دنبال بازارچه مرزی نگردید
من در مقاله کوتاهی در باب سفر وزیر خارجه ترکمنستان به ایران که در کانال دیپلماسی شرقی نشر یافت یادآور شدم که برخی دولت‌های گذشته به دلیل عدم پرداخت بدهی ایران به کشور همسایه؛ موجبات سردی روابط را فراهم نمودند که اگر مناسبات ما در حجم بیش از ۴ میلیارد اواخر دهه هشتاد حفظ می‌شد؛ الآن کشور نه در حوزه گازی و نه در برق نا ترازی نداشت.
یادداشت - دکتر برات شمسا
حداقلش آن است که شمال شرق کشور از سه مرزی دهنه ذوالفقار تا به شرق دریای خزر (خراسان رضوی و شمالی و گلستان) با تداوم واردات گاز و برق از دولت ترکمنستان؛ کمبود گاز و برق نداشت. حجم روابط در حال حاضر به ۱۰ درصدان هنگام رسیده است؛ می‌توان بدان مقاله رجوع نمود اما در باب بازارچه‌ها هم دو سال پیش نوشتم که ملت را در نواحی مرزی سرکار نگذارید.
دولت ترکمنستان؛ رضایتی به گسترش بازارچه‌های مشترک و مرزی ندارد؛ میدانیم که ما اصولاً دوتا بازارچه مشترک مرزی نداریم (باج‌گیران و سرخس) که هر دو غیرفعال‌اند و تحت تأثیر تیرگی و سردی روابط دو طرف قرار گرفت اند.
اما غیر از بازارچه مشترک (آن دوتا) بازارچه مرزی هم چندتایی داریم که یکی در اینچه برون هست که انگار یک بازار در کنار مرز درست می‌شود تا تاجر بیاید به این‌سو بساط کند و برگردد و این نیز کم رونق هست.
اینکه وعده ایجاد بازارچه در پرسه سو داده می‌شود؛ با توجه به غیرفعال بودن بازار مشترک که مهم و درجه‌یک هست و مرزی‌ها که محدود و کم رونق و فاقد اهمیت هست و آن سردی روابط و فضای بسته سیاسی و امنیتی در ترکمنستان به این زودی‌ها پاسخی به ایجاد بازارچه مرزی نخواهند داد. (رجوع کنید به مقالات پیشین این‌جانب در ذیل مباحث مربوطه که سرحدنشینان ما را در رازوجرگلان سرکار نگذارید)
اینک نماینده محترمی هم اذعان به آن مطالب مابعد از گذشت دو سال داشته‌اند؛ بار دیگر و مجدد عرض می‌کنم؛ باید همتی باشد تا در راستای توجه به سیاست با همسایگان و ازجمله ترکمنستان و ترمیم ذهنیت منفی آن‌سو و همت آقایان برای تحت‌فشار قرار دادن وزارت خارجه و ایضاً وزارت نفت و نیرو و دولت؛ ارتقا روابط با کشور همسایه را در دستور کار قرار دهند تا واردات برق در تابستان و همچنین گاز در زمستان و خوش‌قولی در تصفیه مالی و گسترش روابط اقتصادی تدریجی (رسیدن به حجم بیست سال پیش) میسر شود و بعد امیدوار بود. در پس بهبود روابط و همچنین گشایش فضای سیاسی اجتماعی در کشور همسایه؛ آنگاه بتوان دنبال تهاتر کالا و گذر مرزی (ونه ملی)؛ بود.
دولت ترکمنستان؛ روابطش را با کشور تنظیم می‌کند و نه با استان؛ ازاین‌رو چه خراسان شمالی استان مستقلی باشد و چه ذیل دیگر استان‌ها؛ به دولت آن‌طرف مربوط نمی‌شود؛ سوای از آن بدانیم که غیر از باج‌گیران؛ بهترین مکان؛ روبروی شهر بحردن همسایه است که منطقه پرسه سو و کلاته بهار و... جرگلان ما می‌شود؛ دیگر مکان مناسبی نداریم.
خود جرگلآن‌هم؛ جامعه آماری چندانی ندارد و ازآنجاکه در بن‌بست قرار دارد و فاصله‌اش از کانون‌های جمعیتی زیاد هست؛ رونق نخواهد گرفت؛ آن‌هم می‌شود نظیر چهارشنبه‌بازارهایی که در همه روستاها راه افتاده است؛ و بهتر از آن بازارچه‌های مرزی است که دربه‌در دنبالش هستیم.
پس بهتر است آقایان نماینده؛ در سطح ملی برافزایش مراودات با همسایه و واردات برق و گاز متمرکز شوند که بی گازی و بی‌برقی شمال شرق را حل نمایند و با بهبود مناسبات اقتصادی؛ منطقه ما نیز یقیناً بی‌نصیب نخواهد ماند..