«نهادگرایی و توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران»

میزان سرانه مطالعه کتاب همواره یکی از آمارهای مهم و قابل اتکا در جوامع توسعه یافته است، اینکه مردم یک کشور با کتاب همراه باشند یقینا در سرنوشت و جهت گیری حرکت آن کشور اثر محسوسی خواهد داشت. چنان که بارها گفته شده وضع سرانه مطالعه در کشور ما به هیچ عنوان قابل دفاع نیست؛ گرانی سرسام آور کاغذ به ویژه طی سالهای اخیر از یک سو و عدم فرهنگ سازی جدی نهادهای فرهنگی مانند عدم تداوم پخش برنامه موفق کتاب باز از صدا و سیما از سوی دیگر نشانه های نگران کننده ای از تداوم وضع فعلی کتابخوانی در ایران است. روزنامه اترک در راستای وظیفه اجتماعی خود و در آغاز سال نو، قصد دارد جهت تشویق خوانندگان و مخاطبان خود به آشتی با کتاب، هر دوشنبه یک کتاب را معرفی و بررسی اجمالی نماید به امید آنکه روزی کتاب صمیمی ترین دوست هر ایرانی باشد؛ در اولین بسته دوشنبه ها با کتاب به معرفی و بررسی کتاب "نهادگرایی و توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران" خواهیم پرداخت:

کتاب فوق توسط آقای نصیر عبادپور نگارش و به وسیله نشر نگاه معاصر چاپ شده است. همانطور که از عنوان کتاب پیداست نویسنده قصد دارد مفهوم توسعه سیاسی در ایران بعد از انقلاب را بررسی نماید؛ در پیشگفتار به قلم نویسنده آمده است که این کتاب در واقع رساله دکتری وی می باشد که به رشته تحریر درآمده است. کتاب دارای 5 فصل و 268 صفحه می باشد، نویسنده در فصل اول به بررسی مفهوم بندی توسعه سیاسی می پردازد، ابتدا سیر تحول نظریه های توسعه سیاسی از دهه 1960 را شرح میدهد و سپس با تعریف فرهنگ سیاسی به تاثیر آن بر توسعه سیاسی می پردازد و در ادامه به طور خاص مطالعات توسعه سیاسی در ایران را بررسی میکند، نویسنده در انتهای فصل اول کتاب به دلایل الزام یک پژوهش جدید در حوزه توسعه سیاسی میپردازد.

در فصل دوم کتاب مفهوم توسعه سیاسی و نهاد گرایی مورد بررسی قرار میگیرد، آقای عبادپور ابتدا نهاد گرایی و چیستی و چرایی آن را توضیح میدهد و سپس بعد از شرح تحولات نهاد گرایی به تعریف آن از منظر توسعه سیاسی اقدام می کند و سپس از نگاه نهادگرایی شاخص های توسعه سیاسی را بررسی میکند و در نهایت بعد از معرفی شاخص های کسب قدرت سیاسی، اعمال قدرت سیاسی و انفکاک قدرت سیاسی به بررسی نسبت میان آن ها می پردازد.

در فصل سوم کتاب وضع توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران از لحاظ کسب قدرت سیاسی مورد واکاوی قرار میگیرد، در این فصل ابتدا هویت مدعیان کسب قدرت، با تکیه بر شخصیت های حقیقی و حقوقی، بررسی شده است، در ادامه نویسنده به موضوع مهم فرآیند کسب قدرت در ایران اشاره میکند و طی آن نظارت بر انتخابات، احراز صلاحیت نامزدها، رای دهی، رای گیری، شمارش آرا، اعلام نتایج انتخابات و تایید نتایج انتخابات در جمهوری اسلامی را مورد بررسی و آسیب شناسی دقیق قرار میدهد؛ در انتهای این فصل نویسنده به روند تحول کسب قدرت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران در ادوار مختلف پرداخته است.

در فصل چهارم کتاب وضع توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران از لحاظ اعمال قدرت سیاسی بررسی شده است، نویسنده در این فصل به تعریف، اجرا و تعارضات نقش های سیاسی در جمهوری اسلامی و نقش های موازی پرداخته است و در انتهای فصل روند تحول اعمال قدرت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفت.

در فصل انتهایی کتاب، به بررسی وضع توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران از لحاظ انفکاک قدرت سیاسی پرداخته شده است. در ابتدا انفکاک زندگی اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است و سپس انفکاک قدرت سیاسی و اختلال فزاینده در این حوزه تحلیل شده است؛ در ادامه این فصل و در حوزه امر سیاسی و امر اقتصادی موضوعات بنگاه های اقتصادی دولتی و بنگاه های اقتصادی شبه دولتی و در حوزه امر سیاسی و امر فرهنگی موضوعات بنگاه های فرهنگی دولتی و بنگاه های فرهنگی شبه دولتی بررسی شده است و در انتهای فصل نیز روند تحول انفکاک قدرت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران بررسی شده است.

به اعتقاد نگارنده، کتاب فوق یکی از دقیق ترین کتاب های نوشته شده در راستای بررسی وضع سیاسی جمهوری اسلامی است که به دقت و با اتکا به آمار به بررسی، آسیب شناسی و پیشنهاد در این حوزه پرداخته است و مطالعه آن را به تمامی علاقه مندان به سیاست و توسعه ایران توصیه میکنم.