به نوشته ایسنا،ماجرا از این قرار است که زمین کشاورزی که در مالکیت یک فرد است پس از مرگ او به مساوات در بین ورثه تقسیم می‌شود و نتیجه آن خرد شدن اراضی کشاورزی در ابعاد بزرگ به قطعات کوچکتر است. این امر چالش جدی را در بین بهره‌برداران بوجود می‌آورد و بازدهی اقتصادی را در این بخش کاهش می‌دهد.
براساس آمارهای موجود مقدار قابل توجهی از تولیدکنندگان در حوزه کشاورزی ایران را خرده مالکان تشکیل می‌دهند و در طول دهه های گذشته با وجود افزایش واحدهای تولیدی در بخش کشاورزی اما میزان سطوح زیر کشت از لحاظ اندازه به طور چشم گیری کاهش یافته است به عبارتی روز به روز شاهد خرد شدن اراضی کشاورزی در نتیجه اجرای این قانون هستیم.
این چالش بزرگ پیش روی بهره‌برداران کشاورزی تبعات و پیامدهای منفی اقتصادی را به همراه دارد به گونه‌ای که مانع از مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح برای انجام صحیح عملیات کاشت، داشت، برداشت، مکانیزاسیون، مصرف بهینه آب و انرژی، استفاده بهینه از نیروی انسانی، خاک و ماشین آلات و منتج به افزایش هزینه تولید شده و مانعی بزرگ در برابر تولید محصول با کیفیت و استاندارد خواهد شد.
اما چند سالی است که قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی در کشور مصوب شده است اما با وجود اینکه قانونی برای جلوگیری از این معضل در کشور وجود دارد اما همچنان شاهد خرد شدن اراضی کشور و در این استان هستیم.
کشاورزی یکی از مزیت های مهم کشاورزی در خراسان شمالی است و حدود نیمی از مردم این استان در روستاها زندگی می کنند و مشغول کار کشاورزی هستند اما از آنجاییکه خرده مالک هستند چندان بهره اقتصادی از کار کشاورزی خود ندارند.
+وضعیت بد خراسان شمالی از لحاظ خرده مالکی
محمد جواد تشکری معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا، گفت: اراضی کشاورزی به عنوان بنای تولید و تامین غذا در تمامی نقاط دنیا محسوب می شود بنابراین باید آن ها را برای تولید غذا حفظ کرد.
وی افزود: هرچقدر زمین های کشاورزی خرد و تبدیل به قطعات کوچک تر شود این زمین ها ارزش اقتصادی خود را از دست داده و دیگر بهره وری نخواهند داشت.
تشکری ادامه داد: زمانی که زمین کشاورزی خرد شده و تبدیل به قطعات کوچک تر می شود در حقیقت قسمتی از آن زمینِ کوچک شده دوباره به راه دسترسی اختصاص می یابد و عملا چیزی برای کشت و کار اقتصادی باقی نمی ماند.
وی اظهارکرد: خرد شدن زمین های کشاورزی علاوه بر اینکه سبب می شود تا میزان تولید محصول کشاورزی به شدت کاهش یابد، استفاده از مکانیزاسیون برای کاشت و برداشت محصول نیز سخت می شود یا اینکه امکان پذیر نمی باشد و همین امر سبب شده تا کشاورز به صورت سنتی به کار کشاورزی بپردازد که هزینه ها را افزایش می دهد.
این مسئول تصریح کرد: افزایش هزینه های کشاورزی نیز سبب می شود تا انگیزه ای برای کشاورز به منظور امر تولید وجود نداشته باشد و آن زمین کشاورزی مرغوب که از مرغوبیت خارج شده تبدیل به دیم زار شود.
وی خاطرنشان کرد: مزیت اقتصادی در خراسان شمالی کشاورزی است، اما اگر نگاهی به درآمد کشاورزان این استان انداخته شود متوجه می شویم که میزان درآمد کسب شده از محل محصولات کشاورزی برای این قشر از جامعه این استان کم است که یکی از مهمترین دلایل آن این است که بیشتر کشاورزان این استان خرده مالک هستند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی تاکیدکرد: متاسفانه خراسان شمالی جزو استان هایی است که وضعیت خوبی در ارتباط با خرده مالکی ندارد و میزان بهره وری در زمین های کشاورزی به علت وجود این معضل چندان بالا نیست.
+قوانینی که مانع اجرایی شدن قانون خرد شدن اراضی کشاورزی شد
محمدباقر منتظری رئیس اداره امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز در گفت و گو با ایسنا، گفت: قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی در سال ۸۵ مصوب و در سال ۸۹ نیز اصلاح شد.
وی با اشاره به اینکه تصویب این قانون به منظور جلوگیری از خرد و کوچک شدن اراضی جهاد کشاورزی بوده است، اظهارکرد: طبق این قانون افراد اجازه خرد و کوچک کردن زمین های کشاورزی را ندارند و اگر خلاف آن صورت گیرد سند شش دانگ برای زمین های خرد شده صادر نمی شود.
وی افزود: قانون گذار به منظور اجرای این قانون برای زمین های کشاورزی زارعی و باغی مساحت هایی را مشخص کرده که حتی این مساحت ها بنا به استان و شهرستان های مختلف نیز با یکدیگر تفاوت دارند.
منتظری ادامه داد: اما از سوی دیگر قانون نقل و انتقالات مشاعی نیز وجود دارد که دیگر تابع قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی نیست و هر فردی می تواند به اندازه سهم الارث یا مالکیتی که خریداری می کند یک قطعه از یک زمین کشاورزی بزرگ را خریداری کند و هیچ منع قانونی در این خصوص نیز وجود ندارد.
وی تصریح کرد: علاوه بر قانون نقل و انتقالات مشاعی، نقل و انتقالات عادی(قول نامه ای) نیز در سطح جامعه باب است که افراد در بنگاه و یا دفترخانه ها بین یکدیگر قول نامه زمین های کشاورزی را رد و بدل می کنند و این نقل و انتقالات سبب شده تا قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کاربردی نداشته باشد.
+اهرم و انگیزه ای برای اجرایی شدن قانون خرد شدن اراضی کشاورزی وجود ندارد
این مسئول با بیان اینکه به طور کلی کشاورزان این استان خرده مالک هستند و بزرگ مالکی در این استان وجود ندارد، خاطرنشان کرد: میانگین مساحت بیشتر زمین های زراعی در این استان یک تا دو هکتار و مساحت باغات یک هکتار و کمتر از آن است.
وی تاکیدکرد: قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی برای بالا بردن بهره وری در بخش کشاورزی مصوب شده است اما اهرم و انگیزه ای برای اجرای آن در میان کشاورزان وجود ندارد.
+نبود حمایت های شاخص برای یکپارچه سازی اراضی کشاورزی
رئیس اداره امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی با اشاره به اینکه موضوع یکپارچه سازی زمین های کشاورزی نیز مدت زیادی است که مطرح می باشد، گفت: برای اجرای آن نیز انگیزه ای میان کشاورزان به منظور تجمیع زمین های خرد وجود ندارد.
وی افزود: پایین بودن قیمت محصولات کشاورزی، به دست نیاوردن درآمد مورد انتظار از تولیدات کشاورزی و ... موجب شده تا افراد به دنبال قطعه بندی زمین های کشاورزی و فروش قطعات زمین های کشاورزی باشند.
منتظری با بیان اینکه برای یکپارچه سازی اراضی کشاورزی نیز حمایت هایی دولت در نظر گرفته است، خاطرنشان کرد: این حمایت ها شامل ارائه تسهیلات برای اجرای شیوه های نوین آبیاری در زمین های کشاورزی، تسریع در روند صدور سند و... و. است اما از آنجاییکه حمایت ها، حمایت های شاخصی نیست انگیزه چندانی در کشاورزان برای اجرای این طرح به وجود نیاورده است.
+عدم صدور سند ۶ دانگ در صورت بی توجهی به قانون خرد شدن اراضی کشاورزی
محمودآبادی رئیس اداره ترویج سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در ادامه در گفت و گو با ایسنا، گفت: اجرای قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی در هر استان برای زمین های کشاورزی حد نصاب فنی دارد و اگر کمتر از آن باشد سند شش دانگ برای زمین کشاورزی صادر نمی شود.
وی افزود: حدنصاب مشخص شده برای زمین زراعی دیم در این استان ۲۵ هکتار به بالا، زمین زراعی آبی پنج تا ۱۰ هکتار به بالا، باغ دیم بالای ۲.۵ و باغ آبی بالای پنج هکتار است.
محمودآبادی ادامه داد: اگر اراضی کشاورزی کمتر از این مساحت ها باشد دیگر سند شش دانگ برای آن ها صادر نمی شود اما کشاورزان می توانند سند مشاع دریافت کنند.
وی تصریح کرد: قانون برای جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی وجود دارد اما اهرم اجرایی برای آن وجود ندارد و افراد می توانند با خرد کردن زمین های کشاورزی سند مشاع دریافت کنند.