ملزومات تحریم‌ناپذیری
یادداشت - دکتر رسول نیشابوری
چرا برخی کشورها تحریم ناپذیرند و یا در صورت تحریم، آسیب کمتری می‌بینند؟آیا کشورهایی وجود دارند که مبتلا به "خودتحریمی"باشند؟ برای مصونیت در مقابل تحریم‌ها چه تمهیداتی متصور است؟ ارتباط تحریم و خود کفایی و استقلال چگونه است؟ بین قدرت نظامی و تحریم الزاماً رابطه معنی داری قابل جستجو است؟ نقش شبکه‌ها ولابی در تحریم ورفع وتعدیل آن چیست؟آیا کشورهای مجاور و همسایه در تحریم یا مصونیت از آن موثرند؟و . ...
در این سلسله نوشتار سعی خواهیم کرد با بررسی‌های لازم پاسخ سوالات و ابهامات فوق و جنبه های پیدا و پنهان تحریم مورد واکاوی قرار گیرد.
1.عصر شبکه‌ها
امروزه سناریوی وابستگی و درهم تنیدگی منافع افراد و بنگاهای اقتصادی وکشورها در درون شبکه ای پیچیده از روابط متنوع و متعددِ مبتنی و منتهیِ به الگوی برد-برد و نیز نزدیک‌ترین مفهوم به مناسبات و معادلات پویا وپایدار وکارآمد بین دولت -ملت‌ها، واژه"شبکه سازی"است، به طوری که در بستری از وابستگی هایِ مختلفِ برساخته ازچنین پارادایمی، استقلال و منافع و... بازتعریف، بازتولید، و بازتوزیع وبازنگری شده و متعاقب آن شعاع اعتماد و درنتیجه عملکرد بازیگران را گسترش و مجددا همگان را متقاعد ومجاب و ملزم به همکاری، همیاری و همراهی، مدارا و خویشتن داری وپرهیز از تنازعات بی حاصل، حتی هنگام بروز تعارض منافع، خواهد ساخت.
اگرچه بازی در چنین فضایی الزاماً همیشه قرین به موفقیت نبوده و با چالش‌ها و آسیبهایی همراه است ولی دور ماندن و غفلت عامدانه یا سهوی، تبعات قطعی و قهری درپی خواهد داشت.
نقش لابی‌های مختلف در معادلات و مجادلات بین کشورها وشرکت‌های چند ملیتی وبدونِ وطن وغول‌های تکنولوژی در عصر ارتباطات، شاهدی زنده برمدعای ماست و از این فراتر، قدرت برخی رژیم‌ها ودولت‌ها در دیپلماسی سیاسی و اقتصادی، بیش از هرمتغیری، حاصل توانمندی و قابلیت کلیدی آنها درلابی گری است که توسط حدود سیصد لابی دربروکسل اتحادیه اروپا اِعمال می‌گردد.
اگرچه پذیرش و هضم لابی و شبکه سازی، خصوصاً در فرهنگ عامه کشور عزیزمان، با چالش‌ها وتردیدها و حتی بارمنفی، روبروست، اما جهان وجهانیان منتظر نمی‌مانند و از لابی به عنوان اهرمی بسیار موثر و در سطح گسترده و روز افزون، استفاده می‌کند.
هم اکنون که مذاکرات برجام در جریان است، ضرورت شبکه سازی بیش از هرزمان دیگری احساس می‌شود و براساس اصل-تنوع می‌تواند اثر تنوع را ازبین ببرد-حداقل به مثابه یک اهرم دربین ابزارهای گوناگون، قابل توجه است و صد البته که برای کاهش و تعدیل بارمنفی اخلاقی لابی گری وشبکه سازی، می‌توان از روش‌ها واهداف انسانی‌تر واخلاقی تر وقانونی تر و نیز پتانسیل بازیگران غیر دولتی بهره برد.