به گزارش ایرنا، در دل سکوت دشت‌هایی که سال‌هاست صدای گاوآهنی را نشنیده‌اند، جایی میان ترک‌های عمیق زمین و نگاه‌های خسته اما امیدوار روستاییان، جانِ طبیعت هنوز می‌تپد.
اراضی بایر، این پیکرهای رهاشده سرزمین، در ظاهر چیزی جز خاک بی‌حاصل و یادگاری از روزهای پرآب و پربرکت نیستند؛ اما در اعماق خود، دانه‌هایی از امید و فرصت را پنهان کرده‌اند که اگر دست‌های تدبیر به سراغ‌شان رود، می‌توانند دوباره سبز شوند، برویند و چرخ تولید و معیشت را در خراسان شمالی به حرکت درآورند.
اینجا در گستره‌ای به وسعت ۲.۸ میلیون هکتار، زمین با مردمانش پیوندی دیرین دارد؛ پیوندی که با هر خشکسالی سست‌تر و با هر امید تازه‌ای محکم‌تر می‌شود.
اراضی بایر خراسان شمالی تنها خاک‌های ترک‌خورده و تشنه نیستند؛ آن‌ها آینه‌ای از سال‌ها کم‌توجهی، خشکسالی و مهاجرت‌اند، اما در همان حال، ظرفیتی خفته برای بازسازی امنیت غذایی، اشتغال پایدار و بازگشت زندگی به روستاهای فراموش‌شده محسوب می شوند.
در ذهن بسیاری، زمین رها شده یعنی پایان؛ اما در ذهن توسعه‌گران، یعنی آغاز فصلی تازه است؛ فصلی که در آن، هر وجب خاک بی‌کشت، یک فرصت توسعه محسوب می شود و یک بستر برای زراعت مقاوم، برای اشتغال جوانان، برای پایداری روستا و حتی برای مبارزه با تغییر اقلیم است و اکنون در سایه برنامه‌های جدید جهاد کشاورزی، بذر بازگشت به زمین در حال افشاندن است.
صدها هکتار زمین، تا دیروز متروکه، امروز در آستانه احیاست و دولت دست همکاری دراز کرده و کشاورزان، اگر بار دیگر پا به میدان بگذارند، می‌توانند قهر چندساله با زمین را به آشتی‌ای ثمربخش بدل کنند.
در این میان، نگاه تازه به تولید در دیمزارها، کشت گیاهان کم‌آب‌طلب و واگذاری هدفمند اراضی دولتی، همگی نویدبخش تغییرند؛ تغییری که می‌تواند چراغ خانه‌های خاموش در روستاها را دوباره روشن کند.
زمین، زبان خاموش طبیعت است و وقتی رها می‌شود، سخنی نمی‌گوید، اما زخم‌هایش نمایان است. اگر امروز فکری نشود، این زخم‌ها عمیق‌تر می‌شوند و فردا، حتی با تمام توان هم شاید درمان‌پذیر نباشند.
احیای اراضی بایر نه فقط یک ضرورت اقتصادی، بلکه یک تعهد اخلاقی به زمین، به کشاورز و به نسل‌های آینده است و در گزارش پیش‌رو، به سراغ خاک‌های خاموش خراسان شمالی رفته‌ایم؛ با مسوولان، کارشناسان و کشاورزان گفت و گو کرده‌ایم تا ببینیم چگونه می‌توان تهدیدی پنهان را به فرصتی بزرگ بدل ساخت.
شناسایی ۴۶۶ هکتار اراضی بایر
مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی از شناسایی ۴۶۶ هکتار از اراضی بایر شخصی در استان خبر داد و می گوید: این زمین‌ها به دلایل گوناگون طی پنج سال گذشته هیچ‌گونه فعالیت کشاورزی نداشته‌اند.
حسن ایزانلو می افزاید: ۳۲۵ هکتار از این اراضی تاکنون تعیین‌تکلیف شده و مابقی نیز در مراحل اداری قرار دارد و اگر کشاورزان اقدامی برای احیا نکنند، اراضی در کمیسیون‌های مربوطه تعیین‌تکلیف می‌شود.
وی با اشاره به اینکه کشاورزان یک سال فرصت دارند تا پس از اخطار نسبت به کشت و کار اقدام کنند، تاکید می‌کند که در صورت عدم همکاری، زمین‌ها به دیگر بهره‌برداران واگذار خواهد شد.
راهکارهایی برای احیا
خشکسالی و کاهش منابع آبی از دلایل اصلی رها شدن زمین‌ها عنوان شده است و با این حال، مدیر امور اراضی خراسان شمالی معتقد است که هنوز راه‌هایی برای احیای این زمین‌ها وجود دارد.
وی می‌گوید: با اجرای طرح تولید در دیمزارها، کشاورزان می‌توانند از ارقام مقاوم به خشکی و کم‌آب‌طلب بهره ببرند و حتی این فعالیت‌ها مورد حمایت هم قرار می‌گیرند.
بهره برداران در قالب طرح جهش تولید می‌توانند علاوه بر غلات، حبوبات، علوفه دامی و گیاهان دارویی را نیز در این اراضی کشت کنند.
لزوم واگذاری اراضی بایر به خود کشاورزان
موضوع تنها به زمین‌های شخصی محدود نمی‌شود. ایزانلو از شناسایی ۳۵ پلاک اراضی دولتی بایر نیز خبر می‌دهد که از این میان، ۱۸ پلاک با مساحت بیش از ۶ هزار هکتار تعیین تکلیف و سند آن به نام دولت صادر شده است.
وی می‌افزاید: این اراضی سال‌ها در اختیار کشاورزان بوده و اکنون با صدور اسناد رسمی در قالب طرح‌های مشخص به خود بهره‌برداران واگذار می‌شود و این اقدام انگیزه بیشتری برای بازگشت کشاورزان به زمین فراهم می‌کند.
پیشران اقتصاد استان؛ بازگشت به زمین
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در این خصوص معتقد است که کشاورزی، پیشران اصلی اقتصاد استان محسوب می شود.
محمد محمدزاده با استناد به آمار می‌گوید: بیش از ۳۰ درصد شاغلان استان در بخش کشاورزی فعال هستند و ۸۲ هزار بهره‌بردار داریم و اگر زمین‌ها احیا شوند، درآمد روستاییان افزایش می‌یابد و شاهد کاهش مهاجرت خواهیم بود.
وی با اشاره به اهمیت اراضی بایر دولتی افزود: پیش‌بینی می‌شود به‌زودی تمامی قطعات واقع‌شده در این اراضی جانمایی و تعیین‌تکلیف شوند تا هیچ زمین مستعدی بی‌استفاده نماند.