بین المللی شدن، پیش شرط خراسان شمالی توسعه یافته

در جهان امروز، «بین المللی شدن» هر چه بیشتر، پیش شرط توسعه است. توسعه ذاتاً پدیده ای درون زا اما برون نگر است و ظرفیت های درونی کشورها، استان ها و شهرها، صرفاً در اتصال به فرصت های بیرونی است که می تواند شکوفا شود و حداکثر ارزش افزوده را ایجاد کند. بازیگران مختلف، دارای مجموعه ای از داشته ها و مزیت ها در کنار مجموعه ای از نیازها هستند که لاجرم باید در تعامل با فضای پیرامونی و در کنش ارتباطی و بده بستان به تعادل برسد. بنابراین نمی توان در درون یک پیله زندگی کرد و دعوی توسعه داشت.

استان خراسان شمالی 18 سال پس از تشکیل، از کم توسعه یافته ترین و منزوی ترین استان های کشور است. نگاهی کوتاه به ظرفیت های متنوع استان نشان می دهد که چنین وضعیتی متناسب و شایسته استان نیست. محور اصلی برای توسعه استان خراسان شمالی باید معطوف به تولید ثروت و جهش جدی در تولید ناخالص داخلی (GDP) استان باشد. این مهم، راهی جز بهینه سازی نقش استان در اقتصاد ملی و اتصال به فرصت های جهانی ندارد. حرکت در درون یک دایره بسته، محصولی جز رشد اندک، تولید ناچیز ثروت و تکرار چرخه توسعه نیافتگی ندارد.  

نخبگان سیاسی و نخبگان فکری استان باید در یک حرکت برنامه ریزی شده و هوشمند، بین المللی شدن خراسان شمالی را بعنوان یکی از اولویت های اصلی برای تغییر چهره توسعه نیافته استان در دستور کار قرار دهند. این مساله نیاز به تفکر راهبردی، برنامه مشخص و ابزارهای کارآمد دارد. در مسیر بین المللی شدن استان، مجموعه ای از اقدامات و راهکارها باید مورد توجه قرار گرفته و پیگیری شود:

1. تبدیل دغدغه توسعه به دغدغه مورد اجماع در تمام سطوح مدیریتی و مردمی در سطح استان. تفکر توسعه باید بعنوان یک تفکر پیشرو در استان ترویج و نهادینه شود. وقتی این تفکر شکل گیرد و به دغدغه و اجماع حداکثری تبدیل شود، جستجوی الزامات آن از جمله بین المللی شدن استان نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت.
2. بین المللی شدن، نیاز به نگرش بین المللی و روابط بین المللی و ابزارهای آن دارد. ساختارها و الزامات مادی و معنوی بین المللی شدن در استان چه در سطح دولتی و چه در سطح مردمی باید ایجاد شود.
3. استفاده حداکثری از توان فکری و ابزاری نخبگان استان اعم از نخبگان داخل کشور و نخبگان خارج از کشور در راستای بین المللی شدن یک ضرورت است. ظرفیت بزرگی از نخبگان سیاسی، اقتصادی و فکری خراسان شمالی چه در داخل و چه در خارج از کشور وجود دارد که می تواند محرکه استان در این مسیر باشد و تاکنون توجهی به توان آنان برای توسعه و بین المللی کرن استان نشده است.
4. مطالعه و شناسایی فرصت ها در کشورهای دیگر که به شکل بالقوه نیازمند و خواهان ظرفیت های استان است باید صورت گیرد. پس از آن باید گروه های اقتصادی و تجاری ذینفع میان دو طرف شکل گیرد و مناسبات را پیش ببرد.
5. استفاده از ظرفیت های دیپلماسی استانی و دیپلماسی شهری از جمله پیمان های خواهرخواندگی با استان ها و شهرها در کشورهای دیگر. پیمان خواهرخواندگی بسته جامعی از همکاری های فرهنگی، علمی، اقتصادی، شهری و ارتباط مردم با مردم است که به شناسایی و بهره برداری بیشتر از ظرفیت های دو طرف منجر می شود. هر چه یک استان یا شهر تعداد بیشتری از پیمان های خواهرخواندگی موثر و عملیاتی را منعقد کند، چهره بین المللی تری خواهد یافت.
6. ایجاد ارزش افزوده بین المللی از ظرفیت های بومی استان. بعنوان نمونه در این چارچوب صادرات مستقیم و بدون واسطه محصولات و خدمات استان با برگشت ارزش افزوده به اقتصاد استان  باید در دستور کار باشد.
7. افزایش نقش صنایع بزرگ استان در توسعه روابط بین المللی استان. صنایع بزرگ استان که داد و ستدهای بین المللی در هر دو بعد صادرات و واردات دارند، باید نقش خود را فراتر از حوزه محدود خود در ایجاد هویت بین المللی برای استان ایفا نمایند. این مساله نیاز به تدوین راهبرد دارد.
8. استفاده از ظرفیت های جغرافیایی استان. مرز بیش از 300 کیلومتری با ترکمنستان یکی از ظرفیت های مهم استان برای ایجاد چهره بین المللی و ایجاد ارزش افزوده اقتصادی است. بخشی از ظرفیت سازی برای اقناع طرف مقابل برای ایجاد چارچوب های همکاری مرزی از جمله گذرگاه و بازارچه مرزی، در گرو فعالیت و ارتباطات نخبگان سیاسی، اقتصادی و قومی استان با طرف مقابل است.
9. توسعه ارتباطات هوشمند مردم با مردم در سطح بین المللی. این ارتباطات در حال حاضر به شکل پراکنده وجود دارد ولی فاقد شاکله و معنای هدفمند و متمرکز است. ارتباطات مردم با مردم از ساده ترین و موثرترین ابزارها برای ایجاد هویت بین المللی است.

سازوکارهای دیگری را نیز می تواند برای بین المللی شدن استان خراسان شمالی برشمرد. ولی قبل از همه چیز باید این مساله به یک دغدغه و سپس برنامه در سطح استان تبدیل شود. در روابط بین المللی بن بست معنا ندارد. احساس نیاز به بین المللی کردن استان باید خواسته اجماعی نخبگان سیاسی و فکری استان باشد و همگان نقش و سهم خود را در این مسیر ایفا کنند. در آن شرایط، حرکت هم افزا و هم تکمیل برای اتصال به فرصت های بین المللی صورت خواهد گرفت و استان خراسان شمالی می تواند از یک استان محدود و محصور و کمتر توسعه یافته، به یک استان با ارتباطات بین المللی گسترده تبدیل شود که مردم استان محصول آن را در روند توسعه و تولید ثروت بیشتر احساس خواهند نمود.