در عصری که هوش مصنوعی و اتوماسیون، شغلهای زیادی را دستخوش تغییر کرده است، انتخاب حرفهای که از این طوفان جان سالم بهدر ببرد، بیش از هر زمانی اهمیت دارد. طبق یک ارزیابی جدید، مشاغلی که به تعامل انسانی، قضاوت و همدلی بالا نیاز دارند، در برابر مخاطرات برخاسته از اتوماسیون، مصونیت بیشتری دارند. به همین علت، شناختن این مشاغل مقاوم و دانستن اینکه چه کارهایی باید انجام دهید تا به آنها برسید، بهترین راه برای تضمین آینده حرفهتان است.
در ادامه این گزارش به پنج مسیر شغلی پردرآمد و مقاوم در برابر هوش مصنوعی اشاره شده که نیازمند مهارتهایی است که هوش مصنوهی هنوز قادر به تقلید و جایگزینی آنها نیست و گامهای عملی برای ورود به آنها نیز تشریح شده است.
مشاغل حوزه سلامت که نیاز به قضاوت و همدلی انسانی دارند
حرفههای این حوزه شامل پزشکی، پرستاری، رواندرمانگری و مشاوره همچنان از مقاومترین مشاغل در برابر اتوماسیون هستند. این مشاغل با نیازهای غیرقابل پیشبینی انسان، احساسات پیچیده و تصمیمگیری اخلاقی سروکار دارند؛ بخشهایی که هنوز پای الگوریتمها مقابل آنها لنگ میزند.
اگر به این مسیر علاقهمند هستید، اینگونه شروع کنید: ابتدا نقشهای حوزه سلامت که با تواناییهای شما همخوانی دارند را پیدا کنید. به طور داوطلبانه یا پارهوقت در بیمارستان، کلینیک یا مراکز درمانی کار کنید تا درک شما از مراقبت از بیمار عمیقتر شود. با حمایت و راهنمایی بیماران، مهارتهای ارتباطی و انسانی خود را تقویت کنید. در کنار اخذ مدرک رسمی، روی هوش هیجانی، درک فرهنگی و مهارتهای ارتباطیتان کار کنید. اینها ویژگیهایی هستند که مدیران حوزه جذب نیرو در حوزه سلامت بیش از همه به آن اهمیت میدهند.
مشاغل فنیِ وابسته به مهارتهای عملی
برقکاری، لولهکشی، تکنیسین تهویه و ناظر ساختوساز که به مهارت فیزیکی و یدی و حل مسئله نیاز دارند. ماشینها و رباتها هنوز قادر به انجام چنین کارهایی در محیطهای متغیر نیستند. به گفته موسسه حرفهای ایالات متحده آمریکا، مخاطرات اتوماسیون برای این مشاغل نزدیک به صفر است و رشد چشمگیری دارند.
اگر بهدنبال این مشاغل هستید، دورههای کارآموزی طی کنید یا گواهینامه فنی بگیرید. در روزهای آخر هفته کار عملی انجام دهید و در دورههای کارآموزی شرکت کنید. روی تشخیص اشکالات، تفکر انتقادی و خدمات امور مشتریان تمرکز کنید. همزمان با کسب تجربه، از حیث «قابل اعتماد بودن و چیرهدستی» برای خود شهرتی دست و پا کنید. ارزش این اقدامات در درازمدت فراتر از دستمزد ساعتی خواهد بود.
پستهای راهبری و نقشهای حوزه مدیریت راهبردی
ماشینی کردن نقشهای مرتبط با راهبری، تعیین خط مشی و راهبرد، همچنان دشوار است زیرا این نقشها به تعیین چشمانداز، مدیریت روابط پیچیده و تاثیرگذاری بر افراد در سازمانها نیاز دارد و به هوش هیجانی، تصمیمگیری و ارتباط متکی است و همه اینها مهارتهایی هستند که هوش مصنوعی هنوز قادر به بازآفرینی آن نیست.
برای رسیدن به این نقشها، همین امروز برای رهبری پروژهها یا گروههای کوچک داوطلب شوید. با ارائه نتیجه و ارتباط شفاف اعتمادسازی کنید. تفکر راهبردی خود را با مطالعه نتایج کسبوکار، پویایی بازار و اصول رهبری تقویت کنید. به دیگران مشاوره بدهید و شبکهسازی بین سازمانی داشته باشید. وقتی خود را در جایگاه هدایتکننده و تعیینکننده جهت و خط مشی قرار میدهید، جایگزین کردن شما دشوارتر میشود.
مشاغل خلاقانه که به تفکر خلاق و اصیل نیاز دارند
داستانسرایی، طراحی، نوآوری برند و استراتژی برندسازی همچنان نقطه ضعف ماشینهاست. هوش مصنوعی شاید کمککننده باشد اما نمیتواند جایگزین شود. به گفته چندین تن از تحلیلگران مخاطرات اتوماسیون، حرفههای حوزه خلاقیت و نوآوری به طور فزایندهای در برابر هوش مصنوعی مقاوم هستند.
اگر به کارهای خلاقانه علاقهمند هستند، رزومهای قوی از کارهای اصیل و تاثیرگذار بسازید. به طور موردی به موقعیتهایی اشاره کنید که نشان میدهند چطور مشکلات را با راهحلهای غیرمنتظره حل کردهاید. بهروز باشید و ابزار و رویههای جدید را یاد بگیرید، اما سبک و سیاق منحصربهفرد خودتان را حفظ کنید.
مشاغل حوزه فناوری که خود سازنده یا هدایتکننده هوش مصنوعی هستند
هوش مصنوعی شاید جایگزین برخی مشاغل شود اما در عین حال، مشاغل تازهای بهویژه در زمینه ساخت، مدیریت و هدایت سامانههای هوش مصنوعی میآفریند. مهندسی هوش مصنوعی، یادگیری ماشین(الگوریتمها)، مهندسی داده و یکپارچهسازی هوش انسانی و مصنوعی، نهتنها در معرض خطر نیستند، بلکه مشاغلی به سرعت در حال رشد محسوب میشوند. طبق مطالعهای در سال ۲۰۲۴، سرعت رشد مشاغلی که در آن هوش مصنوعی و انسان مکمل یکدیگر هستند، بسیار زیاد است.
برای ورود به این مسیر، یک حوزه فنی که به آن علاقهمند هستید مثلا برنامهنویسی، ساختار داده یا رایانش ابری، را انتخاب کنید و مهارتهای پایهاش را بسازید. یک دوره آنلاین یا آموزش فشرده در زمینه مهندسی هوش مصنوعی یا تحلیل داده بگذرانید. پروژههای عملی انجام دهید که بتوانید در رزومهتان نشانشان دهید. همزمان، مهارتهای انسانیتان را هم تقویت کنید که از جمله آنها میتوان به اخلاق در هوش مصنوعی، ارتباط بینتیمی و انعطافپذیری و انطباق اشاره کرد. کارفرماها به طور فزایندهای برای متخصصان حوزه فناوری که بتوانند قابلیتهای هوش مصنوعی را به نتایج واقعی و ملموس در کسبوکار تبدیل کنند، ارزش قائلند.
انتخاب حرفهای که از هوش مصنوعی یا اتوماسیون جان سالم بهدر ببرد، به معنای دنبال کردن «شغل امن» نیست بلکه به معنای انتخاب جایگاه و نقشهایی است که «توانمندیهای انسانی شما» بیشترین ارزش را دارد.