وابستگی ۸۵ درصدی صنعت چاپ به خارج

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در برنامه جشن صنعت چاپ تأکید زیادی بر بحث بومی‌سازی و رفع وابستگی در صنعت چاپ داشت. به اعتقاد فعالان این صنعت، شاید از نظر اقتصادی ورود فعالان، محققان و صنعتگران به موضوع بومی‌سازی ماشین‌آلات این صنعت به دور از واقعیت و تحقق باشد، اما در تأمین مواد اولیه، اصلاح فرآیندها، قطعه‌سازی یا نوآوری در فرآیندهای تولید، می‌توان گام‌هایی برای خوداتکایی و بومی‌سازی برداشت.
در این باره، محمد بیطرفان رئیس انجمن علمی فناوری چاپ ایران امروز (شنبه ۱۳ شهریور) در پنجمین روز از هفتمین نکوداشت هفته فناوری چاپ ایران با حضور فعالان و پیشکسوتان این صنعت با موضوع «بومی‌سازی و خوداتکایی در صنعت چاپ» به صورت وبینار، گفت: در سال‌های گذشته با توجه به تولی‌گری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر صنعت چاپ و مأموریت اصلی این وزارتخانه در بررسی محتوی، نظارت و مسائل حاکمیتی، موضوع فناوری و بومی‌سازی در این صنعت مورد غفلت واقع شده است.
وی تصریح‌کرد: در این زمینه معتقدیم باید ارتباط تنگاتنگ و سازنده سیستماتیک، هم‌افزا و بلندمدت بین دانشگاه‌ها و صنعت چاپ شکل بگیرد.
   لزوم تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه
بنیانگذار انجمن علمی فناوری چاپ ایران اضافه‌کرد: با توجه به عدم شناخت و معرفی این صنعت به جامعه علمی کشور که سومین صنعت برپایه فناوری های‌تک در جهان محسوب می‌شود، شناساندن آن و در ادامه ورود به مباحث پژوهش و بومی‌سازی آن، یکی از نیازهای مبرم و از موضوعات مهم و کلیدی است که می‌تواند ما را به مرزهای دانش نزدیک‌تر کند.
وی گفت: در صنعت چاپ با فضایی بکر و مملو از سوژه‌های پژوهشی و تحقیقی مواجه‌ایم که می‌تواند مبنایی برای تحقیق دانشگاهیان باشد، هرچند در سال‌های گذشته این انجمن موفق شده تا ارتباط خوبی با دانشگاه‌های تراز اول کشور گرفته و رشته «مهندسی پلیمر با گرایش چاپ» را برای نخستین بار در مقطع کارشناسی ارشد در نظام آموزش عالی وارد کند.
بیطرفان تاکید کرد: در همین راستا نیاز است واحدهای بزرگ فعال نیز مشکلات خود را به جامعه دانشگاهی منتقل کنند تا گام بلندی در راستای بومی‌سازی و خوداتکایی آن برداشته شود. بنیانگذار انجمن علمی فناوری چاپ ایران، تخصیص بودجه پژوهشی به صنعت چاپ و بازنگری جدی در نحوه برگزاری جشنواره صنعت چاپ به‌ویژه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپی را به عنوان دو مطالبه اصلی فعالان این صنعت عنوان کرد. 
   سنگ‌اندازی کشورهای پیشرو در مسیر داخلی‌سازی
در ادامه، مهرداد بیات پیشکسوت این صنعت و عضو هیات مدیره انجمن علمی فناوری چاپ ایران اظهار داشت: در قطعه‌سازی و اصلاح فرآیندهای چاپ، هنوز جای کار زیادی در این صنعت وجود دارد.
وی گفت: صنعت چاپ ظرافت‌های زیادی برای به‌روز رسانی دارد، اما کشورهای پیشرو در این صنعت در حال پیچیده‌تر کردن آن هستند تا کشورهای کمتر توسعه‌یافته نتوانند به فناوری آن دسترسی داشته باشند.
همچنین حمید فریور، کارشناس حوزه چاپ و مدیر روابط عمومی شرکت چاپ کتب درسی نیز در این وبینار با تأکید بر اهمیت موضوع «مزیت رقابتی» در هر صنعت، اظهار داشت: مزیت رقابتی بدان معناست که امروز دیگر نیاز نیست هر کالایی در یک کشور ساخته شود و موفقیت در صنعت چاپ نیز بدان معنی نیست که حتماً ماشین‌آلات و خطوط تولید آن در داخل کشور ساخته شود. وی بیان‌داشت: امروز معانی توانمندی‌های بومی، خوداتکایی و خودکفایی نسبت به گذشته تغییر کرده و باید همه چیز (بجز محصولات و کالاهای اساسی) حول محور مزیت رقابتی باشد که وضعیت ما را در ورود به مقوله‌های مختلف دانشی یا فناوری مشخص می‌کند.
فریور ادامه داد: معتقدیم در تولید ماشین‌آلات صنعت چاپ مزیتی در کشور وجود نداشته و حتی تیراژ تولید به گونه‌ای است که ورود به آن اشتباه بوده و تأمین‌کننده هزینه‌ها خواهد بود.
وی ادامه‌داد: برخی می‌گویند باید به سمت تولید محصولات صادرات‌محور برویم، اما سؤال اینجاست بدون استفاده از مرکبی که در کشورهای دیگر به عنوان مرکب مرغوب شناخته می‌شود آیا به موفقیت در عرصه صادرات رسید؟
فریور تصریح‌کرد:‌ ورود به داخلی‌سازی و ارتقای ساخت داخل در این صنعت، امروزی بایسته و لازم است باید با محوریت مزیت نسبی انجام شود.
در این نشست مجازی همچنین فعالان صنعت چاپ خواستار دیده شدن این صنعت در اسناد بالادستی به‌ویژه برنامه هفتم توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور، ایجاد مناطق آزاد چاپ با هدف توسعه اقتصادی و افزایش صادرات، توجه به نوسازی ماشین آلات و تجهیزات صنعت چاپ، توجه به ضعف فناوری و برخوردار نبودن آن از دانش روز جهان و همچنین بازگشت مجدد روز ملی صنعت چاپ در یازدهم شهریور ماه به تقویم ملی شدند.