بازنشستگی و تاثیر آن بر منابع و مصارف صندوق تامین اجتماعی
یادداشت- سیداحمدسیدی، مشاوروکارشناس بیمه های اجتماعی
یکی از پیامدهای صندوق های بازنشستگی با عبور از دوران بلوغ سازمانی و رسیدن به دوران سالمندی سازمانی کاهش شدید منابع نسبت مصارف آن و به عبارتی پیشی گرفتن مصارف از منابع و عبور از نقطه سر به سری منابع و مصارف میباشد که میتوان گفت رسیدن به این شرایط از ویژگی های ذاتی صندوق های بازنشستگی میباشد که این خصوصیت با نابسامانی های اقتصادی و کاهش اشتغال به ویژه کاهش مشاغل پایدار سرعت بیشتری به خود گرفته و گذر از نقطه سربه سری را در این صندوق ها زودتر از موعد رغم زده است. به طوری که درحال حاضر کاهش منابع و مصارف در این صندوق ها به عنوان یکی از سه بحران در کشور مطرح میباشد، بنابراین باتوجه به گستردگی جامعه هدف که از این مقوله آسیب می بینند، باید به آن به عنوان یک پدیده نگاه کرد که جهان امروز با آن مواجهه است.
لذا اکثرکشورهای پیشرفته با تدابیر مختلف ازجمله تغییر و اصلاح پارامتریک های بازنشستگی و مدیریت دقیق منابع و مصارف و حرکت بر مبنای اصول و مبانی بیمه ای و حمایت دولت ها از ایجاد پایداری منابع صندوق های بیمه ای تلاش نمودند که از رسیدن به نقطه سر به سری منابع و مصارف صندوق تامین اجتماعی جلوگیری نمایند.
پر واضح است در کشور ایران نیز حرکت دولت مردان به سمت اعمال تغییرات پارامتریک و تغییر شرایط سن و سابقه بازنشستگی به منظور و باهدف ایجاد تعادل در منابع و مصارف صندوق های بارنشستگی است! با این وصف این سوال مطرح میگردد؟
با توجه به اینکه صندوق سازمان تامین اجتماعی از دوران بلوغ سازمانی عبور نموده و به دوران سالمندی سازمانی رسیده و منجر به کاهش شدید ورودی ها نسبت به خروجی های سازمان شده است و از طرفی شرایط اقتصادی و اشتغال حاکم بر کشور که به شدت ضریب پشتیبانی سازمان تامین اجتماعی کاهش داشته و علاوه بر آن بهره برداری از منابع صندوق تامین اجتماعی به دلایل مختلف از جمله تصویب قوانین و مقررات و ضوابط غیربیمه ای و با نگاه حمایتی کاهش منابع آنرا نسبت به مصارف شدت بخشیده است!!
لذا پر واضح است مدیریت چنین بحرانی با دامنه و گستردگی که در این صندوق بیمه ای ایجاد نموده است نباید انتظار داشت که براساس اعمال تغیرات سن و سابقه بازنشستگی در منابع و مصارف آن تعادل ایجاد نمود!!!
ایجاد تعادل در منابع و مصارف سازمان ابتدا نیازمند این می باشد که با نگاه علت و معلولی دلایل ایجابی آنرا احصاء و سپس مبتنی بر علوم و دانش ببمه ای (آکچوئری) با انجام اصلاحات پارامتریک و انجام اصلاحات ساختاری و حذف دلایل ایجادی بحران در این صندوق، پدیدی ناپایداری منابع و مصارف این صندوق بیمه ای را به طور منطقی و علمی مدیریت نمود.
پرواضح است باتوجه به مباحث فوق و انحرافات گسترده ای که در وظایف ذاتی این نهاد بیمه ای ایجاد شده است مدیریت بحران منابع و مصارف آن و رسیدن به پایداری منابع نیازمند پک و مجموعه ای از اصلاحات میباشد و مصوبه مجلس محترم شورای اسلامی در خصوص تغییر سن و سابقه بازنشستگی به تنهایی این مهم را محقق نخواهد نمود.
رسیدن به تعادل در منابع و مصارف صندوق تامین اجتماعی علاوه بر تغییر پارامتریک های بازنشستگی (سن و سابقه) نیازمند همزمان انجام اصلاحاتی به شرح ذیل میباشد که نیارمند است مجلس محترم شورای اسلامی مصوبه تغییر سن و سابقه بارنشستگی را اصلاح و به عبارتی با تکمیل و اضافه نمودن اصلاحات ذیل این مصوبه ناقص را کامل نماید تا با اعمال مجموعه ای از اصلاحات شاهد حل بحران ایجاد شده در صندوق تامین اجتماعی کشورباشیم:
- پیاده سازی واقعی سه جانبه گرایی در فرآیند تصمیم گیری و تصمیم سازی در سازمان تامین اجتماعی با مشارکت بیمه شدگان، دولت، کارفرمایان و جلوگیری از دولتی شدن سازمان تامین اجتماعی.
- احصاء و اصلاح قوانین و مقرراتی که با نگاه حمایتی و غیربیمه ای بر این صندوق در طول سنوات تحمیل شده است.
- اعمال معافیت های مالیاتی در فرآیند سرمایه گذاری های سازمان تامین اجتماعی.
- پرداخت و تصفیه مطالبات تامین اجتماعی از دولت بر اساس نرخ و ارزش افزوده جاری .
- عمل به موقع دولت به تعهدات مقرر در قانون نسبت به تامین اجتماعی.
- پرداخت سهم سازمان تامین اجتماعی از اعتبارات و سرانه درمان سالیانه بابت تعهدات درمانی به جامعه هدف.
- عدم مداخلات سیاسیون و دولت در انتصابات به ویژه در انتصابات کلان سازمان و هیات مدیره آن و استفاده از نیروهای متعهد و متخصص و باتجربه و از بدنه سازمان .
پرواضح است در این مصوبه مجلس محترم شورای اسلامی صرفا خواسته با هزینه از جیب بیمه شدگان وکارگران کسری منابع تامین ۸ اجتماعی راحل کند که این امر نشدنی است حل بحران منابع و مصارف سازمان به مجموعه ای از اصلاحات گسترده و همزمان به شرح فوق نیاز دارد که امیدوارم فعالان عرصه کارگری و بازنشستگی بتوانند با برقراری ارتباط با شورای نگهبان این مصوبه ناقص را حداقل برای کامل کردن به صحن مجلس عودت دهند تا اقدامات اصلاحی کامل تر و واقعی و تاثیرگذار تعیین و تعریف گردد.