اما سوالی که همواره اذهان عمومی را به خود واداشته؛ این است که این میزان پرداخت یارانه تا چه اندازه در بهبود وضعیت معیشت مردم اثرگذار خواهد بود. در بررسی خوب و بد طرح جدید یارانه ای دولت، فرشاد پرویزیان نایب رییس انجمن اقتصاددانان ایران با طرح این پرسش که چه لزومی دارد هزینهها بالا برود که بخواهیم مابهازای آن یارانه پرداخت کنیم، اضافه کرد: این بدان معناست که ما باید با پرداخت یارانه از اقشار آسیبپذیر جامعه حمایت کنیم و یارانه بدهیم، حال این پرسش مهم است که پرداخت این یارانه باید چگونه باشد و از چه منابعی تأمین شود.
وی با اذعان به این امر که زمانی که گفته میشود میخواهیم به 60 میلیون نفر یارانه بدهیم و ما 80 میلیون نفر جمعیت داریم که جمعی از این افراد در خارج از کشور سکونت دارند، اظهار داشت: دولت قطعاً برای پرداخت این هزینه به سراغ آن 20 میلیون یا آن چند میلیون نفری که خارج از کشور هستند، نخواهد رفت و به همین خاطر، اگر نظام مالیاتی درست باشد، دولت باید از کسانی که در اکوسیستم اقتصادی نفس میکشند و درآمد کسب میکنند، مالیات بگیرید و این مالیات به کسانی منتقل شود که نمیتوانند از این فضای اقتصادی استفاده کنند که به این نوع حمایت، توزیع مجدد درآمدها میگویند.
باید از مردم مالیات گرفت و خدمات عمومی و اجتماعی را افزایش داد
این کارشناس مسائل اقتصادی، با بیان این که این سیاست اقتصادی در تمام دنیا اجرا میشود، تصریح کرد: باید از مردم مالیات گرفت و خدمات عمومی و اجتماعی را افزایش داد یا باید از صاحبان خودروهای گرانقیمت مالیات گرفت که بتوان حملونقل عمومی را گسترش داد تا از این طریق بقیۀ افرادی که به خودروی شخصی دسترسی ندارند، بتوانند از سیستم حملونقل عمومی استفاده کنند.
به گفته پرویزیان زمانی که سازمان نظام مالیاتی کشور، 25 درصد GDP خود فرار مالیاتی دارد، یعنی پول در اقتصاد میچرخد، اما معلوم نیست کجا میچرخد که مالیات هم نمیدهند. مالیات اخذ شده در کشور از کارمند، کارگر و تولیدکننده است.
مالیات دریافتی امروز حتی به یک سوم هزینههای اجرایی دولت نیز نمیرسد
نائبرئیس انجمن اقتصاددانان ایران، با تأکید بر این امر که مالیات دریافتی امروز حتی به یک سوم هزینههای اجرایی دولت نیز نمیرسد، تأکید کرد: اگر حتی مالیات را دو برابر کنند، فقط هزینۀ اجرایی و دستمزد کارکنان دولت تامین میشود و این به معنای تورم است.
وی در بخشی دیگر از این گفتگو، با تأکید بر این که پول زائیده نمیشود و همواره با نگاه ایجاد رفاه در جامعه باید ثروت خلق و دولت از آن مالیات بگیرد، یادآور شد: این مالیات هم از عدهای از افرادی که درآمد دارند گرفته و به کسانی که درآمدی ندارند، داده میشود و جابجایی صورت میگیرد و با توزیع مجدد درآمد، کل درآمد اقتصاد را مجدداً توزیع میکنند.
پرویزیان تصریح کرد: در حال حاضر سیستم، از کسانی که نیاز ندارند، مالیات میگیرند و به کسانی که نیاز دارند، پرداخت میکند اما در دنیا، یارانه به این صورت پرداخت نمیشود. به عنوان مثال در آمریکا، هر کسی که کمتر از 3 هزار دلار درآمد داشته باشد، با اعطای کارتهای اعتباری، تا ماهی 1500 دلار به او پرداخت میشود و این اعتبار پول نیست، در قالب یک کارت است که با آن نمیتواند به رستوران برود و یا هر آن چه که دلش میخواهد بخرد، بلکه میتواند به فروشگاهها برود و مواد غذایی نیمهآماده بخرد تا کالری و پروتئین مورد نیاز خود و خانوادۀ خود را از طریق گوشت و مرغ تأمین کند.
نمیتوان پول نقد داده شده به مردم را کنترل کرد
وی افزود: بنابراین پول به فرد پرداخت نمیشود که آن را خرج سیگار یا مشروبات الکیاش کند. بدیهی است زمانی که یک مقدار پول نقد را به یک فرد بدهیم، دیگر نمیتوانیم آن را کنترل کنیم که این پول در چه راهی صرف و این موضوع بدین معناست که این مدل پرداخت یارانه غیر هدفمند است.
نائبرئیس انجمن اقتصاددانان ایران با بیان این که یارانه به افراد آسیبپذیر پرداخت میشود که امنیت غذایی داشته باشند، سوء تغذیه نگیرند یا آموزش فرزندانشان عقب نیفتد، افزود: با پرداخت یارانه، این مسائل پیگیری میشود و شما یارانه نمیدهید که مثلاً آن فرد در جیبش بگذارد و اجارۀ خانۀ خویش را پرداخت کند.
پرویزیان، با تأکید بر این نکته که با پرداخت یارانه، فرد باید بتواند یک حداقلی را برای رفاه خویش فراهم آورد، ادامه داد: ممکن است در جایی گفته شود که دولت، میبایست یارانه را در حوزۀ مسکن پرداخت کند و در اینجا نیز نباید پولی پرداخت شود، باید گفت که یارانۀ اجارۀ مسکن، بر روی کارتهای اعتباری، با ابزار الکترونیک تعریف شود و شما باید بتوانید این پول را فقط و فقط خرج اجاره خانه کنید
این کارشناس مسائل اقتصادی، در بخشی دیگر از این گفتگو، تصمیمات اقتصاد سیاسی و تصمیمات پوپولیستی را که ظاهراً برای راضی کردن مردم گرفته میشود، بخشی از عوامل تأثیرگذار در موضوعات اقتصادی امروز دانسته و با بیان این که امروز به مردم گفته میشود که مثلاً اگر این قسمت گرانی ایجاد میشود، در مقابل به شما یارانهای پرداخت میشود که بتوانید خود آن را خرج کنید، اضافه کرد: این تصمیم ها، تصمیمات سیاسی است و اقتصادی نیست و در چارچوب حقوق سیاسی میبایست ارزیابی شوند.
برای پرداخت رقم بیشتر در یارانه باید منبع مشخص کرد
وی با بیان این که لزوماً نمیگوید که این تصمیم جدید، تورم را افزایش میدهد، بلکه باید به این نکته رسید و جواب گرفت که برای پرداخت یارانه با رقم بیشتر، بناست از چه منابعی این پول فراهم شود، اظهار داشت: اگر بگوییم که مشکلات تحریم حل شد و میخواهند نفت بفروشند، پول نفت دلار است و این دلار باید به بانکمرکزی داده شود تا بانکمرکزی مابهازای آن اسکناس چاپ کند و به دولت بدهد و این دقیقاً همان چیزی است که 50 سال در این کشور بوده است.
نائبرئیس انجمن اقتصاددانان ایران با طرح این پرسش که مگر ما زمانی که تحریم بودهایم، تورم نداشتهایم، تصریح کرد: ورود دلار برونزا به کشور، عامل برونزائی است که ایجاد تورم ساختاری میکند.
محل تأمین یارانه باید مشخص باشد که تورم در کشور ایجاد نشود
پرویزیان، بااشارهبهاینکه سالهای سال است که گفته میشود بودجه ارزی باید از بودجۀ ریالی جدا و نباید ارز با بودجۀ ریالی مخلوط شود، خاطر نشان کرد: با این حال اتفاقی که رخ داده این است زمانی که دولت نفت میفروشد، مابهازی دلاری آن را به بانکمرکزی میدهد و از بانکمرکزی میخواهد به او ریال بدهد و بانکمرکزی نیز مجبور است که این ریال را با همان نرخی که دولت میخواهد چاپ کند. در همین راستا دولت با بالا بردن نرخ ارز ریال بیشتری را باید تحویل بگیرد، همین شیوه قیمت دلار را بالا میبرد حال باید پرسید، یارانۀ 45 هزار تومانی که داده میشد در نهایت به کجا رسید؟
وی در پایان با بیان این که هرگز با پرداخت یارانه مخالف نیست، بلکه معتقد است که پرداخت یارانه باید هدفمند و هوشمند به گروههای آسیبپذیر تعلق بگیرد، تأکید کرد: محل تأمین یارانه باید مشخص باشد که تورم در کشور ایجاد نشود و این امر، موضوعی است که در تمام دنیا اجرا میشود.