اترک_ فرزاد درگاهی: قیمت برنج به عنوان یکی از محصولات استراتژیک کشور از مرداد تا مهر امسال توانست رکورد گرانی را بشکند و به مرز ۶۰ هزار تومان در هر کیلوگرم برسد که این امر بیانگر رشد قابل‌ملاحظه در این محصول است. برای گرانی برنج ایرانی در ماه‌های اخیر دلایلی ازجمله کاهش میزان کشت به علت کاهش بارندگی، افزایش هزینه‌های تولید و ممانعت از واردات برنج برای ۴ ماه اعلام شد. در این راستا بر اساس اعلام وزارت نیرو، بارندگی امسال با کاهش ۵۰ درصدی روبه‌رو بوده و پیش‌بینی می‌شود خشکسالی تولید این محصول را ۲۰ درصد کاهش دهد. از سوی دیگر با کاهش عرضه برنج داخلی، ممنوعیت واردات در فصل برداشت به مدت ۴ ماه از اوایل مرداد آغاز و تا پایان اواسط ادامه پیدا کرد که باعث گرانی بیشتر قیمت برنج در بازار شد.
این در حالیست که چند روز گذشته اخبار مربوط به فاسد شدن چندین تن کالای اساسی در گمرکات کشور دوباره خبرساز شد و اعلام کردند که هزاران تن برنج و کالای اساسی در گمرکات و بنادر دپو شده است و امکان ترخیص ندارد. البته باید گفت که چندی پیش منتظری، دادستان کل کشور نیز عنوان کرده بود که در یک انبار ۱۴۰ هزار تن ذرت فاسد و در انبار دیگری ۳۷۰۰ تن کالای مسموم از سال ۹۷ وجود دارد.
مقصر نابسامانی در بازار برنج کیست؟
اما درباره نابسمانی وضعیت موجود در بازار برنج نایب رئیس انجمن واردکنندگان برنج ایران معتقد است: «تصمیم اشتباه وزارت جهاد کشاورزی منجر به نابسامانی بازار شده است و در حال حاضر چه کسی باید پاسخگوی وضع فعلی باشد؟»
محمد مختاریانی، نایب رئیس انجمن واردکنندگان برنج با اشاره به رسوب برنج‌های بخش خصوصی در گمرکات، گفت: «ابتدا باید قبول کنیم ما در حوزه برنج کسری داریم و نیازمند واردات هستیم، بنابراین واردات برنج امری مذموم نیست ضمن اینکه در سال جاری ستاد تنظیم بازار و گمرک اعلام کردند با توجه به وضعیت واردات و خشکسالی که در کشور اتفاق افتاده نگرانی‌های زیادی درباره تأمین برنج مورد نیاز وجود دارد.
وی اضافه کرد: «در همین راستا در خرداد ماه امسال جلسه‌ای درباره لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج (که از ۳۱ تیر تا ۳۱ آبان ماه در فصل برداشت این محصول برقرار می‌شود) برگزار شد و در این جلسه با ۱۳ رأی موافق و یک رأی مخالف که مربوط به وزارت جهاد کشاورزی بود تصمیم گرفته شد ممنوعیت فصلی در سال جاری لغو شود.»
این فعال بخش خصوصی افزود: «در این جلسه با لغو ممنوعیت فصلی واردات موافقت شد اما متأسفانه در صورت جلسه‌ای که تدوین شد ابهاماتی وجود داشت که همین ابهامات بعداً برای تجار دردسر ایجاد کرد. در قسمتی از این صورت جلسه عنوان شده بود که وزارت جهاد کشاورزی مساله را بررسی و اعلام نظر کند اما زمانی که ما جلسه را ترک می‌کردیم به ما اعلام شد که در نهایت واردات آزاد است. همچنین در آن زمان ما بارها به آقای قبادی که دبیر وقت ستاد تنظیم بازار بود مراجعه و مساله را پیگیری کردیم، آقای قبادی نیز در تمام جلسات به ما اعلام کرد ممنوعیت فصلی حذف شده و اقدام به واردات برنج کنید.»
وزیر اجازه ترخیص نداد!
وی تاکید کرد: «امید گیلانپور، معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی نیز بعدها تأیید کرد که در این زمینه نامه نگاری‌هایی بین دستگاه‌های مربوطه انجام شده که به بخش خصوصی اعلام نشده است و حق را به تجار داد.»
مختاریانی ادامه داد: «همچنین بعد از اینکه آقای ساداتی نژاد رأی اعتماد گرفت در جلسه تنظیم بازار وزارت جهاد مصوب شد که آغاز ممنوعیت فصلی یکماه به عقب بیفتد و به جای ۳۱ تیر از ۳۱ مرداد آغاز شود تا برنج‌های وارداتی مانده در گمرکات ترخیص شود اما در نهایت آقای ساداتی نژاد اجازه نداد این تصمیم ابلاغ شود و حدود یک ماه پیش نیز در جلسه‌ای که با ایشان داشتیم قرار شد مساله را پیگیری کند اما تاکنون هیچ خبری نیست.»
وی اضافه کرد: «سوال ما از مسئولان این است که اگر به بهانه حمایت از تولید داخل به تجار اجازه واردات برنج نمی‌دهند چطور خود دولت اقدام به عرضه برنج خارجی در بازار کرده است. قسمت مهمی از برنج‌هایی که دولت در حال حاضر به قیمت ۱۷,۵۰۰ تومان عرضه می‌کند همان برنج‌هایی است که تجار بخش خصوصی با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کرده بود و دولت به بهانه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی این برنج‌ها را به قیمت ۷ هزار تومان از تجار برنج خریداری کرد و بعد از چند ماه با ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان سود در هر کیلوگرم اقدام به فروش این برنج‌ها کرد، علاوه بر این وارداتی هم که خود دولت انجام داده و برنج‌هایی که خریداری کرده بود همه با ارز ۴۲۰۰ تومانی بود؛ بنابراین آنکه در این میان گرانفروشی کرده، دولت است.»
مختاریانی با بیان اینکه وقتی دولت اقدام به توزیع این حجم از برنج برای تنظیم بازار کرده است یعنی بازار کسری و نیاز به این محصول دارد، گفت: ما قبلاً به دولتمردان گوشزد کرده بودیم که اقدامات آنها منجر به افزایش شدید قیمت برنج داخلی نیز می‌شود و بازار این محصول را بر هم می‌زند هم اکنون نیز شاهد هستیم قیمت برنج ایرانی از ۶۰ هزار تومان عبور کرده است.
این فعال بخش خصوصی با بیان اینکه قیمت برنج ایرانی بعد از بوجاری و بسته بندی ۴۹ تا ۵۰ هزار تومان تمام می‌شود، گفت: «با احتساب ۱۰ درصد هزینه توزیع و سود توزیع کننده و مغازه دار قیمت برنج به بیش از شصت هزار تومان می‌رسد.» وی با بیان اینکه سال گذشته به دلیل شرایطی که وجود داشت مصوب شد در شرایط بحران شرکت بازرگانی دولتی ایران ۶۰۰ هزار تن برنج وارد کند، ادامه داد: «هم اکنون در شرایط بحران نیستیم و به نظر می‌رسد دولت باید در مصوبه خود تجدیدنظر کند.»
برنج ارزان می شود؟
در نهایت پس از کش و قوس های فراوان درباره فصل ممنوعیت برنج، سه شنبه 18 آبان، مهرداد جمال ارونقی معاون فنی گمرک گفت: «با پیگیری‌های صورت گرفته، وزارت جهاد کشاورزی نسبت به لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج اقدام کرد.»
وی افزود: «با توجه به پایان فصل برداشت برنج، نامطلوب بودن فضای نگهداری محموله‌های برنج وارد شده به بنادر و گمرکات کشور، جلوگیری از فساد احتمالی کالا و به منظور ایجاد تعادل و ثبات در بازار، وزارت جهاد کشاورزی لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج را به وزارت صنعت، معدن و تجارت و دیگر مراجع ذیربط ابلاغ کرد.»
ارونقی گفت: «با این اقدام، وارد کنندگان برنج می‌توانند از امروز به ترخیص محموله‌های برنج موجود در گمرکات کشور با رعایت مقررات مربوط اقدام کنند.»
معاون فنی گمرک ادامه داد: «با توجه به بررسی‌های صورت پذیرفته و با توجه به رفع ممنوعیت فصلی واردات برنج، ۱۵ هزار تن برنج وارداتی که قبل از ممنوعیت فصلی واردات به گمرکات وارد شده بود از امروز امکان ترخیص دارد ضمن اینکه ۸۵ هزار تن از محموله‌های برنج وارد شده به بنادر و گمرکات در بازه ممنوعیت فصلی برنج نیز قابلیت ترخیص از گمرکات کشور را خواهد داشت.»
بر اساس این گزارش باید گفت که در چند روز گذشته گمرک جمهوری اسلامی ایران با انعکاس موضوع رسوب برنج در گمرکات کشور از مراجع نظارتی و وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صمت درخواست کرده بود تا نسبت به لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج، اقدام کنند حال که این اتفاق رخ داده است ممکن است در بازار قیمت برنج تغییر ایجاد شده و از قیمت این کالای استراتژیک رفته رفته کاسته شود.