نیاز به دوست در هر سنی از ضروریات است و دقت برای رفع این نیاز در دوران پر التهاب نوجوانی حساسیت ویژه‌ای دارد.
به گزارش عصراترک، با بزرگ‌شدن فرزندان و نزدیک‌شدن به دوران پر چالش بلوغ در شکل رفتارها و ارتباطات فردی و اجتماعی آنها تغییرات قابل‌توجهی به چشم می‌خورد که بدون شک روابط دوستانه نقشی بسیار مؤثر در این تغییرات مثبت و یا منفی خواهند داشت.
نیاز به دوست همچون سایر نیازهای مادی و معنوی بشر غیر قابل انکار است اما از آنجا که به دلیل تأثیر فوق العاده همنشین، این انتخاب نقشی تعیین کننده در زندگی انسان‌ها دارد، دقت و ظرافت فراوان در چگونگی این گزینش و موارد مرتبط با آن به شدت توصیه می‌شود. چنانچه رسول گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند: انسان بر دین دوستش خواهد بود، بنابراین هر یک از شما دقت کند که با چه کسی دوست می‌شود. (بحارالانوار جلد ۷۴ صفحه ۱۹۲) در دین اسلام برای دقت در مسئله انتخاب دوست سفارش‌های زیادی صورت گرفته و انسان‌ها را به دوستی با افرادی تشویق و از دوستی با افرادی دیگر نهی کرده است.
نخستین ویژگی دوست خوب قابل اعتماد بودن است
حجت الاسلام مهدی براتیان، کارشناس خانواده اظهار کرد: تعریف دوست به صورت عامیانه اینگونه معرفی می‌شود، کسی که بتوان با او وقت گذراند، خندید و لحظات خوبی را به اشتراک گذاشته و از صحبت کردن با همدیگر لذت برد.
براتیان از لحاظ علمی چند ویژگی برای دوست خوب را برشمرد و افزود: ویژگی اول این است که قابل اعتماد باشد یعنی نیت آن خوب باشد و نقطه ضعفی را از تو نگیرد و به بقیه منتقل نکند.
وی ادامه داد: ویژگی دوم یک دوست خوب، این است که تفاوت بین درست و نادرست را بداند و حسادتی به تو نداشته باشد، همچنین دوست خوب کسی است که از تو دفاع کند، وفادار و شنونده خوبی باشد.
کارشناس مسائل خانواده در مورد ویژگی‌های دیگر دوست افزود: دوست خوب کسی است که به فرد اعتماد به نفس و عزت نفس بدهد، همچنین اهل قضاوت کردن نبوده و دوستش را درشرایط هیجانی قرار ندهد.
براتیان با بیان اینکه در روایات دوست خوب را به آینه تشبیه می‌کنند، گفت: یعنی دوست خوب ویژگی‌های خوب و بد را به فرد گوشزد می‌کند.
صمیمیت والدین با فرزندان
کارشناس مسائل خانواده در پاسخ به این سئوال که والدین چطور می‌توانند دوست فرزندان خود باشند، بیان کرد: نگاه غلطی در جامعه وجود دارد که والدین باید با فرزندان خود دوست باشند که ایرادات زیادی دارد در واقع والدین و فرزندان باید باهم صمیمی باشند که این به عنوان دوست تلقی نمی‌شود.
وی ادامه داد: همانطور که سال‌ها قبل دیکتاتوری در خانواده حکم فرما بود و والدین دستور می‌دادند و فرزندان مطیع بودند، امروزه هم متاسفانه با روی کار آمدن سبک‌های مختلف زندگی مخصوصاً در بخش فرزند پروری هم اتفاقاتی رخ داده که فرزند سالاری یک نماد بزرگ آن است.
براتیان افزود: پدر و مادرها برای دلجویی از فرزندان با این که می‌داننند کارشان غلط است اما مطیع فرزند می‌شوند.
کارشناس مسائل خانواده آسیب‌های دوستی فرزندان با والدین را اینگونه مطرح کرد: اگر نقش پدر و مادر از والد بودن به دوست منتقل شد، کودک حد و مرزها را نمی‌شناسد و قوانین را یاد نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: در شرایطی که والدین در نقش دوست ظاهر شوند، نمی‌توانند در ضوابط تربیتی فرزند سخت گیری کنند زیرا اگر سخت گیری انجام شود معنای دوست بودن از بین می‌رود و اگر سخت گیری انجام نشود فرزند قانون را یاد نمی‌گیرد و بنابراین اطاعات پذیر نمی‌شود.
اقتدار والدین حفظ شود
کارشناس مسائل خانواده افزود: نکته بعدی این است که پدر و مادر در هر سطحی از لحاظ اجتماعی باشند برای فرزندان یک فرد مقتدر معنا می‌شوند اما وقتی در نقش دوست ظاهر می‌شوند، فرزند خودش را در سطح والدین می‌بیند.
براتیان گفت: نکته بعدی این است که اگروالدین به عنوان دوست با فرزندان خود باشند، نکات تربیتی و آگاه کردن فرزند در خطرات احتمالی زندگی و فرصت انتقال تجربه به فرزند را از دست می‌دهند و یقینا این فرزندان در بزرگسالی مشکلات را نمی‌توانند تحمل کنند چون در کودکی کسی نبوده گرفتاری‌ها و مشکلات را انتقال دهد.
وی ادامه داد: نکته بعدی این است که دوره هیجانی کودک با والدین فرق می‌کند و اگر والدین برای کودک چهارچوبی را تعیین نکنند رابطه‌شان با نوجوانشان تضعیف می‌شود و تسلط والدین بر فرزندان از بین می‌رود.
این کارشناس مسائل خانواده با بیان اینکه نکته بعدی در رابطه با دوستی والدین با فرزندان تحمیل فشار روانی برفرزندان است، گفت: تلاش برای دوست شدن با فرزندان باعث می‌شود فشار روانی بر آنها وارد شود.
براتیان علت فشار روانی بر روی فرزندان را اینگونه شرح داد: فرزندان به اندازه کافی بزرگ نشده‌اند که سنگینی رفتارهای والدین را تحمل کنند و مثل آنها رفتار کنند همچنین والدین هم نمی‌توانند رفتارهای بچه گانه از خودشان نشان بدهند.
وی ادامه داد: گاهی اوقات دعواهای زناشویی در خانواده بوجود می‌آید که فرزند به عنوان دوست انتظار دارد او هم در جریان این تصمیمات قرار بگیرد و تحت فشار روانی قرار می‌گیرد.
گوش دادن صادقانه به فرزندان
براتیان ادامه داد: اگر بخواهیم با فرزند خود صمیمی باشیم، باید به صحبت‌های فرزندمان صادقانه گوش دهیم و توجه فعال داشته باشیم.
این کارشناس مسائل خانواده نکته بعدی را احترام دانست و افزود: اگر بخواهیم به فرزندمان شخصیت دهیم باید باتوجه به سن و سالش به او احترام بگذاریم، حتی اگر خطایی هم مرتکب شود چون احترام گذاشتن فرهنگ دو طرفه است
وی ادامه داد: اگر بخواهیم صمیمت بین والدین و فرزندان وجود داشته باشد باید در زندگی چهارچوب و قوانینی را رعایت کنیم و خط قرمزها مشخص باشند.
براتیان نکته بعدی صمیمی شدن با فرزند را وقت گذاشتن برای فرزندان برشمرد و گفت: کنار کار اقتصادی باید وقت برای بچه‌ها و بیرون رفتن آنان، بازی و تفریح با آنها گذاشته شود.
این کارشناس مسائل خانواده با اشاره به اینکه بچه‌ها باید تاثیرگفتگو را ببینند، تاکید کرد: وقتی فرزندان ما تلاش می‌کنند در یک مسئله‌ای نظرشان را بازگو کنند، واکنش درست نشان بدهیم چراکه تشویق درست پدر و مادر باعث رشد و پیشرفت خلاقیت فرزندان می‌شود.
رفتار خوب والدین با یکدیگر
وی با تاکید براینکه والدین سعی کنند الگو خوبی برای فرزندانشان باشند، افزود: یک الگو خوب برای نوجوان و جوان می‌تواند رفتار خوب و صمیمی بین پدر و مادر باشد، هرچقدر رفتار بین والدین صمیمی‌تر باشد اعتماد فرزندان نیز به والدینشان بیشتر می‌شود.
این کارشناس مسائل خانواده با بیان اینکه اهمیت دوست یابی بین نوجوانان ۱۰۰ درصد است، گفت: همه نوجوانان بخاطر نشاط و شادی و تخلیه هیجاناتشان نیاز به دوست وهمبازی دارند، لذا تاثیر دوست بر فرزند، بیشتر از پدر و مادر است و در جاهایی یک الگو تمام عیار می‌شود، که اگر فرزند فرق خوب و بد را نداند، فردی که دوست فرزندمان است هرچه در زندگی خودش می‌گذرد را به خورد فرزند ما می‌دهد.
براتیان با بیان اینکه هرفردی از تنهایی فرار می‌کند و دوست دارد باکسی درد و دل کند، موضوعی فطری است. گفت: اگر والدین این مهم را مدیریت نکنند فرزند مجبور است کسی را انتخاب کند که همراهی‌اش کند.
وی ادامه داد: اگر دغدغه آینده فرزندمان را داریم باید با کسانی که می‌دانیم نقشی در تربیت فرزندمان دارند ارتباط برقرار کنیم.
براتیان گفت: موضوع دیگر جامعه است مثلاً فرزند ما در باشگاه یا پارک با فردی ارتباط گرفته است، اگر از فرزندمان فاصله بگیریم، شرایط امنی ایجاد می‌شود که هر اتفاقی بیفتد، فرزندمان با ما درمیان نمی‌گذارد، ولی اگربرای ما دغدغه تربیت فرزند اولویت داشته باشد ما باید با دوست فرزندمان ارتباط بگیریم، اگر دیدیم فرد صلاحیت این را دارد که به عنوان دوست خوب، فرزند ما را همراهی کند این ارتباط را قوت بدهیم.
جایگزین‌های مناسب پیدا کنیم
رئیس سازمان تبلیغات شهرستان بجنورد گفت: اگر در مواردی فرزندمان با دوست نابابی ارتباط گرفته و او را به عنوان مثال به سمت اعتیاد سوق داده است، باید ببینیم چه چیزی می‌تواند جایگزین مواد مخدر برای فرزندمان باشد تا همان هیجان و حس را به او منتقل کند و تا زمانی که جایگزینی که برای فرزند لذت را داشته باشد پیدا نکرده‌ایم آن مراوده معنایی ندارد.
وی ادامه داد: جایگزین می‌تواند دوست بهتر، شرایط بازی، تفریح یا اردو باشد که والدین با توجه به شناختی که از فرزند خود دارند می‌توانند فراهم کنند.
براتیان در پاسخ به این سئوال که در صورتی که خانواده متوجه ارتباط فرزند خود با جنس مخالف شد، چگونه ماجرا را کنترل کنند، گفت: زمانی است که جوان شرایط را درست انتخاب کرده و ارتباط سالمی را برقرار کرده است به عبارتی ارتباطش به اندازه شناخت از جنس مخالف است و گرفتار مسائل عاطفی و جنسی نیست که باید والدین پیگیر شوند و ادامه بدهند تا به ازدواج ختم شود.
این کارشناس مسائل خانواده افزود: اما زمانی طرف مقابل شیاد است و قصد و نیتش مسئله ازدواج نیست یا شرایط فرزند ما موقیعت ازدواج نیست آنجاییکه می‌دانیم دوستی با جنس مخالف به شرایط علمی و سایر موارد فرزندمان آسیب می‌زند و یا وابستگی‌ها باعث آسیب زدن به همدیگر می‌شود باید ابتدا اقتدار کافی و گفتگو داشته باشیم.
وی با بیان اینکه گفتگو سالم دو ویژگی دارد، ادامه داد: نکته اول با صداقت حرف بزنیم، و نکته دوم ابهام را برداریم و آسیب‌های موضوع را منتقل کنیم. اگر این مولفه‌ها رعایت شود تأثیرش را خواهد گذاشت.