اما ماجرا به تاکید شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت ختم نشد و فضای مجازی و رسانه ای کشور بیش از گذشته تحت تاثیر گمانه زنی ها قرار گرفته بود. تا جاییکه احمد جنتی دبیر شورای نگهبان درباره روند بررسی صلاحیتها گفت: «مردم شریف بدانند بار سنگینی را بر دوش داریم، بررسی فردی که صلاحیت وی تأیید میشود به این معناست که فردی متدین است و واجبات شرعی را انجام میدهد و دست به گناه نمیزند» و در سوی دیگر صادق آملی لاریجانی، یکی از فقهای شورای نگهبان و رئیس اسبق دستگاه قضا به روند بررسی صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری در شورای نگهبان واکنش نشان داده و در این باره گفته بود: «گاهی رد صلاحیتها، مستند به عدم احراز شرایط است و گاهی هم مستند بر آن که ما احراز میکنیم، شخص فاقد شرط است و این بحثی است که در شورای نگهبان داریم. وی همچنین گفته اعضای شورا را میشناسیم و سابقه آنان را میدانیم.»
وقتی صلاحیت علی لاریجانی احراز نشد
در شرایطی که نگاه ها به شورای نگهبان معطوف بود سایت نامه نیوز وابسته به مصطفی پورمحمدی در تاریخ 2 خرداد 1400 نوشت: "بر اساس خبری که از منابعی موثق شنیده میشود، شورای نگهبان صلاحیت علی لاریجانی را احراز نکرده است و او جزو نامزدهای این انتخابات نخواهد بود."
با انتشار این خبر فضای پیش از انتخابات در بهتی فرو رفت شاید کمتر کسی گمان می کرد چنین رای از سوی شورای نگهبان صادر شود. علی لاریجانی نسبت به این اتفاق سکوت نکرد و در بیانیه ای خطاب مردم و در انتقاد به شورای نگهبان نوشت:
بسم الله الرحمن الرحیم
ملّت عزیز و عظیمالشأن ایران
در این دوره از انتخابات، بر حسب وظیفه اسلامی، ملّی و انقلابی و بر اساس تأکید رهبر معظّم انقلاب اسلامی مبنی بر حضور حداکثری در انتخابات و توصیه مراجع عظام تقلید و برخی صاحبنظران دانشگاهی و اقشار مختلف مردم، لازم دیدم برای خدمتگزاری به ملّت، به صحنه انتخابات وارد شوم. با حمایت شما عزیزان بخصوص نخبگان جامعه، برای رفع مشکلات پیش روی ملّت، عزمی راسخ داشتم؛ اما حال آنکه روند انتخابات اینگونه رقم زده شد، بنده وظیفه خویش را در پیشگاه الهی و ملّت عزیز انجام دادهام و راضی به رضای الهی هستم و از همه کسانیکه در این مدّت کوتاه، ابراز لطف فرمودند، سپاسگزارم و امیدوارم برای اعتلای ایران اسلامی، در انتخابات حضور یابید.
بنده خدا
علی لاریجانی
۱۴۰۰/۳/۴
اما این همه ماجرا نبود. علاوه بر علی لاریجانی (رئیس اسبق سازمان صداوسیما، دبیر اسبق شورایعالی امنیت ملّی، رئیس مجالس هشتم، نهم و دهم، مشاور رهبر معظّم انقلاب، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، نماینده ایران در قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین)، اسحاق جهانگیری (وزیر صنایع دولت هشتم، معاون اوّل رئیسجمهور در دولتهای یازدهم و دوازدهم)، محمود احمدینژاد (رئیس دولتهای نهم و دهم)، محمّد شریعتمداری (وزیر بازرگانی در دولت اصلاحات و وزیر کار در دولت دوازدهم) نیز جزو چهرههایی بودند که صلاحیت آنها برای شورای نکهبان احراز نشد.
دلیل عدم احراز صلاحیت رئیس سابق مجلس
در حالی که شایعات مربوط به اقامت یا سکونت دختر علی لاریجانی در خارج از کشور به عنوان علت عدم احراز صلاحیت او مطرح شده بود؛ حسین جعفرزاده از نزدیکان آیت الله آملی لاریجانی با روایتی از جلسه عدم احراز صلاحیت لاریجانی، جزئیات جدیدی از ماجرا را تشریح کرد اما درعین حال بر ابهامات آن افزود. آن هم درحالی که علی لاریجانی گفته بود علت عدم احراز صلاحیتش به او اعلام نشده است.
همچنین سیامک ره پیک نیز در یک برنامه تلویزیونی گفته بود صرف اینکه داوطلبی بستگان درجه یک او در خارج از کشور اقامت داشته باشند، نمی تواند دلیل عدم احراز باشد. حسین مطهری درباره حضور دختر علی لاریجانی در آمریکا نیز در توییتی نوشت: دخترعمه بنده خانم دکتر فاطمه لاریجانی فارغ التحصیل پزشکی دانشگاه تهران برای دوره تخصص همراه با همسرش به آمریکا رفته و نه تابعیت دارد نه اقامت. برای یک انتخابات، دین و شرافت خودمون رو نفروشیم.
نقل قول از سازمان ضد جاسوسی
آیت الله آملی لاریجانی مطالبه استعلام از معاونت ضدجاسوسی وزارت اطلاعات به عنوان مرجع قانونی در این امور را می کند و در جلسه می گوید که این جانب علی رغم اعتماد کامل به صداقت و دیانت علی لاریجانی، درصورتی که معاونت ضدجاسوسی وزارت اطلاعات به عنوان نهاد مسئول، این امر را تصدیق کند، آن را خواهم پذیرفت.
پس از این صادقی دو مرتبه و صراحتا اذعان می کند که معاونت مذکور مسئله تابعیت را تایید و به صورت شفاهی به ایشان (صادقی) اعلام کرده است. آملی لاریجانی پس از جلسه، تماسی با معاونت مربوطه برقرار می کنند و با استعلام از این معاونت و معاونت های دیگر وزارت اطلاعات، ادعای صادقی تکذیب شده و مرجع مذکور تصریح می کند که عدم صحت چنین گزارشی به صادقی اعلام شده است!
طحان نظیف چه گفت؟
ماجرای احراز صلاحیت ها به نوعی با برگزاری انتخابات مسکوت مانده بود تا اینکه در 22 شهریور ماه هادی طحان نضیف در گفتگویی در خصوص اینکه چرا شورای نگهبان دلایل و مستندات رد صلاحیت افراد را رسانهای نمیکند، به دو نکته مهم اشاره کرد؛ بهگفته طحاننظیف، اولین دلیل برای این کار محذوریت شرعی و قانونی شورای نگهبان در مورد حفظ حیثیت و آبروی اشخاص است. وی گفت: این امر در فضای سیاسی و رسانهای ممکن است چندان اقناعپذیر نباشد اما واقعیت این است که ما با این محدودیت و محذوریت مواجه هستیم.
سخنگوی شورای نگهبان دومین دلیل را نیز مخفی بودن رأی اعضای شورای نگهبان دانست و گفت: در جلسه در مورد هر شخص مواردی مطرح میشود، سپس رأیگیری بهصورت مخفی انجام میشود و روشن نیست کدامیک از اعضای شورا به آن شخص رأی مثبت یا منفی دادهاند و احیاناً مستند و دلیل هر کس، کدام مسأله مطرحشده در جلسه بوده است، بنابراین حتی اگر مجوز شرعی و قانونی داشته باشیم که نداریم، چون رأیگیری مخفی است دلایل احراز و عدم احراز صلاحیت بهخاطر مخفی بودن آرا چندان قابل توضیح نیست.
وی همچنین درباره اعلام دلایل رد صلاحیت علی لاریجانی گفته بود: حیثیت افراد برای شورای نگهبان مهم است. به همین دلیل ما دلایل را اعلام عمومی نمیکنیم. مطلب را به خود افراد منتقل میکنیم و آنها را در جریان دلایل قرار میدهیم.
اعتراض ها تمامی ندارد
اما مجدد 26 مهر ماه علی لاریجانی نسبت به این سخنان واکنش نشان داد و گفت: «جنابعالی، در مصاحبۀ اخیر، دربارۀ اعلام عمومی دلایل عدماحراز صلاحیت نامزدها فرمودید چنین کاری شرعاً و قانوناً ممکن نیست، زیرا به حیثیت افراد، که امری محترم است، لطمه وارد میکند. این سخن بهطور کلی درست است. اما دربارۀ افرادی نظیر حقیر، که خود درخواست علنیکردن آن را دارم، وجاهت ندارد و مسئولیت آن برعهدۀ شورای نگهبان نیست. ضمناً اینگونه بیانات شما ابهامهای دیگری نیز ایجاد میکند و شفافکردن موضوع را بیش از پیش ضروری میسازد.»
او با بیان اینکه این مطلب دربارۀ نهادها و دستگاههایی که در این تصمیم شورا مشارکت داشتهاند نیز صادق است، خطاب به سخنگو نوشته است: «جنابعالی جوان تحصیلکرده و متدینی هستید. از ابتدای خدمت در نظام اسلامی، مراقب باشید در بیان و عمل خود به کسی ظلم نکنید، حتی بهنحو ایهام.»
با این حال نجات الله ابراهیمیان سخنگوی پیشین شورای نگهبان نیز اظهار داشت: «احراز صلاحیت یک مسأله مربوط به حقوق افراد است بنابراین آقای لاریجانی میتواند دلایل عدم احراز صلاحیت خود را اعلام کند. از آنجایی که آقای لاریجانی یک شخص است نه یک اداره یا سازمان، علنی کردن این دلایل افشای اسناد طبقهبندی شده نیست، فکر نمیکنم مهر محرمانه مانعی در این زمینه تلقی شود.»