکوه جراح، فرزند رضا را نجات میدهد. پس از گذشت 9 سال وقتی رضا از اسارت آزاد میشود، پی میبرد که همه اعضای خانوادهاش را ازدستداده است. حال او در جستوجوی تنها بازمانده خود یعنی فرزندش است. کیمیا فرزند رضا نزد «شکوه» در مشهد زندگی میکند. مشکل اینجا است که شکوه بهطور کامل به کیمیا وابسته است. رضا در سکانسی که اوج تنهاییاش را به تصویر میکشد، درحالیکه عکس دخترش را به دست گرفته، پنجره مسافرخانه را به سمت حرم امام رضا (ع) باز میکند. در این فیلم خسرو شکیبایی، بیتا فرهی و رضا کیانیان نقشهای اصلی را بازی میکنند.