پرسش اول از مهمانان برنامه این بود که مردم در ادوار مختلف انتخابات برادری خود را ثابت کردند و مشارکت پرشوری داشته اند. اما چه شد که سوال مردم از "به چه کسی رای دهیم؟" تبدیل شد به "چرا رای دهیم؟"
طالبی: بدنه عمومی مردم همچنان موضوع مشارکت را مورد نظر دارند.
ماشالله طالبی در پاسخ گفت: من اصل مطلب حضرت عالی را قبول ندارم که در نزد مردم این مطلب تبدیل شده باشد، بدنه‌ی عمومی مردم همان باید رای بدهیم و رای می‌دهیم و مشارکت میکنیم را مورد نظر دارند. بله گروهی هستند که احیانا دستشان بیشتر به تریبون‌ها میرسد و امکانات بیشتری در اختیار دارند که ممکن است این مطلب برای بعضیشان صدق کند و این مطلب جدیدی هم نیست؛ ما از انتخاب نظام جمهوری اسلامی با این مسئله مواجه بودیم. کسانی بودند که در آغاز سال 58 هم می‌گفتند ما چرا باید بیاییم پای صندوق رای و وقتی هم که آمدند برگه‌ی قرمز و نه را در صندوق انداختند اما آرایشان به دو درصد هم نرسید.
وی افزود: ممکن است که این سال‌های طولانی و فعالیت‌هایی که از جوانب مختلف نسبت به مسائل مختلفی که در نظام جمهوری اسلامی وجود دارد این عدد تغییر کرده باشد، من هم معتقدم این عدد تغییر کرده است. اما رویکرد کلی را با سوالی که فرمودید ارزیابی نمیکنم. یک نکته‌ی دیگر هم وجود دارد، نظام جمهوری اسلامی در طول دوران چهل و پنج ساله خود دولت‌های مختلفی به خودش دیده است، این دولت‌ها عموما در رویکردها و نگاه های مردم تاثیر گذاشتند و متاسفانه باید بگوییم که گاهی مسئولین و مدیران دولت، گاهی بر وفق مراد دولت و گاهی بر خلاف خواسته دولت، آنچنان که شایسته بوده رضایت مردم را ایجاد نکرده اند. درحالیکه ما نظامی هستیم که اصل پایه مان بر ایمان است. نظام عمل مومنانه باید حتما مفید برای مجموعه‌ی مردم باشد، اگر فردی و مسئولی در طول دوران مسئولیتش از آغاز تشکیل نظام جمهوری اسلامی تا امروز کاری کرده است که باعث شده باشدکه مردم از نظام یا از رویکردهای نظام یا از خواسته‌های اصلی نظام فاصله بگیرند این مربوط میشود به آن مدیر. ما در تمام دولت‌هایی که تشکیل شده است از آغاز انقلاب تا الان این مساله را کم و بیش داشته ایم بعضی اوقات پررنگ‌تر بوده و بعضی اوقات کمرنگ تر.
مدیرکل آموزش و پرورش خراسان شمالی در دولت احمدی نژاد ادامه داد: من به عنوان یک آدمی که خودم فارغ‌التحصیل حقوق هستم، فکر میکنم از یک طرف مردم در بدنه‌ی اجتماعی غالبا توجیه وظایف نماینده نیستند، و از طرف دیگر خود نمایندگان هم متاسفانه گاهی در دنبال کردن آن وظیفه‌ی اساسی که عبارت است از قانون گذاری برای پیشرفت و توسعه، قانونگذاری برای اینکه مردم و نظام در مجموع رشد کنند و جلو روند؛ لنگ میزنند. مثلا من دیده ام نماینده‌ای که باید بنشیند وقتش را بگذارد بر سر تفکر و برنامه‌ریزی برای پیشبرد یک برنامه‌ی خاص مثلا در حوزه‌ی شهرستانی، استانی یا کشوری، درگیر کارهایی میشود که این موضوع را ملاحظه نمیکنند.
حاتمی: امروز مردم از شرکت در انتخابات مایوس هستند.
براتعلی حاتمی نیز در پاسخ به این پرسش گفت: همان گونه که فرمودند نظام جمهوری اسلامی برخاسته از اراده‌ی ملت بزرگ ایران بود، همین مردمی که در همه‌ی صحنه‌ها انقلاب را کمک کردند و جنگ را اداره کردند. به نحوی که حضرت امام که معمار این انقلاب بودند فرمودند که مردم ما از مردم حجاز در عهد رسول‌الله و از مردم عراق در عهد امیرالمومنین و آقا اباعبدالله الحسین هم بهتر بودند. اما ما چه کرده‌ایم که این مردم را مایوس و ناراحت کردیم؟ و گاهی اوقات با تصمیماتمان اجازه نمیدهیم که مردم تصمیم‌گیران واقعی در صحنه باشند. من از جناب آقای طالبی که خودشان سالیان سال در این استان رییس هیات نظارت شورای نگهبان بودند سوال میکنم، آقای طالبی بنده اعتقادم این است این دلسردی مردم امروز نتیجه‌ی عملکرد شما دوستان عزیزی که گاهی اوقات از شدت اعتقادی که داشتید فکر کردید که باید خالص‌سازی کنید و به این مردم اجازه ندهید که تصمیم‌گیران واقعی در صحنه‌ی سیاسی خودشان باشند. با رد صلاحیت‌های گسترده‌ای که شما در استان انجام دادید و حتی گاهی اوقات مسئولیت را به گردن شورای نگهبانی انداختید که هیچکدام از فرزندان استان‌ها را نمی‌شناختند.
حاتمی با ذکر این نکته که حقیقت مطلب این است که به اینجا رسیدیم که امروز مردم ما از شرکت در انتخابات مایوس هستند، ادامه داد: این آمار را ما که نمیگوییم، این آمار را دولت‌مردان ما میگویند، بزرگان میگویند، دلسوزان میگویند، خبرنگاران و اصحاب رسانه دارند به ما منعکس میکنند که خطر بیخ گوش شماست و مردم دارند از همه چیز مایوس و ناراحت میشوند. ما نمی‌توانیم کتمان کنیم؛ ما باید به مردم برگردیم. جناب آقای طالبی، آیا به نظر شما الان نخبگان این مردم، جوانان تحصیل کرده‌ی این مردم، میتوانند در انتخابات‌ها شرکت کنند و با خیال راحت بیایند و فکر کنند من چون نخبه‌ی این کشور هستم، من چون راحت توانستم در بهترین دانشگاه‌های این کشور درس بخوانم، من چون بالاترین رتبه‌ی علمی را دارم بتوانم در مجلس حضور پیدا کنم و مشکلات مملکت را حل کنم؟
حاتمی افزود: شما کمیسیون کشاورزی همین مجلس را نگاه کنید به عنوان کسانی که باید غذای این مردم را تهیه کنند آیا در این کمیسیون کشاورزی کسانی هستند که از کشاورزی علمی و کشاورزی امروز سر در بیاورند؟ ممکن است بعضی از آنها مثل بنده کشاورزاده باشند، اما نمی‌توانیم امروز در جامعه‌ای که همه چیز با علم و تکنولوژی سر میزد، ما افراد بی‌سواد و کم‌سوادی در کمیسیون های عالی مجلس بفرستیم به صرف اینکه همراه عقیده‌ی من و شما هستند. باید جامعه‌ی ما به سمتی برگردد که رفتن به مجلس، انتخابات و حضور در صحنه برای مردم عشق ایجاد کند، جوانان ما بتوانند در این عرصه حضور پیدا کنند، مردم ما احساس کنند نمایندگان واقعی خودشان را انتخاب می کنند نه اینکه نمایندگانی که چندین دست می‌گذرند و صلاحیت های افراد را که بعضا هم سیاسی است رد میکنند. منکر این نیستیم که افراد فاسد و مفسد نباید به مجلس و انتخابات راه پیدا کند اما واقعیت این است که همه رد صلاحیت های شما که موجب دلسردی مردم شده اینگونه بوده یا سیاسی بوده است؟ بهترین فرزندان این مملکت، خانواده‌ی شهید، جانباز، آزاده، رزمنده همه را بدون در نظر گرفتن مباحث مفسده ای که باید مراجع چهارگانه تایید کنند رد کردید و امروز مردم دلسرد شدند. اعتقاد ما این است که در تمام دوران انقلاب اصولگرایان تلاش کردند مردم را از صحنه بیرون کنند، ما اصلاح طلبان مداوم خواهش میکنیم که خواهشا بیایید رای بدهید این دفعه درست میشود و سعی میکنیم افراد بهتری را بفرستیم. همین الان هم در مملکت کلا سی نفر اصلاح طلب تایید شدند. ما داریم خواهش میکنیم یکی یکی مردم را جذب کنیم که این بار بیایند رای بدهند.
طالبی: ردصلاحیت ها مسئله عموم مردم نیست.
ماشالله طالبی در پاسخ گفت: اگر موضوع عملکرد هیات نظارت شورای نگهبان در میان است خوب بود که از هیات نظارت کسی دعوت میشد، زیرا من شانزده سال است که هیچ ارتباطی با هیات نظارت ندارم، از زمانی که به آموزش و پرورش رفتم. اگر قرار بود این جور مسائل مطرح شود باید کسی می آمد اینجا که آن اطلاعات لازم را از آن شرایط داشته باشد. من بیشتر حرف های آقای حاتمی را اصلا قبول ندارم. آن زمانی که من بودم در هیات نظارت، خیلی به ندرت بودند کسانی که صلاحیتشان تایید نمیشد. افرادی وجود دارند همین الان از جریان غیر اصولگرا که خودشان هم فکر نمیکردند تایید شوند اما در معرض رای مردم قرار گرفتند و نه تنها رای نیاوردند بلکه خیلی کم رای آوردند.
ماشالله طالبی افزود: تشکیلات در کشور بر اساس مقررات شکل گرفته است و مقررات را هم همین نمایندگان مردم وضع کردند. مردم اختیاری داشتند اختیارشان را منتقل به کسانی کردند و آن کسان رفتند در جایگاه‌های مختلف قرار گرفتند و مقررات وضع کردند. گاهی به جای اینکه بپردازیم به اینکه حقیقت قضیه چیست و کدام قضیه منافع مجموعه‌ی شرایط مردم را دربر دارد به حرفهایی بسنده میکنیم که ظواهری دارند که آن ظواهر به مذاق یک عده‌ای ممکن است خوش آید، یعنی تبلیغاتی و ژورنالیستی وارد مساله می‌شویم نه حق محور، در حالی که نظام جمهوری اسلامی متکی بر حق و حق گرایی است نه متکی بر حرفهایی که آن حرفا گاهی یک جایی درست هستند اما صد جا خیر.
طالبی با اشاره به اینکه رد صلاحیت یک فرد در خانواده‌ی خودش، در فامیل خودش می‌تواند مساله باشه اما مساله‌ی عموم مردم نیست، ادامه داد: الان ما در حوزه‌ی انتخابیه‌ی بجنورد، گرمه، جاجرم، مانه و سملقان و راز و جرگلان 68 کاندیدا داریم، سابقه‌ی ما نشان میدهد که رای در اینجا آن موقعی که رای زیاد بوده است دویست هزار رای بوده، اگر دویست هزار رای را بر 68 نفر تقسیم کنیم به هر فرد سه هزار رای میرسد و به آن معنی است که اگر انتخابات به مرحله دوم هم برود کسانی میروند مجلس که در مرحله اول سه هزار، سه هزار و پانصد، چهار هزار یا بیست هزار رای داشته اند و بالاخره آن ها میروند به مجلس. برای مجلس من همان رویکرد اول را میگویم که باید کسانی بروند به مجلس که صلاحیت اینکه قانون وضع کنند برای رفع گرفتاری‌ها داشته باشند. همه‌ی آدم‌ها خوب هستند و هیچکس را ما متهم به هیچ چیزی نمی‌کنیم، اما برای کارهای مختلف مناسباتشان فرق میکند. برای نمایندگی مجلس آن کسی که می‌تواند راننده‌ی خوبی باشد و همه هم قبولش داشته باشند ممکن است به درد نمایندگی مجلس نخورد.
حاتمی: باید در عمل به مردم شخصیت بدهیم.
در ادامه این مناظره در دفتر روزنامه اترک، براتعلی حاتمی گفت: ما اگر واقع‌بینانه بررسی کنیم از آقای طالبی سوال میکنم که آیا به نظر شما روند انتخابات در کشور ما هر روز آزادانه‌تر و مردمی‌تر شده یا بسته‌تر شده است؟ اول انقلاب که فرمودند مردم رای آری یا نه دادند، تمام جریانات ضد انقلاب آن زمان مثل منافقین و کمونیست ها آمدند اما درصدشان همان گونه که گفتند به دو درصد هم نرسید. اما بعد از آن، جریان را به سمتی بردیم که هر روز این فضا را بستیم. یک روز با نظارت استصوابی بستیم و امروز هم که با این قانون جدید انتخابات آنگونه نظارت‌ها را گسترده کردیم که یک نماینده حتی به مصونیت هم نمی‌رسد، چون قانون گذاشتیم که افراد چه در زمان انتخابات، چه بعد از انتخاب، چه بعد از رفتن به مجلس هم میتوانند از مجلس اخراج شوند. اعتقاد ما این است که دوستان ما همانگونه که فرمودند اعتقادشان بسیار زیاد است اما واقعیت این است که آن اعتقادی که حضرت امام به مردم داشتند در این دوستان اصولگرا وجود ندارد. اینها مردمی را فقط تعریف میکنند که خودشان قبول دارند، اما جناب حاج آقای طالبی خودتان شاهد بودید و رزمنده‌ی جبهه‌های جنگ بودید و ما خودمان شاهد بودیم که بسیاری از شهدا و رزمندگان از طیف اصولگرا نبودند و از طیف مردم عادی جامعه ما بودند. همین الان هم شهدا را ببینید و کسانی که دارند از این مملکت دفاع میکنند از مردم عادی هستند. اما شما اجازه نمیدهید این مردم خودشان تصمیم بگیرند و نباید این فضا را بسته تر کنیم.
عضو شورای مرکزی مجمع نیروهای خط امام افزود: در زمانی که ایشان رئیس هیات نظارت بودند درست فرمودند فضا اینقدر بسته نبود، اما هر چه به جلو آمدیم فضا را بسته تر کردیم و بهترین فرزندان این مملکت را رد صلاحیت کردیم. میفرمایید رد صلاحیت ها تاثیر ندارد، اگر تاثیری ندارد چرا در روزهای اخیر بعد از اینکه عده‌ای چندین ماه یا حتی چندین سال دارند تلاش میکنند، چند روز به انتخابات مانده برای گرم کردن فضای انتخابات عده ای را تایید صلاحیت کردند؟ تاثیر ندارد؟ خیلی تاثیر دارد.
مدیرکل آموزش و پرورش استان خراسان شمالی در دولت روحانی ادامه داد: مردم ما مردمی هستند که در این چهل و سه سال انقلاب باسواد شدند، زن و مرد ما تحصیل کرده‌اند، در هر خانواده‌ای چندین لیسانس و فوق لیسانس وجود دارد. ما این مردم را با مردم بی‌سواد قبل از انقلاب مقایسه نکنیم، مردم حرکات ما را میفهمند و ما را میشناسند. لذا خواهش من این است که نگاهمان را به مردم عوض کنیم. برای مردم این رد صلاحیت ها خیلی تاثیر دارد، آنگاه که ما تشویقشان میکنیم که ای مردم نظر شما برای ما محترم است باید در عمل به مردم شخصیت بدهیم و باید جایگاه آن ها را تعریف کنیم. آن قدر این نظارت ها را گسترش داده ایم که اینها را برده ایم در مسائل شخصی و صنفی و از حالت اداری در آوردیم. من خواهش میکنم از همه‌ی دلسوزان، چه دل سوزانی که در جناح اصولگرا هستند، چه دلسوزانی که در جناح اصلاح طلب هستند چه کسانی که مسئولیت را به گردن دارند، این انقلاب ما ثمره‌ی خون هزاران شهید است که برای این انقلاب جان فدایی کردند نباید این انقلاب ما مفت از دست برود. ما باید این نگاه را داشته باشیم.
حاتمی ادامه داد: من خواهش میکنم از مردم، علی‌رغم این بی‌مهری‌ها و بی سلیقگی هایی که گاهی اوقات انجام میشود تا مردم را از انقلاب و نظام دلسرد کنند در این انتخابات هم پای صندوق‌های رای بیایند و با رایشان و با حضورشان به آن کسانی که می‌خواهند نمایندگان از پیش تعیین شده برای مردم انتخاب کند رای ندهند و به کسانی رای بدهند که میتوانند مستقل و با فکر باز و به عنوان یک نیروی متخصص در صحنه حضور پیدا کنند، من خواهش میکنم جوانان، خواهش میکنم خانم‌ها؛ شما هم می‌توانید با رای دادن هم با رای ندادن تان تاثیرگذار باشید، یعنی به افرادی که شما را قبول ندارند رای بدهید، به افرادی که شما را قبول دارند رای بدهید و یا برعکس آن. هم با رای دادن موثر هستید و هم با رای ندادن، قهر کردن با صندوق رای هیچ چیز به ما نمیدهد و باعث میشود افرادی سرکار بیایند که آقای طالبی بفرمایند مردم خودشان انتخاب کردند، عزیز من مردم چگونه انتخاب کردند؟ این دولت‌ها و این نمایندگانی که شما از هزاران فیلتر می‌گذرانید و بعد دوباره خودتان هم قبولشان ندارید. من خواهش میکنم عزیزانی که صدای ما را می‌شنوند در این برهه در هر جای کشور اگر انسان های آزاده ای هستند به آن ها رای بدهند که حداقل این صندلی نمایندگی مجلس خدشه دار نشوند.
پرسش دیگر از مهمانان برنامه این بود که تا کنون یازده دوره انتخابات برگزار شده است که چهار دوره آن بعد از تشکیل استان خراسان شمالی بوده است و در این ادوار از همه طیف های اصولگرا، اصلاح طلب، مستقل و اعتدالی حضور داشتند، سوال این است که شهروندی که در فاروج زندگی میکند، در دشت زندگی میکند، در جرگلان زندگی میکند، در درق و ایور زندگی میکند، در بام و صفی آباد زندگی میکند، در شیروان و اسفراین و بجنورد زندگی میکند چه تفاوتی برایش داشته رفتن یک نماینده اصولگرا یا یک نماینده اصلاح طلب؟ ما همچنان در شاخص های توسعه چه در زمانی که دولت اصلاح طلب بود چه در زمانی که دولت اصولگرا بود همچنان در خراسان شمالی به انتهای جدول چسبیده ایم. چه تفاوتی در زندگی من شهروند ایجاد شده است؟ چرا باید مشارکت کنم؟
طالبی: مسئله مردم، سیاسی نیست.
ماشالله طالبی در پاسخ گفت: من قسمت قبلی بحث را یک لحظه ای بپردازم، جناب آقای حاتمی بنده که غیر مسئول نسبت به مسائلی که الان جریان دارد هستم خطاب قرار میدهند که شما این کار را کردید،(حاتمی در پاسخ: منظورم تفکر شماست) ببنید آقای حاتمی، همین برخوردی که الان اینجا انجام میگیرد همان نوع برخوردی است که با همه مسائل دیگر انجام میگیرد. ما کاری که خودمان در آن ذی مدخل هستیم و در دوره‌های مختلف در قانونگذاری سهیم بوده‌ایم و در دولت‌های مختلف در بستن و باز کردن شرایط سهیم بودیم، همه‌ی مسائل را با سخنوری به گردن دیگران بندازیم مساله حل نمیشود. سوال من این است جناب آقای حاتمی مردم مسئله شان مسئله سیاسی نیست که حضرت عالی میفرمایید که شما انتخابات را بستید، خیلی از اینها خودتان هم میدانید در وجدان خودتان که اینگونه نیست اما خب الان تبلیغاتی عمل میکنید. من نمی‌پسندم این شیوه را که تبلیغاتی عمل کنیم و ما باید حقیقت‌گرایانه عمل کنیم. مردم ما یکی از مهمترین مسائلشان معیشتی در حوزه‌ی مسکن، در حوزه‌ی ارزاق، در حوزه‌ی ازدواج و در این حوزه ها است مردم ما مسئلشان این نیست که فلانی میرود مجلس یا نمیرود، مسئله شان این است که این مجلسی که تشکیل میشود کدام یک از مسئله هاشان را حل میکند. ما مجلسی داشتیم در سوابق که شما هم میدانید، مردم هم میدانند و دولت‌هایی داشتیم در سوابق که شما میدانید و مردم هم میدانند. مثلا وزیر دولتی که باید برای مردم مسکن می ساخته در پایان دوران خدمتش میگوید من افتخار میکنم که یک دانه مسکن نساختم و این فرد اصولگرا نیست.
طالبی ادامه داد: این موضوعات مسئله مردم است جناب آقای حاتمی نه آن چیزهایی که حضرت عالی با سخنوری مطرح میکنید. فکر میکنید باعث میشود که یک عده ای به نامزد مورد نظر شما رای دهند اما این اتفاق نمی افتد به قول خودتان مردم ما تشخیص میدهند و نگاه میکنند و بر اساس رویکردها انتخاب میکنند. نشان هم داده شده که مردم گاهی به این جناح رای میدهند، گاهی به آن جناح رای میدهند و گاهی به افراد مستقل رای میدهند. اینجور نیست که ما بنشینیم اینجا همدیگر را محکوم کنیم. من از خدمت آقای حاتمی این سوال را دارم، گروهی که شما نمایندگی میکنید از آنها تحت عنوان نیروهای خط امام، امام رویکردهای اساسی داشت، آن رویکردهای اصلی خلاصه نمیشود در اینکه ما فقط کلمه مردم را بگوییم، اصلش این است که ما اهل حق و حقیقت باشیم، اگر میگوییم مردم حق گرایانه بگوییم مردم.
طالبی گفت: من عرض میکنم مردمی که می‌شنوید سخنان آقای حاتمی را، آقای حاتمی غیر حق گرایانه مسائل را بیان میکنند. شما خودتان بدون اینکه سخن من را شنیدید یا سخن آقای حاتمی را شنیده‌اید، بنشینید کلاه خودتان را قاضی کنید و به کسانی رای بدهید که آن کسان رویکرد اصلی که باید قوه‌ی مقننه را پیش ببرد، آن را انجام دهند نه کسانی که فقط بازار سیاسی را گرم میکنند، در حالی که ما مسائل فرهنگی داریم، مسائل اجتماعی اساسی داریم، شما مردم برای فرزندانتان مسکن میخواهید برای فرزندانتان خانه میخواهید، برای فرزندانتان شغل میخواهید، برای فرزندانتان ازدواج میخواهید. فقط مسئله سیاسی نیست که بگوییم شما بسته اید، شما بسته اید، شما نمیگذارید، شما نمیگذارید، شما نمیگذارید، این مسائل واقعا میشود به عنوان اباطیل به آنها نگاه کرد و نه سخنان حق گرایانه. شما دقت کنید به کسانی رای بدهید که بروند مقرراتی وضع کنند که مسائل کشور را حل کنند نه اینکه رفیق بازی و پارتی بازی کنند و شما خوب میدانید که چه باید کنید.
حاتمی: همه مشکلات از مسیر سیاست حل میشود.
براتعلی حاتمی نیز در ادامه گفت: شنوندگان و بینندگان ما شاهد بودند آنجا که سخنان ما بر خلاف نظر حاج آقای طالبی بود عرایض بنده را اباطیل و برخلاف حقیقت خواندند. مردم میدانند که چطور قضاوت کنند و این خواهش من از جوانان است که علی رغم این بدی هایی که ما سیاسیون داریم اما باید بدانید همه مشکلاتی که آقای طالبی فرمودند از مسیر سیاست حل میشود، آنگاهی که شما نمایندگانی را تعیین میکنید که این نمایندگان برای شما قانون وضع کند و روسای جمهوری تعیین میکنید که دولت ها را انتخاب میکنند و این دولت‌ها و این قانون گذاران در تک تک موقعیت ها و موفقیت ها و شکست های ما نقش دارند و ما باید به این مسائل سیاسی توجه کنیم، جناب آقای طالبی چرا دارید مردم را از سیاست می‌ترسانید؟
حاتمی افزود: آیا مجلس ما به سمتی رفته است که همانند همین پاکستانی باشد که همسایه‌ی ما است و رهبر حزبش در زندان است و طرفدارانش 102 کرسی در مجلس پاکستان کسب کردند و صدا و سیما و دولت ما به عنوان یک موفقیت مردم با افتخار مطرح میکند؟ ما اینگونه هستیم؟ جناب آقای طالبی من عرض نمیکنم اباطیل فرمودید من میگویم شما دارید مغلطه میکنید. خودتان میدانید، من هم میدانم؛ چقدر ما برای مردم ارزش قائل هستیم؟ چرا جوانان ما دارند از ممکلت فرار میکنند؟ برای اینکه نخبگان احساس میکنند در بین من و شما جایگاهی ندارند. ما اجازه به رشد آنها نمیدهیم. همه تاثیراتی که ما در رشد استان، رشد اقتصادی، رشد سیاسی، رشد فرهنگی خواهیم داشت بستگی به رای ما دارد. قانونی که نمایندگان مجلس وضع میکنند همه این ها را تعیین میکند.
حاتمی ادامه داد: در دولت قبل طرفداران شما برجام را کوبیدند که داشت بر اساس منویات مقام معظم رهبری با دنیا مذاکره میکرد تا ما به جایی برسیم که فضای اقتصادیمان فعال شود اما چون دولت قبلی داشت انجام میداد همه دوستان شما به عناوین مختلف آن را کوبیدند و زیر سوال بردند. اما امروز برجام خوب شده است و دیروز دیدم که وزیر امور خارجه ما مجدد مطرح کرد. آن چیزی که دیروز از نظر شما بد بود و دنیا میخواست آن در دولت آقای روحانی اتفاق بیافتد شما اجازه ندادید و امروز دارید تلاش میکنید در این دولت اتفاق بیوفتد. کجای این در معیشت مردم تاثیر ندارد؟ تک تک رفتار ما تاثیر دارد. یک جمله وزیر خارجه میگوید یا یک حرکت در دنیا میشود قیمت دلار بالا یا پایین میرود.چرا اثر ندارد؟ من غیر حق صحبت میکنم یا حضرت عالی؟ من معتقدم قدری فکرهایمان را باز کنیم و عالمانه تر به موضوعات نگاه کنیم. خواهش میکنم به فرزندان و جامعه توجه کنیم که چرا دارند اینها ناامید از انتخابات میشوند؟ اینها واقعیت است نه سخنوری.
پرسش پایانی از مهمانان آن بود که مجلس مسئله محور چگونه تشکیل میشود؟
طالبی: نظام بین الملل مبتنی بر قدرت است.
ماشالله طالبی در پاسخ گفت: من هم در قسمت اول بحث و هم در قسمت دوم توجه دادم به این موضوع که هرگاه نمایندگانی انتخاب بشوند که آنها برای حل مسائل اساسی قانون گذاری کنند. متاسفانه در غالب مجالس متوجه این مسئله به عنوان اصل اساسی نبوده اند. غالبا مسائلی که در مجلس مورد بحث و بررسی قرار میگیرد مسائل روزمره هستند به جای آنکه مسائل پایه و اساسی باشند و این هم برمیگردد به انتخاب. جناب آقای حاتمی میفرمایند که ما انتخاب مردم را آزاد کنیم و بگذاریم مثلا به جای آنکه الان 68 نفر نامزد داریم، همه 138 نفر که ثبت نام کردند باشند و مردم خودشان رد صلاحیت کنند اما من معتقدم باید ساز و کارهایی طراحی کنیم که فقط کسانی کاندیدا شوند که اهل آن مطالب هستند. ما از نمایندگان مجلس یک توقعاتی داریم که آن توقعات از یک پزشک عمومی قطعا بالاتر است. ما از نمایندگان مجلس توقع داریم که آنقدر درک و فهم و شعور داشته باشند که به مسائل اساسی مردم بپردازند.
طالبی ادامه داد: واقعا میشود گذاشت مردم معلم انتخاب کنند؟ میشود گذاشت مردم افسر پلیس انتخاب کنند؟ میشود گذاشت مردم پزشک انتخاب کنند؟ خیر نمیشود و باید یک ساز و کاری باشد. من معتقدم که آقای حاتمی در بنیاد فکری خودشان هم هیچ مخالفتی با این موضوع ندارند. ما به جای آنکه بیاییم تبلیغات محور با مسائل برخورد کنیم بیاییم حق محور برخورد کنیم. نماینده مجلس وظیفه ذاتی و اساسی اش در قانون اساسی و در خواسته های اساسی مردم چیست؟ و این ها را مطرح کنیم. مثلا فرمودند دولتی که قبلا بوده است و میخواست برجام را چنین و چنان کند. بله برجام در آن دولت تصویب شد و مقام معظم رهبری هم از قسمتی حمایت کردند اما یک مطالبی را نوشتند و گفتند این ها مسائل اساسی هستند و این ها حل بشود. ما آمدیم یک قراردادی با دنیا بستیم و برایش موضوعاتی را تعیین کردیم. آقای روحانی رئیس جمهور وقت گفتند همه موضوعات حل شد و وزیر خارجه وقت در مجلس گفت اصلا در برجام تعلیق وجود ندارد و همه تحریم ها لغو است اما بعد گفت که درست نخوانده بودم یا درست به من منتقل نکرده بودند. داشتند یک مقرره بین المللی وضع میکردند اما تا این اندازه بی توجه بودند.
طالبی افزود: اما چرا الان برجام را پیگیری میکنیم؟ زیرا ما وظایفی که در برجام با همه شرایط و ستمی که بود پذیرفتیم انجام دادیم و وقتی که باید حقمان را از افراد مقابل میگرفتیم متاسفانه وادادگی داشتیم و میگفتیم تا FATF نشود و تا فلان نشود نتیجه نمیگیریم. نظام بین الملل مبتنی بر قدرت است و همه این را میدانند، قدرت هم آن نیست که در پروپاگاندا تبلیغاتی گفته میشود، قدرت در روحیه افراد برای مقابله با افرادی است که علیه آن ها اقدام میکنند. ما گلوبال هوک آمریکایی را در فضا میزنیم که هیچ کشور دیگری جرئت آن را نمیکند و آنها جرئت اینکه مقابله به مثل در این قضیه کنند را نمیکنند و نفع این قدرت آن است که آن ها را مجبور به اجرای تعهداتشان کند. مثل آزاد کردن دلار های بلوکه شده، آیا وقتی این دلارها آزاد میشود در معیشت مردم اثر دارد یا ندارد؟ وقتی چند میلیارد دلار ارز وارد مملکت میشود، اقتصاد دانان میگویند که ظرف معیشت اگر داشت به انتهایش ملاقه میخورد الان نمیخورد ده روز دیگر میخورد، بیست روز دیگر میخورد.
حاتمی: قدرت ما در عرصه بین المللی قدرت مردم ما است.
براتعلی حاتمی در بخش پایانی صحبت های خود در این مناظره گفت: جناب آقای طالبی، من متاسفم که چنین حرفی را میگویم اما امروز ما نه برای انتخابات، بلکه برای کلیت نظام و فرار مردم از صندوق های رای نگران هستیم. من برایم فرق نمیکند که چه کسی رای بیاورد اما هدفم این است که مردم بدانند صندوق های رای تعیین کننده هستند. اگر چه دوست دارم تفکرم رای بیاورد که مردم امیدوار شوند آنگاه که پای صندوق ها بیایند تعیین کننده خواهند بود. حقیقت مطلب این است که همانگونه که فرمودید دلارها وارد مملکت میشود مردم انتفاع میبرند کاملا درست است. قضیه برجام هیچ تغییری نکرده است، اما ما الان دنبال کشورهای دیگر هستیم که آنها را پای میز مذاکره بیاوریم. آن قدرتی که فرمودید؛ قدرت ما در عرصه بین المللی قدرت مردم ما است. اگر ما در جنگ پیروز شدیم با قدرت مردم بود. الان هم باعث افتخار ما است که ببینیم ایرانی قدرت مند در عرصه های بین المللی حضور پیدا میکند.
حاتمی ادامه داد: سیاست کلان ما بعد از انقلاب سیاست جنگ افروزی نیست، سیاست دفاعی است و حضرت امام دستور دادند که وزارت جنگ به وزارت دفاع تبدیل شود و تا امروز هم به هیچ کشوری حمله نکرده ایم. قدرتی که جمهوری اسلامی به دست آورده از قدرت مردمی بوده که پشت نظام و انقلاب بوده اند، پریروز بیست و دو بهمن بود ما میگوییم میلیون ها نفر آمده بودند و دشمنان میگویند هزاران نفر، نمیشود افراد را شمرد و آن چیزی که قدرت را نشان میدهد حضور در پای صندوق رای است و بین دشمنان حضور مردم را به نمایش میگذارد. گفتید 68 نفر تایید شدند اما چرا وقتی 4 نفر تایید شدند مردم خوشحال شدند؟ پس مشخص است بحث کمیت مطرح نیست بحث کیفیت است.
حاتمی در پاسخ به این پرسش مجری که در زمان قدرت اصلاح طلبان در دولت و مجلس ما همچنان شاهد تورم و مشکلات معیشتی بوده ایم، گفت: خودتان ملاحظه بفرمایید واقعا بهترین دولت در این مملکت از نظر اقتصادی و آمارها دولت آقای خاتمی بود و بهترین شرایط اقتصادی مردم در این دولت اتفاق افتاد و آن روند اگر ادامه پیدا میکرد مشکلات ایجاد نمیشد. البته همه تقصیر داشتند و من نمیگویم ما مقصر نبودیم. دولت آقای روحانی را آقایان منتسب میکنند به ما میکنند در حالی که آقای روحانی از بین اصولگرایان انتخاب شد اما چون اصلاح طلبان اعتقاد به صندوق رای داشتند از او حمایت کردند. در دور اول هم دیدیم که موفقیت های خوبی کسب کرد و شرایط به نحو خوبی جلو رفت اما فشارها و سختگیری هایی که ایجاد کردند باعث شد آن دولت هم موفق نباشد. گرفتن سفارت عربستان توسط چه کسانی اتفاق افتاد که حالا در این دولت دارند به عنوان یک دستاورد باز کردن آن را مطرح میکنند؟
حاتمی افزود: بنده اعتقادم این است که قهر مردم با صندوق های رای، باعث میشود افرادی به مجلس بروند که به قول خود آقای طالبی موفق نباشند. چرا؟ چون افراد ترسو و بی خاصیت هستند. یقین بدارید اگر بیان مردم باشد، اگر بیان آزادی خواهی و حق گویی باشد و افراد متخصص به مجلس بروند مشکلات مردم کم میشود. مردم بجنورد مردمی هستند آنگاه که ملک الشعرا بهار در بجنورد در تبعید بود آن را به مجلس فرستادند. ما از مردم بجنورد خواهش میکنیم حالا که به لطف شورای نگهبان فضا بازتر شده است به میدان بیایید و به کسانی رای دهند که بتوانند در سرنوشت این ملت اثر گذار باشند.
طالبی: به افرادی رای دهید که برای مسائل مهم شما برنامه دارند.
ماشاالله طالبی نیز در پایان مطالب خود در این مناظره، گفت: بنده هم خدمت مردم عزیزمان عرض میکنم که شما خودتان اهل تشخیص هستید و میدانید، بنده و مثل بنده ای نمیتواند برای شما خط دهی کند، آنچه که به نظرم میرسد؛ این است که مسائل را اولویت بندی کنید و به افرادی رای دهید که برای مسائل مهم شما برنامه دارند نه مسائل دسته چندم که با سخنوری و تبلیغات آن ها را به مسائل اساسی تبدیل میکنند. اگر مجلسی تشکیل بشود که در آن صرفا مسائل سیاسی مطرح باشد، میشود مجلسی که نمیتواند به مسائل مردم برسد؛ به معیشت و ازدواج و مسکن مردم نمیتواند برسد. باید خودتان با نگاه عالمانه و با مشورت با انسانهایی که فکر میکنید آن آدم ها میتوانند کمک کنند کسانی را انتخاب کنید که مسائل اساسی را حل کنند. من جریانات سیاسی را تطهیر نمیکنم، همه ما اشتباه داشته ایم اما کسانی که کار بیشتری انجام دهد، خطای بیشتری هم دارد. کسی که صد کار انجام دهد و ده درصد خطا داشته باشد میشود ده خطا و کسی که هزار کار انجام دهد و صد خطا هم داشته باشد باز هم همان ده درصد خطا را داشته است.