گروه سیاسی: انریکه مورا که ۲۲ اردیبهشت پس از سفری دو روزه تهران را به مقصد بروکسل ترک کرد، جزئیاتی را از رایزنی‌هایش در اختیار جوزپ بوررل قرار داد که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ساعتی بعد و در حاشیه اجلاس گروه ۷ از خروج مذاکرات از بن‌بست خبر داد و توافق در وین را نیز در دسترس دانست.
طی هفته های گذشته و همزمان با حضور مسئول هماهنگ‌کننده برجام در تهران، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی نیز سفری یک روزه به تهران داشت؛ سفری که بسیاری آن را تلاش امیر قطر برای کمک به خروج مذاکرات از بن‌بست و حصول توافق دانستند.
حضور همزمان مورا و شیخ تمیم این نوید را می‌داد که آغاز هفته در ایران با خبرهای خوبی همراه باشد، اما این امید در سخنان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و در همان روز جمعه باقی ماند.
علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و مذاکره کننده ارشد ایران تنها یکبار و در بازدید از نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز و پتروشیمی در تاریخ ۲۵ اردیبهشت از دیدارهایش با هماهنگ‌کننده برجام سخن به میان آورد و گفت: جمهوری اسلامی ایران همان اندازه که در فرآیند مذاکرات و انجام تعهدات بین‌المللی از جمله در موضوع توافق برای رفع تحریم‌ها جدی است، در عدم اعتماد به دشمن و عدم اتکا به بیگانگان برای مصونیت از تحریم هم راسخ و مصمم است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اما عصر روز گذشته و در تماس تلفنی با حسین امیرعبداللهیان بار دیگر موضوع مذاکرات وین را مطرح کرده است. براساس خبری که دستگاه دیپلماسی در اختیار خبرگزاری‌ها قرار داده است، بوررل ضمن تاکید بر ابتکارات مطرح شده از سوی جمهوری اسلامی ایران در طول مذاکرات وین، ابراز داشت: ما اکنون در مسیر جدید تداوم گفتگو و تمرکز بر راه‌حل‌ها قرار داریم. وی با بیان اینکه ما مصمم هستیم در تماس مستمر بین تهران و واشنگتن به منظور نزدیک ساختن دیدگاه‌ها به تلاش خود ادامه دهیم، عنوان کرد: برای رسیدن به نتیجه خوب امیدوار هستم.
وزیر امور خارجه کشورمان نیز در این گفتگو، با اشاره به سفر اخیر انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران گفت: در سفر وی ابتکاراتی مورد بررسی قرار گرفته است. وی با اشاره به جدی بودن جمهوری اسلامی ایران در توافق قوی و پایدار اظهار داشت: تهران حسن نیت و اراده لازم را برای رسیدن به یک توافق داراست.
این بار نیز گویی که نام امیر قطر با مذاکرات برای احیای برجام گره خورده باشد، شیخ تمیم در دیدار با صدراعظم آلمان به موضوع برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات وین هم پرداخت و گفت: با شولتز درباره حل و فصل مسالمت آمیز پرونده هسته‌ای ایران تأکید کردیم. ما به ضرورت توافق ایران با کشور‌های اروپایی و آمریکا پرداختیم و در این خصوص خوشبین هستیم. امیدواریم دو طرف به توافق دست یابند و قطر آماده مشارکت در حل و فصل این پرونده است.
در این باره محمدحسن آصفری درباره آینده مذاکرات برجامی گفت: بایدن پیش از انتخابات کنگره مجبور است با ایران به یک توافقی درباره برجام برسد. فرهیختگان، سیاستمداران و اصحاب رسانه در آمریکا منتظرند، ببینند تکلیف مذاکرات دولت واشنگتن با ایران چه خواهد شد.
وی افزود: اگر دولت بایدن نتواند از گفتگوهای برجامی نتیجه بگیرد، مطئمنا دموکرات ها انتخابات ریاست جمهوری آینده را خواهند باخت. جریان آقای بایدن به دنبال آن است که در مذاکره با ایران حتی شده به یک توافق موقت هم برسد. هدف جمهوری اسلامی ایران از مذاکرات، لغو تحریم هاست اما بایدن برای بقای حزب خودش در قدرت نیاز به توافق برجامی دارد چون کارنامه دولتش تا به اینجای کار از دید افکارعمومی نمره قبولی نمی گیرد.
این عضو فراکسیون اکثریت مجلس یادآور شد: دموکرات ها امیدوارند در سایه توافق نسبی با ایران بتوانند دوباره کرسی ریاست جمهوری را به دست بگیرند. در مجموع اگر آقای بایدن با همین رویکرد جلو برود می تواند نتیجه بخشی مذاکرات را پیش بینی کرد اما اگر او بخواهد در مسیر صهیونیست ها گام بردارد، خیلی نمی توان به نتیجه کار مذاکرات امیدوار بود.
آصفری با بیان اینکه حداقل امکان یک توافق موقت پیش‌بینی می‌شود، ادامه داد: احتمال می دهم نیمه دوم خردادماه امکان شروع دوباره ایران با آمریکایی ها و اروپایی ها فراهم می شود.
همچنین وبگاه تحلیلی دیپلماتیک در گزارشی درباره احیای توافق هسته‌ای نوشت: مقامات اروپایی و کارشناسان در زمینه منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای هشدار می‌دهند که اگر توافق هسته‌ای به زودی احیا نشود، جهان با شتاب به سمت بحرانی در زمینه برنامه هسته‌ای ایران پیش می‌رود.
دیپلماتیک ادامه داد: مقامات فعلی و پیشین اروپایی ابراز نگرانی کرده و هشدار داده‌اند که آمریکا ممکن است با احتیاط سیاسی در زمینه مسئله‌ای که تا حد زیادی نمادین است، موفق به احیای توافق هسته‌ای نشود. یک دیپلمات اروپایی که در جریان مذاکرات بود، گفت: هر روزی که بدون دست یافتن به توافق سپری می‌شود، خطر از دست دادن همه چیز به طرز قابل توجهی افزایش می‌یابد. این مقام اروپایی با اشاره به آمریکا و ایران گفت: آن طور که من می‌بینم، هر دو طرف مسیر جداگانه‌ای را می‌روند و فاصله در حال کمتر شدن نیست.
در این گزارش همچنین آمده است: خاویر سولانا، مدیرکل پیشین ناتو و کارل بیلت، نخست‌وزیر پیشین سوئد این هفته در واشنگتن پست نوشتند که «بایدن باید به طور جدی هزینه‌های انفعالش در قبال ایران را بپذیرد و راهی رو به جلو بیابد یا این که خود را در درگیری دیگری خواهیم یافت که هیچ کسی آن را نمی‌خواهد.»
دیپماتیک نوشت: سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه روز ۱۹ مه در یک کنفرانس خبری گفت، «توافق پیش‌نویس در زمینه از سرگیری پایبندی به برجام دو ماه است که آماده شده. به همین دلیل است که مذاکره‌کنندگان تروئیکای اروپا [فرانسه، آلمان و انگلیس] وین را ترک کردند، آن‌ها متقاعد شده بودند که [توافق] می‌تواند ظرف مدت کوتاهی نهایی شود». به گفته او، « اگرچه [مذاکرات] به خاطر مسئله‌ای با وقفه مواجه شده که بین آمریکا و ایران است و به برجام مربوط نیست». او افزود: ما از تمامی طرفین می‌خواهیم رویکردی مسئولانه در پیش بگیرند و فورا تصمیمات لازم را برای نهایی‌سازی توافق اتخاذ کنند. این که فکر کنیم توافق می‌تواند به طور نامحدود روی میز بماند، اشتباهی جدی و خطرناک خواهد بود.
در ادامه گزارش دیپماتیک آمده است: با وجود این که متن توافق پیش‌نویس درباره احیای توافق هسته‌ای نهایی شده در نظر گرفته می‌شود، مذاکرات بر سر احیای توافق از مارس بر سر درخواست ایران برای خارج کردن نام سپاه پاسداران از «فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی» آمریکا، به بن بست رسیده است. بنا بر گزارش‌ها، دولت آمریکا گفته بود تنها در صورتی حاضر به انجام دادن این کار خواهد شد که ایران با یک کار غیر هسته‌ای دوسویه توافق کند، مثلا این که دو طرف توافق کنند مقامات پیشین یک‌دیگر را هدف قرار ندهند.
این گزارش می‌افزاید: انریکه مورا، معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مذاکره‌کننده آن در مذاکرات وین هفته گذشته برای مطرح کردن پیشنهادهایی در زمینه عبور از این بن بست، به ایران سفر کرد. به گفته منابع مطلع، یکی از پیشنهادهایی که مورا مطرح کرد، این بود که پس از به سرانجام رساندن احیای توافق هسته‌ای، درباره موضوع حذف نام سپاه پاسداران از این فهرست مذاکره شود. یکی از کارشناسانی که با اعضای مختلف مذاکرات رایزنی دارد، رو جمعه(۲۰ مه) گفت که پس از سفر این مقام اتحادیه اروپا به تهران، سیگنال‌های مثبتی از ایران دریافت کرده است. این کارشناس که نمی‌خواست نامش فاش شود، گفت که او مطلع شده است ایرانی‌ها ممکن است پس از اجرایی شدن بازگشت دوجانبه آمریکا و ایران به پایبندی کامل به توافق، مایل به بررسی پیشنهادی برای حل کردن مسئله سپاه پاسداران باشند.
وبگاه تحلیلی دیپماتیک در ادامه آورده است: اما یک دیپمات اروپایی که پیش‌تر نظرات او مطرح شد، در پاسخ به این سوال که چه نظری درباره این سیگنال‌های مثبت دارد، گفت که متاسفانه این ساده‌انگاری بیش از حد است و او نسبت به این موضوع بدبین است. به گفته او،«این لزوما دلیلی برای خویش‌بینی بیش از حد نیست». کارشناس دیگری که در جریان رایزنی‌های مورا در ایران بود، به شرط فاش نشد نامش نتیجه را «بدون پیش‌رفت تلقی کرد».
دیپلماتیک می‌نویسد: انتظار می‌رود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش فصلی‌اش درباره برنامه هسته‌ای ایران را اوایل هفته آتی منتتشر کند که پیش از آغاز نشست شورای حکام در ۶ ژوئن خواهد بود. علاوه بر این، رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات وین قرار است چهارشنبه ۲۵ مه، در جلسه توجیهی کمیته روابط خارجی سنای آمریکا درباره امور مذاکرات برجامی[توافق هسته‌ای] شرکت کند.
در ادامه این گزراش آمده است: دیونپورت می‌گوید، سریع‌ترین و موثرترین راه قابل راستی‌آزمایی بازگردانی برنامه هسته‌ای ایران از طریق بازگشت آمریکا و ایران به پایبندی کامل به توافق هسته‌ای خواهد بود، پیش از آن که کار از کار بگذرد. او می‌گوید، «بهترین گزینه ممکن بازگردانی برنامه هسته‌ای ایران و برقراری دوباره بازرسی‌های سرزده در اسرع وقت است. تنها راه این کار هم احیای توافق هسته‌ای است». او گفت، «انفعال دولت بایدن این فرصت مهم برای به عقب بازگرداندن برنامه هسته‌ای ایران را به خطر می‌اندازد». طبق گفته او، »آن‌ها اجازه می‌دهند که راهنمایشان در تصمیم‌گیری، سیاسی‌کاری و نه سیاست‌های موثر در زمینه منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای باشد. تهدید هسته‌ای همچنان افزایش خواهد یافت، مگر روندی معقول‌تر را در پیش بگیرند».
روز‌های پس از ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ که هماهنگ‌کننده برجام از ایجاد وقفه در مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای خبر داد، گویی دو فرد بیش از دیگران پیگیر از سرگیری مذاکرات و خروج روند احیای برجام از بن‌بست هستند؛ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که نهاد متبوعش هماهنگ‌کننده برجام است و البته امیر قطر که تلاش دارد کشورش را به عنوان تسهیل‌گر این روند معرفی و تثبیت کند؛ پیگیری‌هایی که هر روز کمتر خبرساز شده و شاید در حال تهی شدن از اهمیت و معنا هستند.