تهدید فرونشست زمین در برخی مناطق استان
به گزارش اترک، در دهه‌های اخیر با برداشت بی‌رویه از منابع آبی و تخلیه شدن این منابع در نقاط مختلف کشور مواجه هستیم که این امر فرونشست زمین را در برخی مناطق ایجاد کرده است و موجب وارد آمدن خسارات سنگینی خواهد شد. از آن جایی که خراسان شمالی با خشکسالی و برداشت‌های غیراصولی آب‌های زیرزمینی قرارگرفته است فرونشست زمین، برخی نقاط این استان را تهدید می‌کند و باید با مدیریت منابع زیرزمینی، نحوه برداشت آب و همچنین شناسایی نقاط آسیب‌پذیر از پیشرفت این پدیده جلوگیری کرد.
آن طور که «واسطه» معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی بیان کرد، یکی از عوامل فرونشست زمین بهره‌برداری بی‌رویه از آب زیرزمینی است و هرچه از مخازن و سفره‌های آب زیرزمینی بیشتر برداشت شود سطح آب زیرزمینی در آبخوان‌ها افت می‌کند و بین خاک، هوا قرار می‌گیرد و درنتیجه ذرات خاک به هم فشرده می‌شود و نفوذپذیری آن کاهش می‌یابد.
به گفته وی در این شرایط خاک دیگر قابلیت آبگیری ندارد، نشست می‌کند، در پی آن سطح زمین ترک می‌خورد و در حد شکاف خود را نشان می‌دهد.
او بابیان این‌که سالانه به‌طور میانگین 40 سانتی‌متر افت سطح آب زیرزمینی در استان اتفاق می‌افتد که این میزان در برخی سال‌ها زیاد و در بعضی سال‌ها کمتر است به‌اضافه برداشت از چاه‌های مجاز و غیرمجاز اشاره و خاطرنشان کرد: به‌طور متوسط، سالانه 100 میلیون مترمکعب اضافه برداشت آب از آبخوان‌های استان داریم که 70 میلیون مترمکعب مربوط به چاه‌های مجاز و 30 میلیون مترمکعب مربوط به چاه‌های غیرمجاز است.
او افزود: استان دارای 11 دشت است که از این تعداد 8 دشت ممنوعه و ممنوعه بحرانی است.
درعین‌حال، نماینده سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی خراسان شمالی گفت: بخش وسیعی از حاشیه اترک ، شمال و شمال شرق فاروج، شمال غرب اسفراین و برخی مناطق شمال بجنورد مستعد فرونشست زمین است.
«حسین زاده» بابیان این‌که دشت شیروان نیز مستعد فرونشست است اما عمده‌ترین آن مربوط به اسفراین و فاروج است، ادامه داد: وقتی برداشت از آب‌های زیرزمینی انجام شود سال‌های زیادی طول می‌کشد که بخشی از آن جبران شود اما به این موضوع کسی توجه نمی‌کند و برداشت بی‌رویه در حال انجام است.
او با تأکید بر این‌که منابع آب‌های زیرزمینی تجدید ناپذیر است، اظهار کرد: به‌عنوان‌مثال عمق چاهی که 100 متر است چقدر باید نزولات اتفاق بیفتد که در چاه نفوذ کند تا مشکل کم‌آبی آن جبران شود؟
او بابیان این‌که باید در جمع‌آوری آب‌های سطحی دقت شود خاطرنشان کرد: در بخش کشاورزی باید سیستم آبیاری اصلاح و سیستم‌های قدیمی و غرقابی و انتقال آب از کانال‌های خاکی به اراضی حذف شود .
او افزود: برخی صنایع بزرگ از آب زیرزمینی استفاده می‌کنند درحالی‌که از دست دادن این منابع را هیچ‌چیزی نمی‌تواند جبران کند.
او با اشاره به این‌که باید همه مسئولان دست‌به‌دست هم بدهند و فکر اساسی کنند تا در زمینه فرونشست زمین دچار بحران نشویم، گفت: اگرچه فرونشست زمین در استان خیلی بحرانی نیست اما این اتفاق شروع شده است.در شمال اسفراین و فاروج سالانه 5 تا 6 سانتی‌متر نشست داریم که البته در مقیاس هنوز فاجعه‌آمیز نشده است اما به‌هرحال فرونشست در استان کلید خورده است.