به بهانه یک هزارمین شماره روزنامه اترک

یادداشت – پریسا مصیبی دهکردی

باز هم در باره مطبوعات /نقش فعال و تعیین کننده مطبوعات / نشریات ارزشمند در آستانه ورشکستگی قرار گرفته اند / مطبوعات مهمترین ابزار توسعه فرهنگی سیاسی / پای سخت بی تمکینی در توسعه فرهنگی و سیاسی

یقینا ، هیچکس منکر نقش فعال و تعیین کننده مطبوعات، در یک جامعه ی مدنی یا بهتر بگوئیم یک جامعه فرهنگ مدار، نمی تواند باشد و نیست. اما «محتوای سازنده و ارزشمند» در این میان، اهمیت زیادی دارد. به دیگر معنی، ایجاد توسعه فرهنگی و گشایش فضای سیاسی جامعه، بدون مطبوعات اساسا غیر ممکن خواهد بود. باید توجه داشت که در این عرصه، ارتقاء «کیفیت» به طور قطع همسنگ «کمیت» ضروری و کارساز بنظر می رسد، این تذکر بخودی خود در حد و اندازه ای هست که اگر «نخواهیم» یا «نتوانیم» همسنگی «کیفیت» با «کمیت» درباره مطبوعات را تضمین و عملی سازیم، یقینا نبایستی آنرا فراموش کنیم و حداقل هم عرض و در کنار یکدیگر، به هر عنوان توجه لازم را باید معطوف داشت.

حال اگر عوامل مهم و خطیری چون تهاجم یا تقابل فرهنگی، 50 سال تلاش رژیم گذشته در نابودی هویت و فرهنگ این مرز و بوم را نیز کمرنگ شدن ارزش های معنوی و در عوض پر رنگ شدن ارزشهای مادی در زندگی امروز بشری که جامعه ما هم مع الاسف از آن جدا نیست را به آنچه که ذکر شد اضافه کنیم، آنگاه از عیان شدن اهمیت موضوع، شاید بتوانیم اطمینان حاصل نمائیم و با کمال تاسف باید گفت که برای هر انسان هوشمند و آگاهی که تنها دقایقی از وقت خود را در کنار هر دکه مطبوعاتی صرف کند، ابتدا با نگاهی به عناوین عرضه شده توسط مطبوعات در حال انتشار و سپس عرضه و تقاضای حاکم بر بازار مطبوعات و نیز نوع متقاضیان و تقاضای آنان، درک این شرایط خطیر و جدی دور از دسترس نخواهد بود.

ما شاهد شکل گرفتن قالبی از مطبوعات بوده ایم که مطلقا دغدغه ها و مسئولیت های فرهنگی که در همه جای دنیا بعنوان محک ارزشی برای مطبوعات شناخته می شود در آنها به چشم نمی خورد و هرچه جستجو کنیم در بهترین و خوشبینانه ترین شرایط غیر از غم نان برای دست اندر کاران و پدیدآورندگان آنها، انگیزه دیگری از چاپ و انتشار آنها دستگیرمان نخواهد شد.

این رنگین نامه ها که عمدتا در قالب روزنامه و هفته نامه و... طی سالیان اخیر مانند قارچ از زمین روئیده اند، هیچکدام درباره مقولات مورد نظر نه تنها بطور تخصصی فعالیت نمی کنند، بلکه در سطح، هم از فعالیت سالم فرسنگها فاصله دارند و با تکنیک ها و روش های خاص خود غیر از تخریب متاسفانه کار دیگری نمی کنند.

چاپ عکس های رنگی متعدد با ویژگی های خاص و انتخاب و درج خبرهای راست و دروغی که نه تنها هیچ نفعی برای خواننده در بر ندارد، که در بعضی موارد اطلاعات لازم برای رساندن یک خبر را هم در بر ندارد.

اصالت منافع مادی در میان این رنگین نامه ها باعث می گردد که بجای نوآوری یا هرگونه طرحی نو در انداختن مسائل عامه پسند که با توجه به فلسفه وجودی آنها، بسوی سطحی نگری و حتی ابتذال میل پیدا می کنند در صفحات آنها نمایان گردد.

بحث درباره محتوای این هفته نامه ها و روش آنها مطلبی است که نقد و ریشه یابی صحیح اندیشمندان و خود ارباب مطبوعات را می طلبد و البته این موضوع در پایه ای از ارزش و اعتبار است که به هیچ عنوان خالی از لطف هم نیست اما با توجه به عیان بودن آن نیازی به بیان احساس نمی گردد. بخصوص که مدتی است اعتراض فرهیختگان و اهل نظر جامعه از این روال همواره بلند است.

از طرف دیگر در همین عرصه مطبوعات چه بسیار نشریات ارزشمند و مغتنمی که در آستانه ورشکستگی قرار گرفته اند. این طبیعی است که نشریات جدی در کشور ما مخاطبین خاصی داشته باشند و باز هم طبیعی است که اقشار فرهیخته و طالب علم و فرهنگ و هنر کشور یا از میان دانشجویان باشند یا از میان کسانی که به لحاظ برخورداری از وجدان کاری و انضباط اجتماعی و یا به سبب عدم بازده اقتصادی کافی نزد حرفه های فرهنگی و هنری وضع مالی مناسبی نداشته باشند و نتوانند بعضی نشریات مفید و ارزشمند را بطور دائم یا حتی هر از گاهی تهیه کنند. چه رسد به آنکه مشترک آنان شوند. در حالیکه اگر «مخرج کسر کمک های مالی وزارت ارشاد» کوچک شود. این نشریات از کمک های بیشتری برخوردار شوند و به حیات خود ادامه دهند و حتی با کم شدن قیمت آنها بر تعداد خوانندگانشان اضافه گردد و بدین ترتیب به افزایش سطح فرهنگ عمومی جامعه کمک شایان توجهی گردد.

صرف نظر از همه آنچه که ذکر شد باید مطبوعات و جامعه مطبوعاتی الگوی متناسب با رشد جامعه و تعالی آن را ارائه دهند و این نکته بسیار مهمی است. اما قدر مسلم آنکه این گونه «مطبوعات» در مقطع فعلی جامعه ما، بخاطر آنکه به هر حال عضوی از این خانواده محسوب می گردند و هنگامیکه بحث توسعه فرهنگی و سیاسی و گسترش اینگونه فضاها و نیز ارتقاء سطح فرهنگ و اندیشه در کشور به عنوان مهمترین دلمشغولی و هدف مسئولین نظام طرح و ارائه می گردد از مطبوعات به عنوان یکی از مهمترین ابزارها و ملزومات نام برده می شود . نه تنها برای این مهم، یعنی توسعه فرهنگی و سیاسی«پای سخت بی تمکینی» خواهند بود بلکه پیمودن جهت کاملا متضاد با سمت و سوی اینگونه حرکت های اساسی و بنیادین به طور قطع ضد ارزش و ناقض غرض خواهند بود و هستند، پس باید فکری کرد، باید به طور جدی برای ارتقای «کیفیت» اینگونه مطبوعات سطحی نگر فکری کرد. به طوری که کارکرد «مثبت» خود را در جذب مخاطبان داشته باشند .