همایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری در خراسان شمالی؛ آزمونی برای عبور از تکرار
یادداشت - امیرمحمد بانکیان
خراسان شمالی روز گذشته میزبان همایش ملی فرصت‌های سرمایه‌گذاری بود؛ نشستی که مقامات استانی و کشوری آن را فرصتی تازه برای معرفی ظرفیت‌های معدنی، کشاورزی، صنایع تبدیلی و گردشگری عنوان می‌کنند. خراسان شمالی بی‌تردید از نظر تنوع منابع و موقعیت جغرافیایی یکی از مناطق کم‌نظیر کشور است. معادن غنی، دشت‌های حاصل خیز، مسیرهای ارتباطی به آسیای میانه و حتی میراث فرهنگی و طبیعی می‌تواند این خطه را به یکی از قطب‌های اقتصادی بدل کند. با این حال، پرسش اصلی اینجاست که چرا با وجود این همه ظرفیت، هنوز سهم خراسان شمالی در اقتصاد ملی اندک است و جوانان آن برای یافتن شغل ناگزیر به مهاجرت می‌شوند؟
تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که برگزاری همایش‌ها و نشست‌های مشابه، الزاماً به جذب سرمایه منتهی نشده است. بسیاری از تفاهم‌نامه‌ها هیچ‌گاه به مرحله اجرا نرسیده و وعده‌های بزرگ روی کاغذ باقی مانده‌اند. این چرخه تکراری، به تدریج بی‌اعتمادی عمومی را نسبت به چنین رویدادهایی افزایش داده است. امروز جامعه با دیده تردید به این همایش می‌نگرد و منتظر است ببیند آیا خروجی ملموسی برای زندگی مردم خواهد داشت یا نه.
واقعیت این است که سرمایه‌گذاران تنها با شنیدن سخنرانی‌ها یا دیدن پاورپوینت‌ها جذب نمی‌شوند. آن‌ها بیش از هر چیز به امنیت حقوقی، شفافیت در قراردادها، کاهش بروکراسی و حمایت پایدار دولت نیاز دارند. اگر سازوکارهای اداری همچنان پیچیده باشد و اگر تضمینی برای سودآوری و بازگشت سرمایه وجود نداشته باشد، هیچ سرمایه‌ای در استان ماندگار نخواهد شد. به بیان دیگر، اعتماد سرمایه‌گذار همان حلقه مفقوده‌ای است که سال‌ها مانع توسعه خراسان شمالی بوده است.
نکته دیگر اینکه معرفی فرصت‌ها بدون رفع موانع زیرساختی بی‌نتیجه خواهد بود. استان هنوز در بخش حمل‌ونقل، انرژی، شبکه‌های ارتباطی و حتی آموزش نیروی انسانی متخصص کاستی‌های فراوانی دارد. سرمایه‌گذار برای ورود به پروژه‌های بزرگ، نیازمند زیرساختی آماده و محیطی پایدار است. در غیر این صورت، هزینه‌های اضافی و ریسک بالا او را به سمت استان‌های دیگر سوق می‌دهد.
به همین دلیل است که این همایش را باید نه صرفاً یک رویداد تبلیغاتی، بلکه آزمونی برای مدیران استانی و ملی دانست. آزمونی که نشان می‌دهد آیا قرار است بار دیگر به تکرار گذشته تن دهیم یا اینکه این بار اراده‌ای جدی برای تغییر مسیر وجود دارد. اگر خروجی این نشست تنها در حد شعار باقی بماند، خراسان شمالی چیزی جز فهرستی تازه از فرصت‌های سوخته نخواهد داشت. اما اگر تصمیم‌سازان با صداقت به موانع اعتراف کرده و برنامه‌ای عملی برای رفع آن‌ها تدوین کنند، این همایش می‌تواند آغازی برای خروج از بن‌بست تاریخی توسعه استان باشد.
خراسان شمالی امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند اقدام عملی است. جوانان تحصیل‌کرده‌ای که چشم به آینده دارند، کشاورزانی که نگران فروش محصولات خود هستند و خانواده‌هایی که در جست‌وجوی معیشتی بهتر فرزندانشان را راهی استان‌های دیگر می‌کنند، همه در انتظارند ببینند آیا این بار اتفاقی متفاوت رخ می‌دهد یا خیر.
امید آن است که این همایش تنها به محفلی برای عکس یادگاری و وعده‌های پرزرق‌وبرق تبدیل نشود و واقعاً مسیر تازه‌ای برای رشد و توسعه باز کند.