گروه سیاسی: دولت سیزدهم در آستانه یکسالگی خود قرار دارد و از آنجایی که تاکنون موفق نشده آرامش را به کشور برگرداند، فرصت خوبی است تا بررسی شود چرا بسیاری از وعدههای سیدابراهیم رئیسی در ایام انتخابات ریاست جمهوری، محقق نشده است. تصویر دولت سیزدهم، مانند تصویر هر دولت دیگری، برآیند ارادهها، فعالیتها، تصمیمات و وقایعی است که بخشی از آن در کنترل دولت بوده و بخشی از آن خارج از اختیار اوست. به تعبیر بهتر، در ساخت تصویر دولت، اراده و اقدام او بهتنهایی موثر نیست و ارادهها و اقدامات شرکای سیاسی، رقبا، مخالفان و... نیز تاثیرگذارند. نگاهی به 1 سال گذشته دولت نشان میدهد، علیرغم تلاشها و اقدامات متعدد و بعضا پرهزینه و گلدرشت، مدیریت تصویر در این دولت، توفیق چندانی نداشته است. از سویی، ایدهها، برنامهها و اقدامات مثبت و امیدبخش دولت، بازنمایی خوبی در جامعه نیافته و ازسوی دیگر، در برابر هجمههای بیامان و حملات سنگین رسانهای و تبلیغاتی، بیدفاع بوده است. مهمتر آنکه، درکنار این دو مساله، دولت زمان زیادی نیز برای حل این چالش مهم دراختیار ندارد؛ چه اینکه با عبور دولت از یکسالگی، بهسختی بتوان تصویر شکلگرفته را تغییری اساسی داد.
سمیه رفیعی نماینده تهران در مجلس یازدهم معتقد است: «مشکل اینجاست که خبری از انسجام در تیم اقتصادی دولت سیزدهم نیست.»
عضو فراکسیون زنان مجلس میگوید: «به نظر من، شخص آقای رئیسی اراده انجام کار درست را دارد، اما اینکه دولتمردانش چقدر در مسیر کمک به او گام برمیدارند، موضوعی است که من آن را احساس نمیکنم.»
رفیعی تصریح کرد: «برای هر تصمیمی که قرار است در سطح دولت گرفته شود، باید کارِ کارشناسیشده صورت بگیرد؛ اینکه تصمیمات همهجانبهگرایانه باشد و خطاهای آن گرفته و ریسک آن پایین و بازدهیاش بالا برود، از ضروریات است، اما بنده در اظهارنظرهایی که رسانهای میشود، شاهد جزیرهای عملکردن، پراکندگی، موازیکاری، فقدان پشتیبانی تصمیمات و حتی بروز تصمیماتی هستم که تصمیم دیگر را نقض میکند.»
نماینده تهران اظهار داشت: «مردم در شرایط سختی قرار گرفتهاند؛ شاید در دولتهای گذشته، تصمیمات اشتباهی خیلی گرفته شده یا خیلی انگیزه نبوده است، به هر حال این روند باعث شده مردم به یک نقطهای برسند که براساس سلسله تصمیمات و کارهای نادرست، تابآوریشان کاهش جدی پیدا کند.»
وی با اشاره به بروز کاهش تابآوری در بین مردم، افزود: «به عنوان نماینده تهران، بین مردم که میروم گلایهها و عدمتابآوری را به عینه میبینم. به هر حال، توقع مردم از دولت و مجلس انقلابی بالاست و مطالبهها آنها، خروجی مثبت کارهاست.»
رفیعی یادآور شد: «فکر میکنم بسیاری از مردم، متوجه رویکرد مثبت کنونی که هدفش، حل مشکل است، شدهاند، اما اینکه این رویکرد چقدر در میدان عمل خودش را نشان داده، مهم است که باید بررسی شود.»
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در پایان خاطرنشان کرد: «تغییر و تحول در دولت ضروری است. دولت باید در تصمیمات خود، از نظرات افراد خبره و کاربلد استفاده کند تا شاهد نظم و نسق اوضاع و احوال باشیم.»
از سوی دیگر زمانی که سید ابراهیم رئیسی در خرداد سال ۱۴۰۰ در مقام کاندیدای از پیش برنده انتخابات ریاستجمهوری از آغاز یک فصل جدید در اقتصاد ایران و پایان بخشیدن به زندگی سخت مردم سخن میگفت، هیچکدام از هواداران او تصور نمیکردند که قیمت برخی اقلام خوراکی پس از استقرار دولت سیزدهم تا دو برابر افزایش پیدا کند.
بی برنامگی محض تیم اقتصادی رئیسی و همچنین عزم جدی دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از اقتصاد موجب شده علاوه بر بسیاری از کارشناسان اقتصادی، بخش قابل توجهی از جامعهشناسان سیاسی این هشدار را مطرح کنند که شاید صبر مردم بسیار زودتر از آنچه رئیسی تصور میکند لبریز شود و حوداث بسیار ناگواری همچون آبان ۹۸ برای کشور رخ دهد.
در همین رابطه یک فعال سیاسی اصولگر میگوید: «دولت و مجلس باید به صورت فوری برخی اقدامات ضروری در جهت بهبود کیفیت زندگی مردم و شرایط اقتصادی موجود را انجام دهند.»
او تأکید میکند: «اگر تیم اقتصادی سید ابراهیم رئیسی نتواند با انسجام بیشتری عمل کند، شاید اژدهای تورم از خواب بیدار شده و وضعیت اضطراری کشور در حوزه اقتصاد پیچیدهتر شود.»
سیدحسین نقوی حسینی نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در خصوص علل افزایش مشکلات اقتصادی پس از آغاز دولت سیزدهم، اظهار کرد: «حوزه اقتصاد گسترده و در عین حال دارای پییچیدگیهای خاص خود است و همواره تحت تأثیر مسائل داخلی، روابط بین الملل و رخدادهای مختلف قرار میگیرد.»
او افزود: «مشکلات اقتصادی را نمیتوان به صورت دستوری و در عین حال کوتاه مدت حل و فصل کرد.»
این نماینده ادوار پارلمان با ارائه یک تحلیل، ابراز داشت: «یکی از اصلیترین راههای بهبود بخشیدن به وضعیت اقتصاد، حرکت در مسیر رشد اقتصادی است و با وضعیت فعلی در کشور، باید یک رشد ۵ درصدی در اقتصاد را تجربه کنیم تا اولین اثرات بهبود وضعیت را شاهد باشیم.»
نقوی حسینی تأکید کرد: «اقتصاد کشور در یک وضعیت اضطراری قرار گرفته و به تبع آن معیشت مردم نیز با چالش مواجه شده است. به همین دلیل ضمن مهم بودن حرکت به سمت یک رشد اقتصادی بلندمدت، باید یکسری راهکار فوری برای وضعیت اضطراری فعلی نیز ارائه شود.»
این نماینده سابق پارلمان تصریح کرد: بنده منکر اقدامات مثبت دولت در برخی بخشها نیستم، اما باید بپذیریم در حوزه اقتصاد دولت هنوز اقدامات امیدبخشی صورت نداده و ممکن است با ادامه وضعیت موجود حتی اژدهای تورم دوباره از خواب بیدار شود.
نقوی حسینی در پاسخ به این سوال که آیا مشکلات اقتصادی دولت به دلیل ناهماهنگی در وزرای اقتصادی است، گفت: «تیم اقتصادی دولت سیزدهم در مواجهه با یک میراث فسادزا و در عین حال آشفته از سوی دولت قبل است. دولت روحانی نه تنها اقتصاد، بلکه همه شئونات زندگی را به «برجام» گره زده بود. همین تفکر نیز عاملی شد تا پس از فرو ریختن بیان برجام، شرایط بسیار آشفتهای بر کشور تحمیل شود که آثار آن همچنان باقی است.»
این فعال سیاسی اصولگرا به تیم اقتصادی دولت پیشنهاد کرد: «تدوین یک برنامه کارشناسی، انسجام تیمی، هدفمند بودن تیم اقتصادی، حرکت جمعی و مهمتر از همه؛ اقدامات قاطع نقش بسیار مهمی در بهبود شرایط فعلی اقتصاد دارد.»
این عضو سابق خانه ملت تصریح کرد: «بنده به عنوان یکی از حامیان رئیس دولت سیزدهم، معتقد هستم که باید به تیم اقتصادی فعلی نقد دلسوزانه کرد. متاسفانه هنوز انسجام و برنامه هدفهمندی از سوی این تیم اقتصادی دیده نشده است.»
به گزارش اترک عدم انسجام داخلی به عنوان چالش مهم دولت سیزدهم محسوب می شود از سویی عملکرد برخی اعضای دولت نشانگر استقلال و جدایی آنها از مسیر کلی دولت است. در مواردی بهنظر میرسد فرد وزیر در وزارتخانه متبوع، منقطع از برنامه و ایدههای کلان دولت، منطبق با نگاه شخصی خود که بیرون از دولت نیز دنبال میکرده، عمل میکند. در بخشهایی مانند اقتصاد نیز، انتصابات پرتعداد و نامتقارن، خود به خود اسباب تشتتآرا را فراهم آورده تا جایی که برای ترمیم بخشی از این آسیب معاون اقتصادی رئیسجمهور که همزمان دبیر شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا و دبیر ستاد اقتصادی دولت است، از عضویت در کمیسیون اقتصادی دولت کنار گذاشته شد. نمونههای دیگری نیز از اظهارات متناقض مسئولان مختلف دولتی در ماههای گذشته درکنار این موارد، تصویر دولت را ازهمگسیخته و پریشان جلوه داده است.