حالا بد بازار سهام در آغاز هفته سوم مهر
حال اینکه اولین روز سومین هفته مهر ماه در حالی به پایان رسید که شاخص کل با افزایش بیش از دو هزار و ۶۰۰ واحدی همراه شد که بخش اصلی این صعود را پالایشی ها رقم زدند. با این وجود دو نکته منفی بازار امروز به عقب نشینی شاخص کل از میانه های بازار و سطح پایین ارزش معاملات خرد باز می گردد.
پس از مدتها بازار یک روز مثبت را سپری کرد.شاخص کل بورس که تقریبا در تمامی فصل تابستان روند نزولی داشت و تا اینجا پاییز هم با همان فرمان پیش رفته بود؛بالاخره در اولین روز معاملاتی هفته سوم مهر ماه روزی متفاوت را برای اهالی بازار رقم زد تا نشان دهد هنوز راه صعود را بلد است.
با نگاه دقیق تر به معاملات امروز درمی‌یابیم که بخش عمده رشد روز گذشته شاخص را «شپنا» با هزار و ۳۶۵و «شبندر» با هزار و ۷۲واحد تاثیر تامین کرده‌اند که نشان دهنده این امر است که افزایش قیمت نفت بر اثر تصمیمات اوپک پلاس مبنی بر کاهش فروش میزان نفت و رسیدن قیمت این ماده ارزشمند به نزدیکی ۱۰۰ دلار را میتوان پیشران اصلی بازار امروز دانست.
البته نکته دیگری که باید بدان اشاره کرد افزایش نسبی عرضه در ساعت پایانی معاملات دیروز و روند ارزش معاملات خرد است.درست است که شاخص امروز را نهایتا سبز به پایان برد ولی افزایش عرضه در ساعت پایانی بازار مشهود بود و باعث شد شاخص نیمی از رشد خود را از دست بدهد و قیمت آخرین معامله بسیاری از نمادها پایین تر از قیمت پایانی آنها قرار بگیرد.ارزش معاملات هم همچنان نتوانست به بالاتر از دو هزار میلیارد تومان برسد تا نشان دهد گرچه بازار در منطقه اشباع فروش قرار دارد ولی خریداران هم به نسبت تعداد زیادی ندارند و برتری امروز تقاضا شکننده به نظر می‌رسد.
ارزش معاملات خرد
در پایان معاملات روز گذشته، هرچند شاخص کل با ۲٬۸۶۸ واحد افزایش همراه بوده اما نسبت به میانه‌های بازار کاهش بیش از ۱٬۵۰۰ واحدی را تجربه کرده است. شپنا،شبندر،بفجر و کگل بیشترین تاثیر برروی شاخص را داشتند. شاخص کل هم وزن نیز رشدی هزار و ۲۹۸واحدی را ثبت کرد.
ارزش معاملات خرد هم نهایتا نتوانست به بیش از دو هزار میلیارد تومان برسد و نهایتا رقم هزار و ۹۱۰میلیارد تومان رسید. همچنین حقیقی ها در مجموع ۸۵میلیارد تومان از بازار خارج کردند. غویتا با ۱۳ و وطوبی و شبندر با ۹ میلیارد تومان بیشترین ورود و بپاس با ۳۷،ثفارس با ۱۲ و ملت با ۸ میلیارد تومان بیشترین خروج پول حقیقی را به ثبت رساندند. در میان صنایع هم گروه فرآورده های نفتی با ۱۷ میلیارد تومان رکورددار ورود پول حقیقی بود و در آنسوی میدان گروه بیمه و صندوق بازنشستگی با ۴۹ میلیارد تومان بیشترین خروج پول حقیقی را از آن خود کرد.
در بازارهای جهانی چه گذشت؟
بر اساس روند معاملات بازارهای جهانی طی روزهای اخیر و همچنین صحبت‌های جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا پیرامون تصمیمات مطروحه در اوپک‌پلاس به‌نظر می‌رسد سیاست‌های مطروحه درخصوص کنترل تورم همچنان به افزایش نرخ بهره منجر شود، چراکه رئیس‌جمهور آمریکا پس از تصمیم اعضای اوپک برای کاهش تولید نفت از به‌کارگیری و جست‌وجوی منابعی جایگزین خبر داد پس از تصمیم اوپک‌پلاس برای کاهش تولید، قیمت نفت‌خام ۲ درصد افزایش یافت، از این‌رو با توجه به رشد مجدد قیمت نفت که به افزایش فشارهای تورمی منجر می‌شود، انتظار می‌رود بانک‌های مرکزی مجبور شوند نرخ‌های بهره را همچنان بالا ببرند؛ زیرا بررسی‌های صورت‌گرفته از افزایش نرخ بهره آمریکا تا سطح ۵/ ۴ تا ۷۵/ ۴درصدی در سه‌ماه دوم ۲۰۲۳ خبر می‌دهند، از این‌رو احتمالا سیاست‌های اتخاذشده در کشورهای کانادا و انگلیس و همچنین بانک مرکزی اروپا نیز به افزایش نرخ بهره منجر خواهد شد و در پی آن تقاضا برای کامودیتی‌ها هم کاهش خواهد یافت، ضمن اینکه در شرایط کنونی چشم‌انداز قیمت انرژی همچنان افزایشی است و با احتمال کاهش تقاضا در کامودیتی‌ها خطر تشدید رکود در بازارهای جهانی وجود دارد. علاوه‌بر این اغلب تحلیلگران اقتصادی بر این باور هستند که افزایش قیمت حامل‌های انرژی مهم‌ترین نقش را در رشد فزاینده تورم تولیدکننده منطقه یورو داشته است.
افزایش تورم تولیدکننده به‌همراه رشد قیمت‌های مصرف‌کننده نگرانی‌ها درباره تاثیر منفی فشارهای تورمی بر رشد اقتصادی منطقه یورو را تشدید کرده، چراکه این مساله فشارها بر بانک مرکزی اروپا برای افزایش بیشتر نرخ بهره را بیشتر کرده است. از طرفی قیمت مس به‌رغم بهبود بازار داخلی چین با کاهش مواجه شده است؛ این در حالی است که به‌رغم وضعیت خوب بازار چین، نگرانی‌ها در زمینه رکود اقتصاد جهانی، بازار کامودیتی‌ها را تحت‌فشار قرار داده است.
و اما بورس تهران
در چنین شرایطی بورس تهران نیز که غالبا کالامحور است تحت‌تاثیر قرار گرفته و متناسب با تغییرات موجود در بازارهای جهانی تغییر وضعیت خواهد داد. این در حالی است که علاوه‌بر موارد ذکرشده، بی‌خبری از مسائل برجام و ابهامات سیاسی- اقتصادی متاثر در بورس تهران روند معاملات بازار را در شرایطی قرار داده که نمی‌توان شرایط خوبی برای آینده معاملات بورس تهران متصور شد؛ مگر اینکه نرخ دلار نیمایی افزایش یابد تا با تک‌نرخی شدن دلار و کاهش شکاف قیمتی موجود میان دلار نیمایی و دلار بازار آزاد، روند معاملات بورس تهران بهبود یابد. همچنین با درنظرگرفتن عملکرد خوب شرکت‌ها در ۶ماه نخست، عملکرد مطلوب شرکت‌ها در سه‌ماه پیش‌رو می‌تواند به دیگر عامل بهبود روند معاملات بازار سهام بدل شود.
بازارهای مالی در سراسر دنیا بر اساس ریسک‌های متعدد فعالیت می‌کنند و علاوه‌بر اینکه سایه ریسک‌های پیشین کماکان بر روی اقتصاد ایران وجود دارد، تورم و تاثیر این عامل بر فضای کلان اقتصادی نیز همچنان پابرجا است. در این میان بورس ایران به دلیل داشتن ریسک زیاد، خالی از سرمایه‌گذاران حرفه‌ای در شرایط فعلی است و بخشی از سرمایه‌گذاران فعال نیز در تلاش بر نگه‌داری سرمایه هستند.
رکود برای سرمایه گذاران
این شرایطی تحت تاثیر دو عامل جهانی و اقتصاد ضعیف ایران است. فضای اقتصاد در دنیا به سمت کنترل تورم حرکت می‌کند که یقینا پیامد آن چیزی جز رکود برای سرمایه‌گذاران نخواهد بود. سیاستی که فدرال رزرو آمریکا به روشنی بیان کرده است. عامل دیگر هم ناشی از نبود خروجی مثبت از اقتصاد ایران است. در چنین حالتی با توجه به پایدار بودن تورم معامله‌گران بازار سرمایه به دلیل هراس از بلوکه شدن دارایی ها با نبود خریدار، ناخودآگاه از گردونه معاملات کنار می‌کشند. این رفتار از سوی سهامداران از ابتدای سال به‌وضوح نمایان است.
از طرفی اثر کشاکش حصول توافق با قدرت‌های جهانی یا شکست مذاکرات در بازار سهام مشهود بوده و در چنین شرایطی بازار سرمایه به همین روند کج دار و مریز ادامه خواهد داد.
برآیند این موارد می‌تواند در قالب نوسان ۶ ماه آینده نمایان شود اما واقعیت این است که حداقل بازدهی مدنظر سرمایه‌گذاران، کسب نخواهد شد. بنابراین در بررسی روند کنونی بازار نمی‌توان انتظار وقوع روند صعودی یک‌ساله داشت. چرا که همچنان فعالان حرفه‌ای بازار از بازدهی ۶۵۷ درصدی سال‌های گذشته اشباع هستند. به عبارت ساده‌تر نمی‌توان از بازاری که جهش جدی قیمت‌ها در گذشته‌ای نزدیک را داشته، انتظار صعود قابل‌توجهی را داشت.