نگاه – دکتر محسن مجرد
از حدود ساعت ۱۱ صبح (شنبه6 خرداد) بین نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران با نیروهای طالبان در محل پاسگاه سوسولی شهرستان هیرمند درگیری رخ داده و در پی این درگیری پل ابریشم توسط نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران با توقف یک دستگاه کامیون مسدود گردیده است.
جزئیات رسمی از درگیری در مرز ایران و افغانستان
مرکز اطلاع رسانی مرزبانی سیستان و بلوچستان نوشت:
پیش از ظهر امروز(شنبه6 خرداد) مرزبانان هنگ مرزی زابل با افراد مسلح ناشناس که قصد ورود به خاک ایران را داشتند، در نقطه صفر مرزی درگیر که منجر به تبادل آتش و درگیری مسلحانه گردید. در این درگیری، مرزبانان با برتری آتش سنگین و تحمیل تلفات، خسارات جدی را به آنان وارد کردند.
مرزداران استان سیستان وبلوچستان با اقدامات عملیاتی و تشدید پوشش منطقه به حراست از مرزها پرداختند.
جانشین فرمانده کل انتظامی کشور: نیروهای طالبان بدون رعایت حسن همجواری اقدام به تیراندازی به پاسگاه ساسولی کردند
جانشین فرمانده کل انتظامی کشور گفت: نیروهای طالبان از سمت افغانستان بدون در نظر گرفتن و رعایت قوانین بین المللی و حسن همجواری با انواع سلاح مبادرت به تیراندازی به پاسگاه ساسولی واقع در حوزه هنگ مرزی زابل کردند که با واکنش قاطعانه مرزبانان دلیر و شجاع فراجا مواجه شدند.
جانشین فرمانده کل انتظامی کشور گفت: در پی شروع درگیری های مرزی از سوی طالبان، سردار "احمدرضا رادان"؛ فرمانده کل انتظامی کشور، دستورات قاطعانه لازم، به مرزبانان ابلاغ و تأکید کرد " شجاعانه و قاطعانه از مرزها دفاع کنند و به هیچ احدی اجازه تعدی و نزدیک شدن به مرزها را ندهند".
گفتنی است، در این دستور تاکید شده است که " نیروهای مرزی جمهوری اسلامی ایران به هر گونه تعدی و تعرض مرزی قاطعانه پاسخ خواهند داد و حاکمان فعلی افغانستان باید در قبال عمل نسنجیده و مغایر با اصول بین المللی خود پاسخگو باشند".
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس: شروع تنش از سمت طالبان بود، نیروهای ما صرفا پاسخ داده‌اند
به گزارش ایلنا، جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره تنش میان نیروهای نظامی ایران و طالبان در مرز نیمروز گفت: تنشی که ایجاد شد، عمدتا از سمت طالبان بوده است و نیروهای ما به رفتار متقابل پرداختند. شروع تنش از سمت طالبان بوده و نیروهای ما صرفا پاسخ داده‌اند. متاسفانه از زمان روی کارآمدن طالبان ما شاهد بعضی اقدامات غیرعقلانی و تنش‌های مرزی بوده‌ایم، عمده این مشکلات به عدم آشنایی مرزبانان و نیروهای طالبان که در مناطق مرزی مستقر هستند، بازمی‌گردد که با حدود مرزی و قوانین و پروتکل‌های مرزی خیلی آشنایی ندارند.
وی افزود: طالبان با بسیاری از الزاماتی که به لحاظ قانونی منعی برای آن وجود ندارد و یا بسیاری از رفتارهایی که در عرف دیپلماتیک و یا قوانین مرزبانی رایج است، چالش پیدا می‌کند و گاهی اوقات در قبال نیروهای ما رفتارهای ایذائی انجام می‌دهد اما ایران با صبر، متانت و حوصله با رفتارهای طالبان برخورد کرده است.
رحیمی گفت: اخیراً در مناطق مرزی شرقی خودمان به خاطر امنیت خودمان برای اینکه بتوانیم کنترل بیشتری داشته باشیم در بعضی از مناطق احداث دیوارهای مرزی، سیم خاردار و ایجاد موانع در دستور کار ارتش ما قرار گرفته است، برای اینکه استحکامات مرزی داشته باشیم. طالبان در این خصوص علیرغم اینکه هفته پیش هیأت‌هایی از ما در کابل حضور داشتند (چه هیأت‌های دیپلماتیک، چه هیأت‌های نظامی، مرزبانی و ستاد کل نیروهای مسلح) و علیرغم قول مساعد و توافقات فی‌مابین بازهم رفتارهای ایذائی و چالشی انجام می‌دهد مرزبانی ما این رفتارها را با صبر و متنانت پاسخ می‌دهد اما گاهی اوقات چاره‌ای جز پاسخ مرزی به ایجاد تنش نیست. اگر حمله‌ای به مرزبانی ما شود، نیروهای ما پاسخ می‌دهند.
سخنگوی وزارت کشور طالبان در پی درگیری نیروهای طالبان با مرزبانان ایران اعلام کرد که یک نفر از آنها و یک نفر از ما کشته شد.
عبدالنافع تکور در توئیتی نوشت: امروزدرمربوطات ولایت نیمروز نیروهای سرحدی ایرانی به طرف افغانستان شلیک کردند که با واکنش متقابل مواجه شدند.
وی افزود: در جریان نبرد از هردو طرف یک یک فرد کشته و تعدادی زخمی شدند موضوع به بزرگان هردو طرف رسیده و اکنون وضعیت تحت کنترل می باشد. امارت اسلامی خواهان نبرد باهمسایه نیست.
شهادت ۲ مرزبان ایرانی در درگیری با طالبان
با تیراندازی عناصر طالبان به سمت پاسگاه مرزی ساسولی در محدوده زابل، متاسفانه ۲ نیروی مرزبان شهید و ۲ شهروند دیگر زخمی شدند.
نیروهای مرزبانی نیز متقابلاً اقدام به مقابله کرده که تاکنون از تلفات طرف مقابل آماری منتشر نشده است. هفته قبل نیز فرمانده پاسگاه مرزی ساسولی توسط عناصر طالبان به شهادت رسیده بود.
فرمانده طالبان: اگر بزرگان امارات اسلامی اجازه دهند تهران را فتح می‌کنیم
پیام عبدالحمید خراسانی از فرماندهان طالبان به ایران
قدرت ما را امتحان نکنید شما در پشت پرده با غربی‌ها هستید ما مسلمانان واقعی هستیم
لازم به ذکر است که در روز‌های اخیر تنش‌ها بین ایران و افغانستان بر سر حقابه هیرمند بالا گرفته است
حقابه هیرمند از ۱۵۰ سال پیش، به‌دلیل توافق‌های اجرایی نشده مورد مناقشه ایران و افغانستان بوده است. حالا چند سالی است با سدسازی افغانستان تنها منبع آب شرق ایران تقریباً قطع شده و همین مساله مردم و مسئولان را عصبانی کرده است.
در حالی‌که مقامات ایران تأکید دارند که باید هیأت فنی این کشور میزان آب رود هلمند در سد‌های افغانستان را ارزیابی کند، ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان گفت که در معاهده ۱۳۵۱ در این باره چیزی گفته نشده است.
وی در گفتگو با بی‌بی‌سی پشتو گفته است که با توجه به معاهده، ممکن است طالبان به هیأت ایرانی اجازه بازدید از سد‌های آب افغانستان را ندهند.
مجاهد در پاسخ به این پرسش که ایران می‌گوید آب کافی وجود دارد، گفت که طالبان تیم‌های فنی دارند و در برخی جا‌ها آب هست.
وی گفت: در جا‌هایی که آب هست ما آن را قبول داریم، مگر مسیر آب بسیار خشک باشد و آبی که به طرف ایران آزاد می‌شود به ایران نرسد و جذب شود.
برخی رسانه‌های ایران تصاویر ماهواره‌ای از میزان آب در سد‌های افغانستان را منتشر کرده و اعلام کردند که این تصاویر مقادیر قابل توجهی آب در سد‌های کجکی و کمال‌خان را نشان می‌دهد و ادعای اخیر مقام‌های طالبان را رد می‌کند.
مقام‌های ایرانی تأکید دارند که ادعای طالبان درباره نبود آب توسط هیأت فنی مشترک راست‌آزمایی شود. اخیرا مقامات ایران از طالبان به دلیل عدم رعایت حق آبه این کشور انتقاد کردند.
این در حالی است که پیش‌تر امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه امارت اسلامی افغانستان طی سخنانی در کابل اظهار داشت: امارت اسلامی افغانستان به معاهده سال ۱۳۵۱ در مسأله حقابه ایران از هیرمند متعهد است.
متقی همچنین ادعا کرد: خشکسالی در افغانستان و منطقه جریان دارد که نباید از نظر دور داشت. بر اساس آخرین گزارش سازمان بین‌المللی نجات، افغانستان سومین کشور آسیب‌پذیر از تغییرات اقلیم در سطح جهان است و بیشترین اثر مخرب تغییرات اقلیم بر منابع آبی کشور وارد شده است.
سرپرست وزارت خارجه امارت اسلامی افغانستان در اظهاراتی فرافکنانه از مسئولین جمهوری اسلامی ایران خواست که توقعات را طبق معاهده ۱۳۵۱ ابراز کنند.
متقی راجع به مشکل کم‌آبی در سیستان و بلوچستان ایران نیز گفت: برادران گرامی سیستان و بلوچستان باور کنید که دل ما به همان اندازه که به مردم نیمروز، فراه و هیرمند می‌سوزد، برای شما هم می‌سوزد و درد شما را درد خود می‌دانیم.
وی با اشاره به این که آبی در سد کمال‌خان وجود ندارد، گفت: بر اساس مشاهدات، در سد کمال‌خان هیچ آبی وجود ندارد. شما می‌دانید که فاصله از بند کجکی تا سیستان و بلوچستان حدود ۶۰۰ کیلومتر است و از طرف دیگر این مسیر ریگزار و زمین‌ها تشنه و بدون آب است و اگر آب کم هم پیدا شود در مسیر راه یا جذب زمین می‌شود و یا تبخیر.
سرپرست وزارت خارجه طالبان همچنین در مورد سد کجکی هم ابراز داشت: این سد بر اثر رسوبات و عدم لایروبی ظرفیت ذخیره آن کمتر از نصف کاهش یافته است.
وی همچنین درخواست کرد تا این مسایل به دور از رسانه‌ای شدن و از راه تفاهم و گفتگو‌های رو در رو، حل شود.
متقی یک‌بار دیگر در مورد تغییرات اقلیمی افغانستان گفت: شرایط خارج از کنترل و توان که از ظرفیت موجود بیشتر است یعنی ناشی از تغییرات اقلیم، باید درک شود و حتما راه‌حلی برای آن پیدا می‌شود.
بررسی های صورت گرفته حاکی از این است که در مورد افغانستان اصول قراردادهای بین المللی به سود جمهوری اسلامی است و به آن استناد می شود ولی در دولت افغانستان نظامی وجود ندارد گروهی و دسته ای مسلحانه آمده اند و حکومتی را در اختیار خود گرفته اند، این که دولت جمهوری اسلامی آنها را قبول دارد این به معنی به رسمیت شناختن نیست ولی طالبان تا پیش از آنکه روی کار بیایند مورد عطوفت جمهوری اسلامی بودند. اولین بار چند ماه قبل از آن پرچم طالبان در پارک ملت ایران توسط برخی مهاجران افغانستانی که امروز تعداد آن ها به چند میلیون نفر می رسد به احتزاز در آمد و امروز مشخص نیست در داخل ایران چه تعداد مهاجر افغان ستون پنجم طالبان هستند.
حمایت پنهانی جمهوری اسلامی ایران از گروه طالبان سابقه دارد. شاید علت این بود که اشرف غنی رییس جمهور پشتون افغانستان نسبت به ایران رابطه ای خصمانه داشت.
بنابراین پاسخ دادن به او الزامی بود ولی پاسخ ها باید صریح و مشخص باشد نه با نشان دادن دشمن ایران به جای دشمنی دیگر. اگر موضوع ارتباطات جمهوری اسلامی و طالبان مطرح باشد دو کشور همسایه هستند و در جریان همسایگی باید واقعیت ها را پذیرفت واقعیت این است که یک گروهی به نام طالبان بر آن سرزمین مسلط هستند و تا حدی با طالبانی که ژولیده و پا برهنه از پای کوه ها آمدند فرق دارند. کتک کاری های خیابانی بین چنین گروه هایی طبیعی است، به جای پناه بردن به اصول و مبانی چنین رفتار های قبیله ای و روستایی از این اقشار سر می زند.
نکته ایی که باید توجه داشت این استه که مساله فی ما بین ایران و طالبان فقط هیرمند نیست. طالبان با در پیش گرفتن سیاستی ضد ایرانی که متاسفانه این سیاست ضد ایرانی، ایران را در جهان از منظر سیاست بین المللی در انزوا قرار داده است، این پیش بینی ها را به وجود می آورد که در آینده طالبان در داخل کشور افغانستان با درگیری با جمعیت بالای خراسانی و تاجیک مواجه کند. به توافق رسیدن با طالبان امری موقت خواهد بود تا زمانی که این دار و دسته در افغانستان حکومت دارند وضعیت به همین شکل است تا اینکه ایران با دولتی دیگر و کسانی دیگر مواجه شود و مساله را با آن ها حل کند.