این طرح با وجود تمام چالش ها مورد استقبال قرار گرفته بود تا اینکه در شهریور ماه امسال به دلیل فضای سیاسی و اجتماعی کشور، اینترنت محدود شد. ناگفته نماند که شورای عالی نظام پزشکی، از ابتدا با اجرای طرح نسخه الکترونیک مخالف بود و در نامه‌‌ای که به رئیس جمهور ارسال کرد به ماده ۷۴ قانون ششم توسعه مبنی بر اینکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است ظرف دو سال نسبت به استقرار سامانه پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان و سامانه‌های مراکز خدمات سلامت اقدام نموده و پس از استقرارکامل سامانه، با اولویت اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، بصورت یکپارچه، مبتنی بر فناوری اطلاعات و با حفظ حریم خصوصی افراد و امنیت داده‌ها، خدمات بیمه‌‌شدگان را در تعامل با پرونده الکترونیک سلامت ساماندهی کند، اشاره کرد.
نامه به رئیس جمهور و اعلام مخالفت شورای عالی نظام پزشکی با طرح نسخه آنلاین
در این نامه که 29 آذر سال گذشته به رئیس جمهور ارسال شده بود نیز بر مشکلات زیرساختی برای فضای مجازی مانند پهنای باند، سرعت اینترنت، قطعی برق و اینترنت، حملات سایبری و اختلالات فنی تاکید شده بود. با این حال طرح نسخه الکترونیک از اول دی سال 1400 آغاز شد و امضای الکترونیک پزشکان نیز از دوازدهم شهریورماه یعنی دو هفته قبل از قطعی اینترنت توسط مسئولان سازمان نظام پزشکی رونمایی شد تا پس از آن اپلیکیشن موبایلی نسخه نویسی هم در آینده تایید شود.
در این میان آنطور که وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرده بود شرایط اجرای طرح در تهران خوب نیست و فقط نزدیک به 68 درصد نسخه‌ها الکترونیک شده است. البته وزیر بهداشت تاکید داشت که مشکلات نسخه آنلاین نرم افزاری نیست و سخت افزاری است.
اکنون 9 ماه از اجرای این طرح می گذرد. با توجه به شرایط موجود و قطعی اینترنت که مسولان مشخص نکردند چه زمانی این مشکلات رفع می شوند، بسیاری از مردم بالاخص بازنشستگان با مشکلات عدیده ای برای دریافت داروهای خود از طریق نسخه الکترونیک مواجه شده اند.
اگر داروخانه ها نسخ خطی را قبول نکنند...
اینترنت بینالملل از تاریخ 26 شهریور 1401 در کشور ما یا به طور کامل قطع می شود یا با کندی بیش از اندازه همراه است. در این میان وقتی پای جان انسان ها و نسخه درمان آنها درمیان باشد از هرگونه کم کاری و غفلت نمی توان چشم پوشی کرد. نزدیک به یک سال از راه‌اندازی بستر آنلاین نسخ و حذف دفترچه‌های بیمه می گذرد که در همین راستا نسخ خطی از دایره خارج شده و بی اعتبار شده اند. از سوی دیگر داروخانه‌داران طبق قانون یا نمی‌توانند نسخ خطی را قبول کنند یا مجبور می‌شوند نسخههای کاغذی را با صرف زمان بیشتر تا بالا آمدن سیستم و اضافه کردن داروها به بستر الکترونیک و به بیان دیگر الکترونیک کردن نسخههای دستی، متقاضیان را معطل کنند. حال در این میان اگر داروخانه‌ها از قبول نسخههای خطی سر باز بزنند، بیماران قربانی اصلی این چرخه می‌شوند. یا اینکه در بهترین حالت بیماران مجبور به تهیه آزاد داروهای مورد نیاز خود شده و هزینه درمان برایشان گاهی تا ۴ برابر افزایش پیدا می‌کند.
این در حالیست که با الکترونیکی شدن نسخه‌ها و حذف کاغذ از بخش درمان و دفترچه‌های بیمه کاغذی، پزشکان دیگر برای درمان بیماران نباید نسخههای کاغذی بنویسند. در غیر این صورت برای آنها جرایمی در نظر گرفته میشود. اما پرسش این است که در زمان کند و قطعی شبکه اینترنت، پزشکان چطور می‌توانند بر این اصل پایبند بمانند؟
نظر پزشکان چه بود؟
شهرزاد خیری امیرخیز، پزشک عمومی در ارتباط با وضعیت پذیرش نسخ خطی و الکترونیک از سوی بیمه‌ها در زمان قطعی اینترنت؛ می‌گوید: «در حال حاضر تمام نسخ الکترونیکی هستند. البته بیمه نیروهای مسلح و ارتش، نسخ کاغذی را نیز می‌پذیرند، اما عمده بیمه‌ها طبق قانون تنها پذیرای نسخ الکترونیک هستند. از طرفی بیمه بیشتر مردم، زیر مجموعه خدمات درمانی به حساب می‌آید که تنها نسخ الکترونیکی را می‌پذیرد. به علاوه بیمه تامین اجتماعی نیز تنها بخشی از نسخ خطی را در بخش داروها برای برخی داروخانه‌های خاص می‌پذیرد و خدمات پاراکلینیک مثل سونوگرافی و آزمایش حتما باید در بستر الکترونیک برای دریافت حق بیمه در سیستم ثبت شود.» پزشک دیگری نیز اضافه می‌کند: «بیمه سلامت نیز به هیچ وجه نسخههای خطی را نمی‌پذیرد. تامین اجتماعی نیز تنها ۱۰ درصد نسخههای خطی را آن هم از بیمارستان‌ها و نه مطب‌ها، می‌پذیرد. این پذیرش از سوی تامین اجتماعی نیز نیازمند ثابت کردن است که در برهه خاصی اینترنت قطع بوده، در این صورت ۱۰ درصد نسخ از کسورات معاف می‌شوند».
در ادامه اما خیری امیرخیز، ادامه می‌دهد: «سختی کار آنجاست که در زمان کندی اینترنت یا قطع شبکه، باید بیش از ۱۰ برابر زمان عادی را صرف ثبت نسخه الکترونیک کنیم و پیش می‌آید که پس از ثبت نیز با خطا مواجه شویم. البته سیستم کامل قطع نشده، اما سرعت آن بسیار کم شده است.» پزشک دیگری نیز در همین ارتباط می‌گوید: «سرعت اینترنت در بیمارستان‌های دولتی برای ثبت نسخ الکترونیکی، بسیار کند شده است. به علاوه در خانه نیز تنها با استفاده از فیلترشکن‌هاست که می‌توانیم نسخ را ثبت کنیم. از آنجایی که نسخههای کاغذی از اعتبار ساقط شده است، احتمالا داروها و آزمایش‌ها به شکل آزاد برای بیماران حساب میشود و بیمه مسئولیت آن را به عهده نمی‌گیرد».
آمار همه چیز را ثابت می‌کند
در این میان و در تایید نظر پزشکان، آمارهای منتشر شده کاهش ۹٫۷۸ درصدی مراجعه حضوری به پزشک را نیز نشان می‌دهد. کاهش ۱۰٫۰۷ درصدی نوبت دهی توسط منشی، ۹٫۴۹ درصدی نوبت دهی اینترنتی، ۴٫۸۴ درصدی نوبت دهی تلفنی و در مجموع ۹٫۸۳ نوبت دهی حکایت از سردرگمی بیماران در زمان قطعی اینترنت می کند البته این روند کاهشی نیز روایت از این دارد که پزشکان در مطب‌های خود نیز با مشکلات گسترده‌ای مواجه بوده‌اند.
با وجود اینکه با اینکه در ماه‌های گذشته مسئولان و سازمان‌های مرتبط بر لزوم افزایش نسخ الکترونیک پافشاری می‌کردند، اما گزارش آماری بقراط سیر کاهشی نسخ الکترونیک را نشان می‌دهد. بر اساس این گزارش؛ در بخش نسخه تامین اجتماعی روند کاهشی ۵٫۹۲ درصدی و بخش نسخه بیمه سلامت نیز با کاهش ۱۵٫۵۳ درصدی همراه بوده است.
کاهش 20 درصدی استفاده از مدارک پزشکی
به همین منظور، رضا دفاعی، بنیانگذار و مدیر فنی پلتفرم بقراط درباره روند ثبت نسخههای الکترونیک در روزهای اخیر گفت: «باتوجه به اینکه جستجوی افراد براساس پزشک و تخصص در گوگل انجام میشود، قطعی اینترنت بینالملل باعث شد مردم نتوانند به راحتی پزشک مورد نظر خود را پیدا کنند، یا باید آدرس سایتهای نوبت‌‌دهی را بلد باشند یا از قبل نوبت گرفته باشند و از طریق پزشک به استفاده از سایتهای داخلی ترغیب شده باشند که این موضوع یکی از دلایل کاهش فرآیندهای اینترنتی است.»
بنیانگذار و مدیر فنی پلتفرم بقراط اظهار کرد: «علاوه بر قطعی اینترنت بین الملل، با کندی بیش از حد سرعت اینترنت داخلی نیز مواجه بودیم، در بارگذاری فایل‌ها به مشکلات زیادی برخورد کردیم و با وجود سرعت بسیار پایین اینترنت داخلی بارگذاری و استفاده از مدارک پزشکی 20 درصد کاهش پیدا کرد.»
به گزارش اترک، فضای کشور پس از فوت مهسا امینی متشنج و در این بستر، اینترنت و فضای مجازی مختل شد. به هر حال حفظ جان مردم حتی در زمان جنگ، یکی از مهم ترین وظایف دولتهاست و اکنون که باتوجه به تغییر فصل و شیوع ویروس آنفولانزا و نیاز مبرم مردم به دارو، دسترسی بیماران به دارو از این مسیر دشوار شده و در نتیجه شاهد ایجاد صف های طولانی در داروخانه ها هستیم، انتظار می رود پیش از هر اقدام دیگری مسئولان مشکلات مربوط به حوزه سلامت و درمان را رفع کنند تا بیماران بیش از این در مسیر مطب و داروخانه سردرگم نباشند.