عمده حق‌آبه هامون باید از سیلاب‌های افغانستان تامین شود
مقدار ۸۲۰ میلیون متر مکعب حق‌آبه ایران که از سد کمال‌خان رهاسازی شده است برای آبگیری هامون کافی نیست و عمده حق‌آبه این تالاب باید از سیلاب‌های فصلی کشور افغانستان تامین شود.
محسن موسوی خوانساری فعال حوزه آب، در رابطه با تامین نیاز آبی تالاب هامون از سد کمال‌خان در افغانستان گفت: بر اساس پروتکلی که در سال 1351 میان ایران و افغانستان امضا شده است, حق‌آبه ایران از هیرمند 820 میلیون مترمکعب در سال است که از سد کجکی رهاسازی شد و به منظور استفاده در شرب و کشاورزی استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: حجم تالاب هامون 7 میلیارد مترمکعب است و برای احیای نسبی آن حداقل به 2 میلیارد مترمکعب آب نیاز است. در نتیجه اگر همه این 820 میلیون متر مکعب آب نیز به هامون برود, دردی از خشکی این تالاب دوا نمی‌کند.
این فعال حوزه آب تصریح کرد: زمانی که آب از کشور افغانستان به ایران می‌آید, یک 2 راهی در پیش دارد که بنا به نظر مسئولان آب را به چاه‌نیمه‌ها و یا تالاب هامون می‌فرستد. چاه‌نیمه‌ها حدود 1.5 میلیارد متر مکعب حجم دارند و قادر هستند با ذخیره آب ، مصارف کشاورزی و شرب را تامین کنند.
موسوی به این نکته که در اکوسیستم ارزش یک هکتار تالاب برابر 100 هکتار زمین کشاورزی است, اشاره کرد و گفت: مقدار 820 میلیون مترمکعب آب که قرار است از افغانستان بیاید, احتمالا در کشاورزی و شرب مصرف می‌شود و اگر این آب به هامون بیاید فقط کف تالاب مرطوب شده و تنها از پدیده گرد و غبار جلوگیری خواهد شد.
وی درباره تامین حق‌آبه اصلی هامون گفت: عمده حق‌آبه این تالاب باید از سیلاب‌های حوزه آبریز هیرمند تامین شود؛ با توجه به بارش‌های خوب اخیر در افغانستان، احتمالا طی هفته جاری سیلاب‌های عظیمی وارد سد کمال‌خان شده و امید است دولت افغانستان سیلاب مذکور را به سمت تالاب هامون هدایت کند تا این تالاب به‌طور نسبی آبگیری شود. در غیر اینصورت سیلاب‌ها به سمت گودزره در خاک افغانستان هدایت شده که این مورد به ضرر تالاب هامون و مطلوب مردم سیستان نخواهد بود.
عضو انجمن آب و خاک پایدار ایران بیان کرد: رود فراه که در افغانستان قرار دارد و همواره قسمتی از تالاب هامون را به‌وسیله سیلاب‌های فصلی آبگیری می‌کند، اما در حال حاضر قرار است توسط دولت افغانستان یک سد مخزنی در بالادست این رودخانه در محلی به نام "بخش‌آباد" احداث شود که در این صورت، ورود سیلاب‌ها از طریق این رودخانه به شمال تالاب هامون قطع خواهد شد.
وی افزود: با توجه به اینکه در مورد فراه رود, معاهده‌ای بین دو کشور ایران و افغانستان وجود ندارد لذا لازم است از طرف مسئولین ایرانی برای تضمین ورود سیلاب از طریق فراه رود به تالاب هامون اقدامات و مذاکراتی با کشور همسایه صورت گیرد تا حداقل قسمتی از حق‌آبه هامون به‌طور پایدار از طریق رودخانه فراه تامین شود.
موسوی خاطرنشان کرد: به‌طور کلی با توجه به اخبار متفاوت از رهاسازی آب از سد کمال‌خان به سمت سیستان، هنوز به‌طور قطع نمی‌توان درباره حجم آب رهاسازی شده و تداوم آن قضاوت کرد. خصوصا اینکه به همان اندازه که حق‌آبه مورد توافق در پروتکل به میزان 820 میلیون مترمکعب برای دولت ایران مهم است، سیلاب‌هایی که به‌طور عرفی به سمت تالاب هامون سرازیر می‌شده نیز حیاتی است و امید است دولت جمهوری اسلامی ایران طبق قوانین عرف بین‌الملل برای دریافت سیلاب‌های فصلی که مورد نیاز تالاب هامون است نیز اقدامات دیپلماتیک مقتضی از مجاری قانونی به عمل آورد.