موضوعاتی که بر اساس آنچه ایران می‌گوید، تا حد زیادی محصول لجاجت دولت آمریکا هستند و واشنگتن عملا رویه‌ای غیرسازنده را در مورد آنها در پیش گرفته و موجب ایجاد نوعی بن بست و سکون در قابل مذاکرات هسته‌ای وین شده است. در این چهارچوب، مقام‌های آمریکایی به تازگی از آمادگی خود جهت مقابله با ایران در صورت تحقق سناریوی شکستِ مذاکرات اتمی وین سخن گفته اند. از این رو، اخیرا شاهد دو اقدامِ قابل توجه نیز در این رابطه بوده‌ایم.
اولا در مدت اخیر شاهد رایزنی‌های گسترده مقام‌های اسرائیلی و آمریکایی با محوریت بررسی راه‌های مقابله با ایران در صورت شکست مذاکرات وین بوده ایم و از سوی دیگر نیز، سنای آمریکا به تازگی دو لایحه را به تصویب رسانده که بر اساس آن ها، بر ضرورت حفظ تحریم‌های آمریکا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بانک مرکزی ایران، تاکید شده و در عین حال در قالب طرحی دیگر نیز، سنا، دولت آمریکا را تحت فشار قرار داده که هیچگونه حق و مجوزی جهت خارج کردن نام سپاه پاسداران از لیست سازمان‌های تروریستی آمریکا ندارد (البته که هر دو طرحِ مذکور غیرالزام آور هستند، اما امکان تبدیل شدن به قوانین الزام آور در آینده را دارند).
این قبیل اقدامات آمریکایی‌ها در رابطه با معادله اتمی ایران، مخصوصا در شرایطی که مذاکرات در شرایط سکون به سر می‌برد، عملا حاکی از آن است که انگار برخی محاسبات راهبردی در قالب معادله مذکور بویژه از سوی آمریکا در حال تغییر کردن هستند. مساله‌ای که عملا پرسش‌های فراوانی را در مورد سرنوشت مذاکرات اتمی وین و فضای حاکم پیرامونی آن ایجاد کرده است.
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام در گفت‌وگویی مطرح کرد به دنبال «یک راه حل میانه» برای شکستن بن‌بست مذاکرات وین است که خطر بی‌نتیجه گذاشتن تلاش‌های بیش از یک ساله اتحادیه اروپا را برای انجام دادن یک توافق در بر دارد.
بورل گفت، او از انریکه مورا خواسته است به تهران سفر کرده و درباره این موضوع با مقامات ایران رایزنی کند اما مدعی شد که ایران «تا حد زیادی» به این مسئله «بی‌میل» بوده است. او از این تلاش دیپلماتیک به عنوان «آخرین تیر» یاد کرد.
بورل در حال بررسی سناریویی است که نام سپاه پاسداران از «لیست سازمان‌های تروریستی خارجی» آمریکا حذف شود اما بخش‌های دیگر این نهاد باقی بمانند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه گفت: به عنوان هماهنگ‌کننده «کمیسیون مشترک برجام و مذاکرات وین» من این پیشنهاد را به طور رسمی مطرح می‌کنم، این تنها نقطه تعادل ممکن می‌تواند باشد.
او افزود: ما نمی‌توانیم تا ابد با این وضع ادامه بدهیم، چراکه ایران در این بین در حال توسعه برنامه هسته‌ای‌اش است.
بورل همچنین با گفتن این که آمریکا و ایران خواهان دست یافتن به یک توافقند، با توجه به جنگ روسیه در اوکراین و قطع واردات نفت و گاز کشورهای اروپایی از روسیه به دلیل تحریم‌های اعمال شده بر آن، بیان کرد: این توافق منفعت زیادی برای ما اروپایی‌ها خواهد داشت، در حال حاضر شرایط تغییر کرده است. [در ابتدا این توافق] برای ما مثل این بود که «خوب، به آن نیازی نداریم»، اما الان برایمان خیلی خوب خواهد شد که تامین‌کننده دیگری [برای نفت خام] داشته باشیم و آمریکایی‌ها هم به یک موفقیت دیپلماتیک نیاز دارند.
اظهارات بورل در پی این مطرح می‌شود که مذاکرات وین که از زمان روی کار آمدن دولت بایدن در سال ۲۰۲۱ در راستای احیای توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌های ایران آغاز شده است، در پی برخی تحولات اخیر بین‌المللی از جمله حمله روسیه به اوکراین و کشمکش‌های تهران-واشنگتن بر سر برخی مسائل باقی مانده در مذاکرات، تا اطلاع ثانوی متوقف شده است.
در این راستا، حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران اخیرا در گفت‌وگو با شبکه المسیره گفت: مذاکرات متوقف نشده است اما به طرق دیگری و با تبادل پیام‌های مکتوب بین ایران و آمریکا از طریق نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین در حال انجام است که این روند در راستای لغو تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا است.
امیرعبداللهیان ادامه داد: هدف ما در این مذاکرات رسیدن به توافقی قوی و بادوام است و از طرف آمریکایی خواسته‌ایم واقع بین باشد، تاکید کرده‌ایم لغو تحریم‌ها در تمامی بخش‌ها و ارائه ضمانت‌های اقتصادی یکی از مهم‌ترین نکات در دستور کار مذاکراتی ماست.
او همچنین مطرح کرد: من فکر می‌کنم طرف آمریکایی به خوبی به خطوط قرمز ایران واقف است و ما به مذاکرات ادامه می‌دهیم و به محض این که به نقطه توافق برسیم، نماینده ما در مذاکرات در وین آخرین مراحل توافق را انجام خواهد داد.
در این خصوص محمود احمدی بیغش معتقد است اختلاف ما با آمریکا و اروپایی‌ها مبنایی است و متقابلا آنها هم همین‌طور. آمریکایی‌ها معتقدند ما باید از اصول مان دست برداریم، در حالی‌که ما به دنبال آن هستیم آنها از رفتار زیادی‌خواهانه و قلدرمابانه‌اش دست بردارد ما که نمی‌توانیم از اصول انقلابی‌مان دست برداریم چون در ذات تعهدات دینی ما است.
محمود احمدی بیغش، در خصوص آخرین وضعیت برجام گفت: برجام سرانجامی ندارد. برجام به بن‌بست رسیده است و به همین خاطر خبری از آن نیست. دولت تلاش خود را می کند اما برجام در این چند سال به شکلی پرورش پیدا کرده است که بخشی از زندگی مردم شده است.
مردم ناخودآگاه برجام را در رفتار و زندگی خود شریک می‌کنند؛ به طور مثال می‌گویند این خانه را بخر، دیگری می‌گوید ببینیم برجام چه می‌شود و این موارد نشان می دهد برجام ناخودآگاه با زندگی مردم عجین شده است. اگر واقعیات برجام را به مردم بگوییم آنها تکلیف خود را می‌دانند؛ بیاییم و بگوییم برجام به سرانجام نخواهد رسید و به بن بست رسیده است و آن وقت می‌فهمند چه باید کنند.
علاوه بر این، سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در کنفرانس خبری اخیرش درباره احیای توافق گفت: باید پایه های فشار حداکثری که ترامپ علیه ایران کار گذاشته از بین برود. چرخه انتفاع اقتصادی ایران از برجام به صورت کامل لحاظ شود.
خطیب‌زاده با انتقاد از رویه دولت آمریکا افزود: ما تاکید بر این داریم که قوانین داخلی و سیاست داخلی آمریکا و انتخابات پیش رو در آمریکا نمی تواند تعیین کننده نتیجه گفت و گوها در وین باشد. آنها حقوق بین الملل را نادیده می‌گیرند و سعی می کنند مسائل را به مسائل داخلی کشورشان گره بزنند.