خراسان شمالی با دارا بودن 330 کیلومتر مرز مشترک با ترکمنستان و مجاورت با سه استان خراسان رضوی، سمنان و گلستان که جزو استان‌های برخوردار در حوزه اقتصادی می‌باشند متأسفانه نتوانسته علیرغم ظرفیت‌های بالقوه آن و گذشت نزدیک به دو دهه از تأسیس استان، جایگاه وضعیت اقتصادی درشان مردمان خود داشته باشد و بر اساس گزارش رسمی از وضعیت خط فقر٬ نمره فقر و فلاکت استان 35 است که بالاتر از میانگین کل کشوری (22) است و پس از سیستان و بلوچستان دارای رتبه دوم فقر و فلاکت کشور را دارد و یک سال و نیم از میانگین شاخص امید به زندگی کشور عقب‌تر است .
96 درصد جمعیت استان یارانه بگیر هستند و 115 هزار و 209 خانوار درکل استان در3 دهک پایین(فقر مطلق) قرار دارند. 49.7 درصد از مجموع خانوارهای یارانه بگیر استان فاقد درآمد ثابت (فاقد بیمه اجتماعی و مستمری بازنشستگی) و 61.2 درصد از خانوارهای روستایی و49.2 درصد از خانوارهای شهری استان دارای چنین شرایطی هستند.
با توجه به سفر قریب‌الوقوع هیئت دولت به استان پیشنهاد می‌گردد که بر اساس اسناد آمایش سرزمینی و توسعه استان اولویت‌های سرمایه‌گذاری مشخص گردد و بجای اینکه نگاه مدیران و نمایندگان استانی محلی و توجه به زادگاه و محل زندگی خود باشند با نگاه کلان و با استفاده از نظرات کارشناسان هیئت دولت را موظف به‌پیش بینی بودجه لازم جهت ارتقای ساختار اقتصادی دولت در سال آینده‌نمایند و با حل مشکلات مدیریتی و قانونی روند سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه در استان را تسریع نمایند.
اهم اقدامات موردنیاز جهت توسعه استان خراسان شمالی به شرح ذیل پیشنهاد می‌گردد:
احداث راه‌آهن گرگان به مشهد
با تشکیل کنسرسیوم متشکل از شرکت‌های تعاونی توسعه عمران شهرستانی استان‌های گلستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی با توجه به ظرفیت‌هایی قانونی که این شرکت‌ها درگرفتن پروژه‌های دولتی با ترک تشریفات با تائید هیئت دولت دارند، می‌توان با واگذاری این پروژه به شرکت‌های تعاونی توسعه عمران از محل تأمین سرمایه مردمی و ایجاد شرکت‌های اقماری و جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی این پروژه حیاتی برای توسعه این سه استان اجرایی گردد .
تکمیل راه‌آهن جوین به اسفراین، بجنورد و شیروان
تکمیل این مسیر خط ریلی و اتصال آن به شاهراه ریلی کشور می‌تواند نقش بسزایی در توسعه استان و گسترش صنایع پائین‌دستی صنایع و رشد سرمایه‌گذاری در استان گردد .
فعال‌سازی و برقراری پروازهای بین‌المللی فرودگاه بجنورد
فاصله کمتر از 100 کیلومتر (60 مایل ) هوایی فرودگاه بجنورد با فرودگاه عشق‌آباد ترکمنستان فرصت مغتمی را جهت برقراری پرواز و افزایش تبادلات با کشورهای آسیای میانه فراهم می‌کند و راه‌اندازی پروازهای بین‌المللی تا حدود زیادی می‌تواند خلأ عدم گمرک مرزی خراسان شمالی با ترکمنستان را علیرغم 330 کیلومتر مرز زمینی پرکند.
راه‌اندازی پایانه بار هوایی شرق کشور در خراسان شمالی
با توجه به ویژگی فرودگاه بجنورد و طول باند مناسب جهت فرود هواپیماهای باری و مجاورت با منطقه ویژه اقتصادی و همچنین فرودگاه جاجرم که در مجاورت ریل راه‌آهن سراسریقرارگرفته و همچنین فرودگاه نظامی شهرآباد این ظرفیت وجود دارد که با استفاده از ظرفیت‌های بالقوه آن‌ها و فعال‌سازی فرودگاه‌های جاجرم و شهرآباد از محدودیت‌های فرودگاه‌های شرق کشور ازجمله شهید هاشمی نژاد و فرودگاه گرگان استفاده نمود و با افزایش توان حمل‌ونقل بین‌المللی کشور موجبات توسعهاستان را فراهم کرد.
بسته‌های تشویقی سرمایه‌گذاری ویژه خراسان شمالی
بعد مسافت خراسان شمالی از مرکز کشور و عدم توسعه‌یافتگی و نبود راه‌های مواصلاتی مناسب و شبکه ریلی گسترده و محدودیت پروازهای هوایی به مرکز استان باعث شده که سرمایه‌گذاران و کارآفرینان رغبت کمتری به سرمایه‌گذاری در این استان داشته باشند لذا باید تمهیداتی صورت گیرد که مشوق‌های سرمایه‌گذاری ازجمله تسهیلات کم‌بهره، مشوق‌های مالیاتی و بیمه‌ای ویژه و همچنین واگذاری زمین جهت راه‌اندازی صنایعو تشویق سرمایه‌گذاران برای این استان در نظر گرفته شود .
واگذاری معدن آلبلاغ اسفراین
با توجه به راه‌اندازی شرکت تعاونی توسعه عمران شهرستان اسفراین و عضویت چندین هزار از مردم اسفراین در این شرکت واگذاری بهره‌برداری معدن آلبلاغبه این شرکت می‌تواند نقش بسزایی در توسعه استان و شهرستان داشته باشد و اعتبار لازم جهت توسعه و بهره‌برداری معدن می‌تواند از طریق مشارکت سهامداران و همچنین شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان تأمین گردد.
واگذاری سهام صنایع دولتی و نیمه‌دولتی به مردم خراسان شمالی
واگذاری سهام بنگاه‌های دولتی مستقر در استان ازجمله پتروشیمی خراسان،آلومینا جاجرم، فولاد اسفراین، لوله گستر اسفراین و سیمان بجنورد به مردم استان، شرکت‌های توسعه عمران شهرستانی، شرکت‌های تعاونی سهام عدالت و شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان می‌تواند موجب توسعه صنایع و تسریع در راه‌اندازی فازهای توسعه‌ای آن‌ها گردد و درآمدهای حاصله از شرکت‌ها در داخل استان هزینه گردد.
راه‌اندازی صنایع پائین‌دستی پتروشیمی و آلومینا
فرصت مناسب و مغتنم گسترش صنایع پائین‌دستی پتروشیمی و آلومینا و ارزش‌افزوده حاصله از آن می‌تواند نقش بسزایی در توسعه استان داشته باشد لذا جهت تشویق سرمایه‌گذاران باید تسهیلات ویژه به همراه مشوق‌های دیگر ازجمله واگذاری زمین و مشوق‌های مالیاتی و بیمه‌ای در نظر گرفته شود.
حمایت در خصوص توسعه کشت و فرآوری گیاهان دارویی
خراسان شمالی دارای مراتع و دشت‌های بسیار زیادی است و پوشش‌های گیاهی این منطقه باعث شده که بیش از ۳۵۰ گونه گیاه دارویی در آن رشد نماید. اغلب گیاهان دارویی موجود در این منطقه قابلیت صنعتی شدن را دارا است و شرایط اقلیمی و تنوع گیاهی باعث گردید در سال 94 خراسان شمالی به‌عنوان پایلوت گیاهان داروئی در کشور انتخاب گردد .
لذا حمایت در افزایش سطح زیر کشت و راه‌اندازی صنایع تبدیلی و واگذاری و بهره‌برداری اصولی از مراتع و دشت‌ها و زمین‌های دولتی به اهالی بومی استانموجب ارتقای سطح درآمدی کشاورزان و حفاظت محیط زیست خواهد شد.
تکمیل و ارتقای راه‌های مواصلاتی استان
با توجه به اینکه راه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه منطقه‌ای است و همچنین قرار گرفتن خراسان شمالی بین دو مسیر پرتردد گردشگری سیاحتی و زیارتی کشور نیاز است که مسیر دوبانده جاده گلستان به بجنورد هر چه زودتر تکمیل گردد و همچنین راه‌های میامی به گرمه و جاجرم به بجنورد، اسفراین به شیروان و مراوه‌تپه به راز و جرگلان هرچه زودتر با مشارکت سرمایه‌گذار خارجی و یا داخلی تکمیل و به بهره‌برداری برسد.
توسعه صنعت ابریشم
ابریشم و ابریشم‌بافی و تولید فرش ابریشمیو البسه و محصولات وابسته از دیرباز جایگاه ویژه‌ای در خراسان شمالی داشته و زمانی به‌عنوان قطب دوم تولید ابریشم در کشور مطرح بوده است، لذا با توجه به پتانسیل‌های موجود نیاز است که حمایت و پشتیبانی جهت توسعه کشت نهالستان و مزارع توتستان در استان و راه‌اندازی صنایع وابسته ابریشم در استان صورت گیرد.
(در سفر مقام معظم رهبری به خراسان شمالی مبلغ دو میلیارد تومان جهت توسعه صنعت ابریشم در منطقه جرگلان به جهاد کشاورزی استاناختصاص یافت)
حمایت از توسعه صنعت پرورش و صادرات اسب اصیل ترکمن
خراسان شمالی به‌عنوان خاستگاه اسب اصیل ترکمن و علاقه وافر مردم این منطقه بخصوص اهالی راز و جرگلان حمایت از توسعه اصولی پرورش اسب اصیل ترکمن و صدور تبارنامه بین‌المللی و سهولت صادرات اسب از خراسان شمالی موجب ارزآوری و ارتقای اقتصادی خواهد شد.
راه‌اندازی صنایع نوآور و پیشرفته
ارزش‌افزوده صنایع نوآور و پیشرفته حقیقتی انکارناپذیر است لذا وجود فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در استان و همچنین دانشگاه‌های مختلف فنی و پزشکی باعث شده است که ازنظر سرمایه انسانی دانشگاهی وضعیت خوبی استان داشته باشد لذا حمایت از صنایع خلاق و نوآور باعث رونق استان خواهد شد.
گردشگری و میراث فرهنگی
خراسان شمالی به علت قرارگیری در بین دو قطب گردشگری سیاحتی و زیارتی کشور و مسیر تاریخی و قدیمی راه ابریشم و تردد سالانه حدود 20 میلیون مسافر از این مسیر و جاذبه‌های بیشمار گردشگری تاریخی ازجمله کاروانسراهای تاریخی،آتشکده دوره ساسانی اسپاخو، ارگ تاریخی بلقیس، قلعه جلال‌الدین، غارهای حنامه و...طبیعت زیبا و اقلیم‌های مختلف آب‌وهوایی و زیستگاه جانوری گونه‌های مختلف و مناطق حفاظت‌شده و پارک‌های طبیعی بین‌المللی و ملی ازجمله جنگل گلستان، کپه داغ، سالوک، بش قارداش، بابا امان و تنوع قومی و فرهنگی فرصت مغتنم و بی‌نظیری جهت توسعه صنعت گردشگری ایجاد کرده است که در صورت توجه و تشویق سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری استان می‌توان شاهد تحول و توسعه استان بود.
خراسان شمالی دارای ویژگی منحصربه‌فردی در بین استان‌های کشور است و در یک شعاع 60 کیلومتری می‌توان چهار اقلیم هوایی را در آن مشاهده کرد و پوشش گیاهی در خراسان شمالی هم با توجه به آب‌وهوای آن به طرز چشمگیری متنوع و متغیر است به‌طوری‌که در این منطقه رودخانه‌ها و جنگل‌های ریز برگ ارس به همراه بیابان‌ها و مراتع ضعیف به فاصله کمی از هم مشاهده می‌شود که ظرفیت بی‌بدیلی جهت توسعه اکو توریسم ایجاد کرده است و علاوه بر آنقرار گرفتن در شاهراه اصلی بین دو مرکز اصلی گردشگری سیاحتی و زیارتی ایران و تردد بیش از 20 میلیون مسافر و زائر از آن سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری را کاملاً توجیه‌پذیر می‌نماید.
حمایت از صنایع‌دستی و سوغات استان
خراسان شمالی دارای فرهنگ‌ها و اقوام مختلف است که هر یک از آن‌ها میراث دار فرهنگ کهن و دارای صنایع‌دستی مختلفی می‌باشند که در صورت حمایت و ارائه آموزش‌های لازم امکان صادرات و همچنین راه‌اندازی کارگاه‌های مختلف در این خصوص وجود خواهد داشت.
خراسان شمالی دارای سوغات منحصربه‌فرد ازجمله آب‌نبات، سمنو ، محصولات لبنی ، فرش، لباس‌های محلی و ..است.
دام سبک و سنگین
تأمین بیش از 17 درصد از نیاز گوشت کشور از خراسان شمالی و وجود مراتع گسترده و کیفیت بالای گوشت و صنایع لبنی استان به خاطر تنوع پوشش گیاهی توجه ویژه به سرمایه‌گذاری در گسترش دام و صنایع تبدیلی را توجیه‌پذیر و اقتصادی می‌نماید.