در وهله اول این میزان افزایش صادرات ممکن است در اذهان عمومی انتظار بازگشت به قیمتهای قبل را ایجاد کند. به عبارت دیگر در کشور تک محصولی ما، مردم بر این باور هستند که با فروش هر چه بیشتر نفت باید وضعیت معیشت بهبود پیدا کند. اما چرا این اتفاق رخ نداد؟ برخی از کارشناسان بر این باور هستند که با شیوع پاندمی کرونا، قیمت جهانی نفت افزایش یافت اما این بدان معناست که طلای سیاه را گران فروختیم اما کالاهای گران تری را هم وارد کردیم بنابراین می توان گفت بخش زیادی از درآمدهای حاصل از صادرات نفت را صرف تامین کسری بودجه و بخشی دیگر را برای واردات هزینه کرده ایم. به عبارت دیگر، مشکلات ناشی از تورم به جایی رسیده که دیگر با فروش نفت و افزایش صادرات آن هم نمی توان به بهبود معیشت امیدوار شد. برخی دیگر از کارشناسان اقتصادی تاکید می کنند که تورم قابل کنترل نخواهد بود مگر اینکه مشکلات اقتصادی به صورت ریشه ای حل و فصل شوند. نمی توان با افزایش 30 درصدی صادرات نفت به بهبود وضعیت معیشت امیدوار بود کمااینکه درروزهای اخیر شوک های دیگری به بازار کالاهای اساسی وارد شده است.
افزایش قیمت مواد شوینده بعد از ماه رمضان
روز گذشته بود که بختیار علم بیگی در گفتگو با برنامه روی خط بازار رادیو اقتصاد گفت: «به دلیل گران شدن مواد اولیه داخلی و خارجی و همچنین افزایش دستمزد کارگران در چند ماه گذشته، تصمیم گرفته شد بعد از ماه رمضان قیمت شوینده‌ها را افزایش دهیم تا برای تولید کننده‌ها صرفه اقتصادی داشته باشد».
وی درباره راهکار کنترل قیمتهای مواد شوینده و بهداشتی گفت: «دولت باید فکری در این مورد بکند. حداقل پتروشیمی‌هایی که در داخل تولید مواد اولیه دارند و سود آن‌ها هم کم نیست، می‌توانند این مشکل را برطرف کنند. در واقع می‌توان از سود آن‌ها کم کرد؛ چرا بعضی از پتروشیمی‌ها باید اعلام کنند که تا ۱۵۰ درصد سود داشته‌اند؟»
رشد 33 درصدی قیمت پوشک در 2 ماه اخیر
خبردیگری که در دو روز گذشته شوک جدیدی را به بازار وارد کرد، افزایش 30 درصدی قیمت پوشک بچه بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در حالی که پوشک مای‌بیبی سایز ۶ بسته ۲۴ عددی در اواخر بهمن به‌طور میانگین ۱۲۸ هزار تومان قیمت داشت، اکنون در محدوده ۱۷۲ هزار تومان به فروش می‌رسد. یعنی رشد حدود ۳۳ درصدی قیمت پوشک طی حدود دو ماه.
تولیدکنندگان در واکنش به این افزایش قیمت‌ها اعلام می‌کنند: مواد اولیه وارداتی در بخش پوشک از جمله خمیر سلولوزی و پلیمر اکریلیک و پودر جاذب افزایش قیمت قابل‌توجهی در سطح بین‌المللی داشته است و به همین دلیل با قیمت تمام‌شده بسیار بالایی روبه‌رو شده‌اند، البته علاوه بر افزایش قیمت‌ها در بخش مواد اولیه وارداتی در بخش داخلی هم با رشد قیمت مواجه شده‌اند.
در این باره یک عضو هیئت مدیره انجمن صنایع سلولزی و بهداشتی ایران گفت: «ما تمام تلاش خود را در پیش گرفتیم تا قیمت پوشک در رنج قبلی حفظ شود. تا امروز نیز نرخ این محصول تغییر چندانی نداشت، اما احتمالا به‌زودی قیمت‌ها دچار نوسان شود.»
نیما بصیری‌طهرانی اظهار داشت: «تعداد پوشک‌های موجود در هر بسته با قیمت آن رابطه مستقیم دارد. اگر هم گرانی اتفاق افتاده، سازمان حمایت و سایر نهادهای ذی‌ربط دولتی باید پاسخگو باشند.»
ماکارونی هم از سفره ایرانی پر
پس از پرواز گوشت، مرغ و برنج از سفره خانوار ایرانی نوبت به یک کالای پرمصرف دیگر رسید. یکی از جنجالی‌ترین خبر‌ها درخصوص گرانی کالاهای اساسی که سروصدای زیادی به پا کرده، خبر گرانی ماکارونی بود. آنطور که محمدرضا مرتضوی، رئیس انجمن آردسازان گفته است با پنج برابرشدن قیمت آرد، احتمالا قیمت ماکارونی هم رشد دو برابری را تجربه کند.
مهرداد چنگیزی، مدیرعامل یکی از شرکت‌های تولید ماکارونی نیز در گفت‌وگویی در واکنش به افزایش ۵ برابری قیمت آرد گفته است: «این افزایش قیمت تصمیم دولت بود و یارانه آرد صنف و صنعت را قطع کرد که مسلما این افزایش قیمت بر قیمت همه محصولاتی که بر پایه آرد هستند تاثیر مستقیم خواهد داشت و نرخ گلوتن را نیز بالا می‌برد. به جز این موضوع در ۴۸ ساعت گذشته دولت مصوبه جدیدی را نیز برای افزایش نرخ حمل‌ونقل کرایه‌های خودرو ابلاغ کرد که در مجموع همه این موارد روی قیمت تمام‌شده کالا‌ها تاثیر خواهد گذاشت و ما شاهد یک تغییر ۴۰۰ درصدی در قیمت ماکارونی خواهیم بود.»
افزایش قیمت نان در راه است؟
علاوه بر این طرح‌هایی که دولت قرار است در صنعت نان اجرایی کند، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد؛ مثل طرح کارت خرید نان. در حالی که قیمت خرید تضمینی گندم برای سال زراعی جدید کیلویی ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شد؛ نرخ آرد ۱۸ درصد سبوس‌گیری شده به ازای هر کیلو ۱۵۷۰۰ تومان، آرد ۲۱ درصد سبوس‌گیری شده ۱۶,۰۰۰ تومان و آرد ۲۷ درصد سبوس‌گیری شده ۱۶,۹۰۰ تومان قطعی شد. بنابراین تعیین نرخ بعید به نظر می‌رسد که قیمت نان در روز های پیش رو دستخوش گرانی و افزایش قیمت نشود.
چای هم 60 درصد گران شد
اما این همه ماجرا نیست و گرانی ها به آرد و گندم و ماکارونی ختم نشد. در روزهای اخیر، مدیر اجرایی سندیکای کارخانجات چای شمال گفت: به نظر می‌رسد در سال جاری قیمت چای خشک بین ۱۰ تا ۶۰ درصد افزایش نرخ خواهد داشت به عنوان مثال سر گل چای بهاره، چای ممتاز، حدود ۵۰ درصد افزایش نرخ را تجربه کند.
بنا به اظهارات وی؛ سال گذشته برگ سبز درجه یک کیلویی 6 هزار و 690 تومان خریداری شد اما در سال جاری نرخ آن به 9 هزار و 200 تومان رسید یعنی قیمت برگ سبز درجه یک نسبت به سال گذشته 37.5 درصد افزایش قیمت داشت این در حالیست که قیمت چای درجه دوم سال گذشته 4 هزار و 700 تومان بود اما در سال جاری نرخ خرید آن به کیلویی 7 هزار و 100 تومان رسید یعنی 48.5 درصد افزایش قیمت پیدا کرده است.
درحالی که مسئولان نوید افزایش 30درصدی صادرات نفت را داده اند اما وضعیت به گونه ای است که پیش بینی می شود کشور به مرحله رکورد تورمی جدید برسد. پیداست که عملا روند مذاکرات وین تعیین کننده وضعیت معیشت مردم است و تا گره مذاکرات حل نشود حتی به فروش نفت بشکه ای 100 دلار هم نمی توان دل خوش کرد. بنظر تحلیلگران اقتصادی، در صورتی که خبر واقعی از توافق جدید به بازارها نرسد، عدم موفقیت دولت در کنترل تورم افسارگسیخته، تداوم چاپ پول بی‌پشتوانه توسط بانک مرکزی، عدم نظارت بر قیمتهای کالاهای وارداتی با ارز دولتی به‌همراه انتظارات تورمی فزاینده، باعث سرعت بیشتر روند افزایشی تورم در ماه‌های آینده، به‌ویژه افزایش انفجارگونه قیمت اقلام خوراکی‌ها، خواهد شد.